Ho kéo dài không dứt, coi chừng nấm phổi mùa mưa

Mỗi khi vào mùa mưa, nhiều người thường hay bị ho dai dẳng, kéo dài từ tuần này sang tuần khác. Có người ho khan, có người ho có đàm, kèm đau ngực, khó thở nhẹ. Không sốt cao, không mệt mỏi nhiều nên thường chủ quan nghĩ rằng “cảm lạnh chưa hết” hay “viêm họng lâu khỏi”.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong số các nguyên nhân gây ho kéo dài vào mùa mưa, có một bệnh âm thầm nhưng không nên xem thường, đó là nhiễm nấm phổi.

1. Mùa mưa - điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển trong phổi

Khi trời mưa nhiều, độ ẩm không khí tăng cao, nấm mốc trong môi trường sinh sôi mạnh, đặc biệt trong nhà cửa ẩm thấp, máy lạnh lâu ngày không vệ sinh, rèm cửa, máy lạnh, giường nệm...

Người hít phải bào tử nấm trong không khí (chủ yếu là Aspergillus) có thể bị nấm xâm nhập vào phổi, đặc biệt là những người có cơ địa nhạy cảm, miễn dịch yếu, người có bệnh phổi mạn tính như lao cũ, hen suyễn, COPD, giãn phế quản…

2. Dấu hiệu nào cần lưu ý?

Nhiễm nấm phổi thường không rầm rộ như viêm phổi do vi khuẩn. Nhưng ho kéo dài là triệu chứng nổi bật nhất, kèm theo một số biểu hiện:

- Ho khan hoặc ho có đàm kéo dài trên 2 tuần, không cải thiện với kháng sinh thông thường

- Đàm có thể lợn cợn, màu vàng nhạt, đôi khi lẫn tia máu

- Cảm giác tức ngực nhẹ, mệt mỏi, sụt cân

- Đôi khi có sốt nhẹ về chiều hoặc chỉ hơi ớn lạnh

- Ở người có tiền sử lao phổi, giãn phế quản, đang dùng corticoid lâu ngày hoặc hóa trị, nấm dễ xâm nhập sâu hơn và gây tổn thương lan rộng

3. Ai có nguy cơ cao bị nhiễm nấm phổi?

Không phải ai cũng dễ bị nhiễm nấm. Nhưng một số nhóm đối tượng sau cần đặc biệt cảnh giác:

- Người có tiền căn lao phổi, có hang lao cũ, sẹo phổi

- Người bị hen suyễn, COPD, giãn phế quản

- Người lớn tuổi, suy giảm miễn dịch, đang điều trị ung thư, hóa trị, xạ trị

- Người dùng corticoid hoặc kháng sinh kéo dài, hoặc bị tiểu đường

- Người sống trong môi trường ẩm thấp, nhiều mốc, ít ánh nắng, hoặc làm việc tiếp xúc với đất, bụi gỗ, công trình xây dựng

4. Chẩn đoán nấm phổi như thế nào?

Không thể dựa vào triệu chứng đơn thuần để kết luận nhiễm nấm phổi. Việc chẩn đoán cần phối hợp:

- Chụp X-quang phổi hoặc CT scan ngực, phát hiện tổn thương nghi ngờ nấm (dạng nốt, tổn thương kiểu hang, hoặc u nấm)

- Xét nghiệm đàm để tìm nấm bằng phương pháp nhuộm soi, cấy nấm, PCR…

- Xét nghiệm huyết thanh học: kiểm tra kháng thể kháng Aspergillus hoặc các marker sinh học (như galactomannan, beta-D-glucan)

- Trong một số trường hợp, có thể cần nội soi phế quản, lấy dịch rửa phế quản để phân tích kỹ hơn

5. Điều trị có dễ không? Nấm phổi có nguy hiểm không?

Điều trị nấm phổi khác hoàn toàn với điều trị viêm phổi do vi khuẩn. Dùng kháng sinh thông thường không hiệu quả. Phác đồ thường dùng thuốc kháng nấm đường uống như Itraconazole hoặc Voriconazole, thời gian điều trị ít nhất 3-6 tháng, tùy mức độ.

Nếu không điều trị đúng, nấm có thể gây tổn thương lan rộng, ho ra máu ồ ạt, gây xơ phổi, suy hô hấp mạn, đặc biệt nguy hiểm ở người lớn tuổi hoặc đã có bệnh phổi nền.

6. Làm gì để phòng ngừa nấm phổi trong mùa mưa?

Dưới đây là một số khuyến cáo đơn giản nhưng rất hiệu quả:

- Giữ nhà cửa khô thoáng, có ánh nắng, không để rèm cửa, nệm, máy lạnh bị ẩm mốc lâu ngày

- Vệ sinh máy lạnh định kỳ, không để đóng bụi nấm mốc

- Mang khẩu trang khi dọn dẹp nhà cửa, làm vườn, hoặc tiếp xúc với môi trường có nấm mốc

- Tăng cường sức đề kháng, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc

- Nếu có bệnh phổi mạn tính, tái khám định kỳ, dùng thuốc đúng chỉ định, không tự ý tăng liều corticoid hay kháng sinh

- Tiêm ngừa cúm và phế cầu, giúp hạn chế nhiễm trùng phối hợp làm suy giảm miễn dịch hô hấp.

7. Khi nào cần đi khám bác sĩ chuyên khoa Hô hấp?

Nếu ho kéo dài trên 2 tuần, kèm khó thở nhẹ, khạc đàm lợn cợn, có tiền sử bệnh phổi cũ, đừng chần chừ, hãy đi khám sớm để tầm soát nấm phổi.

Việc phát hiện sớm giúp tránh tổn thương nặng nề cho phổi và tiết kiệm nhiều chi phí điều trị lâu dài.