Hôm trước tình cờ đọc được thắc mắc của một mẹ về chuyện có nên đẻ không đau bằng phương pháp gây tê ngoài màng cứng. Mình cũng giống như mẹ Phạm Mỹ Anh, cũng rất sợ đau đẻ nên đã tìm hiểu rất kỹ về phương pháp này. Mình cũng chuẩn bị lên bàn đẻ và cũng đang phân vân không biết có nên áp dụng phương pháp này không. Mình đã chắt lọc được nhiều thông tin rất rất hay về phương pháp đẻ không đau, nếu các mẹ cũng đang băn khoăn có nên chọn gây tê ngoài màng cứng khi đẻ thường không thì hãy tham khảo nhé.

Dưới đây là những ưu nhược điểm của phương pháp gây tê ngoài màng cứng, hy vọng sẽ cung cấp cho chị em một kho kiến thức hay trước  khi đưa ra quyết định sáng suốt cho mình.

Thủ thuật gây tê ngoài màng cứng

Màng cứng là lớp màng dày bao bọc các chuỗi dây thần kinh chi phối cảm giác đau ở thắt lưng. Có 2 cách giảm đau bằng thủ thuật gây tê ngoài màng cứng: gây tê ngoài màng cứng và gây tê ngoài màng cứng kết hợp với xương sống.

Trong đó, gây tê ngoài màng cứng được thực hiện bằng cách gây tê cục bộ ở lưng, sau đó các bác sĩ sẽ chọc 1 ống nhựa nhỏ ngoài sống lưng, dừng lại cách màng cứng bọc tủy sống khoảng 15 mm, đồng thời bơm 1 lượng thuốc tê nhỏ nhất (chỉ đủ để phong bế cảm giác đau mà không gây ảnh hưởng đến bé và mẹ).

Thông thường, thủ thuật này được thực hiện trong vòng 10 phút và cần thêm 15 phút để thuốc tê có tác dụng. Mỗi liều thuốc tê có thể kéo dài đến 1 tiếng đồng hồ trước khi cần tiêm thêm liều kế tiếp, hoặc có thể truyền dung dịch thuốc gây tê liên tục và chậm.

Phương pháp gây tê màng cứng ngày nay được nhiều mẹ lựa chọn. (ảnh minh họa)

Cũng thực hiện tương tự tiến trình giảm đau bằng gây tê ngoài màng cứng, nhưng sau khi cắm mũi tiêm vào xương sống và trước khi để ống nhựa nhỏ vào, chuyên gia gây tê sẽ cắm thêm 1 chiếc kim khác nhỏ hơn bên trong chiếc kim đầu tiên để đâm thủng màng cứng nhằm tiêm 1 lượng nhỏ thuốc gây tê. Sau đó, chiếc kim này được lấy ra và ống nhựa nhỏ được đưa vào khu vực màng cứng như mô tả ở trên. Lợi thế của phương pháp này là giúp giảm đau hiệu quả và nhanh hơn, trong khi đó sản phụ vẫn đi lại được.

Tại thời điểm tiến hành thủ thuật gây tê tại chỗ sản phụ sẽ cảm thấy đau như 1 mũi tiêm thông thường. Khi thuốc bắt đầu được bơm qua ống nhựa, chị em có thể cảm nhận được 1 dòng mát dưới lưng, ít phút sau cảm giác đau sẽ đỡ hoặc mất hẳn. Tùy theo cơ địa mỗi sản phụ mà có một số người sẽ thấy âm ấm ở 2 bàn chân, tê như kiến bò ở 2 bàn chân, hay cảm giác nặng ở chân.

Ưu điểm

- Gây tê ngoài màng cứng có lộ trình giảm đau hiệu quả xuyên suốt cuộc sinh nở.

- Bác sĩ gây tê có thể kiểm soát được hiệu quả giảm đau thông qua điều chỉnh linh hoạt loại thuốc, liều lượng và cường độ của thuốc. Điều này rất quan trọng vì khi quá trình chuyển dạ xảy ra và em bé bắt đầu tuột xuống đường sinh, thuốc tê có thể không đủ để kiểm soát cơn đau hoặc bạn có thể thình lình thấy đau ở những vùng khác.

- Vì hiệu quả của thuốc chỉ khu trú ở một vùng, bạn sẽ tỉnh táo và ý thức được toàn bộ quá trình chuyển dạ và sinh con của mình. Và vì bạn không cảm thấy đau đơn, bạn có thể nghỉ ngơi thậm chí thiếp đi để dành sức cho việc rặn đẻ khi mọi thứ đã sẵn sàng.

- Không giống như gây mê, đối với gây tê ngoài màng cứng, chỉ một lượng thuốc rất nhỏ có thể tiếp cận với em bé.

- Khi ống truyền đã được đặt, nó có thể được dùng để truyền thuốc tê nếu bạn cần phải đẻ mổ hoặc thắt ống dẫn trứng sau khi sinh xong.

Gây tê ngoài màng cứng có lộ trình giảm đau hiệu quả xuyên suốt cuộc sinh nở. (ảnh minh họa)

Nhược điểm

- Bạn phải giữ nguyên một tư thế không mấy dễ chịu với chiếc bụng bầu trong 10-15 phút khi ống truyền vào khoang ngoài màng cứng được đặt, và sau đó bạn có thể phải đợi thêm từ 5-20 phút nữa để thuốc phát huy tác dụng. Đây dường như là một bất lợi nho nhỏ so với ích lợi làm vô hiệu cái đau khủng khiếp hàng giờ sau đó.

- Tuỳ vào loại thuốc và liều lượng được truyền, bạn có thể mất cảm giác ở chân và không thể đứng dậy được cho đến khi thuốc tan. Đôi khi, đặc biệt là trong giai đoạn đầu chuyển dạ, bạn có thể được gây tê một chút để cảm thấy thoải mái trong khi vẫn có cảm giác chân và đi lại bình thường. Tuy nhiên, nhiều bệnh viên có thể không cho bạn rời khỏi giường khi bạn đã được gây tê ngoài màng cứng, dù bạn nghĩ là mình có thể đi lại được hay không.

- Việc gây tê ngoài màng cứng cũng buộc bạn phải gắn các ống truyền, thường xuyên theo dõi huyết áp và liên tục kiểm tra thai.

- Gây tê ngoài màng cứng thường khiến giai đoạn chuyển dạ kéo dài hơn. Sự mất cảm giác ở phần dưới cơ thể làm yếu phản xạ đẩy xuống khiến bạn sẽ khó khăn hơn khi rặn em bé ra ngoài. Bạn có thể muốn giảm liều gây tê khi đang rặn để có thể chủ động và tích cực hơn khi sinh con, nhưng điều đó có thể mất thêm thời gian để thuốc giảm tác dụng và khi đó bạn có thể thấy đau khủng khiếp trở lại, hơn nữa không có bằng chứng cho thấy giảm liều gây tê thực sự giúp rút ngắn giai đoạn chuyển dạ.

- Gây tê ngoài màng cứng khiến bạn có nhiều khả năng phải được trợ sinh bằng máy hút và kẹp forcep để lôi em bé ra, làm tăng nguy cơ rách âm đạo và có thể làm em bé bị bầm tím. Tuy nhiên, nguy cơ gây các vấn đề nghiêm trọng với bé là khá thấp.

- Trong một số trường hợp, gây tê ngoài màng cứng có thể khiến tác dụng giảm đau “chỗ có chỗ không”. Điều này là do sự khác biệt về giải phẫu học của một vài phụ nữ hoặc do thuốc không thấm đều vào các tế bào thần kinh cột sống sau khi được tiêm vào khoang ngoài màng cứng. Ống truyền có thể bị xê dịch sau khi đặt cũng khiến thuốc gây tê không tác dụng đều. Vì vậy nếu bạn bắt đầu cảm thấy đau ở vị trí bất kỳ, hãy nói với kíp đỡ đẻ để kiểm tra ống truyền thuốc tê hoặc liều lượng thuốc.

Trong một số trường hợp, gây tê ngoài màng cứng có thể khiến tác dụng giảm đau “chỗ có chỗ không”. (ảnh minh họa)

- Thuốc gây tê dùng trong gây tê ngoài màng cứng có thể gây hạ huyết áp tạm thời và giảm lượng máu đến em bé khiến nhịp tim của bé giảm. (Bạn đừng lo, vấn đề này được kíp đỡ đẻ theo dõi chặt chẽ và được can thiệp điều trị ngay nếu cần thiết.)

- Thuốc gây mê được truyền trong gây tê ngoài màng cứng có thể gây ngứa, đặc biệt ở vùng mặt của bạn. Nó cũng có thể khiến bạn thấy buồn nôn nhưng nhẹ và ít gặp hơn so với hình thức dùng thuốc gây mê toàn thân. Một số phụ nữ cảm thấn buồn nôn và nôn nửa trong khi chuyển dạ dù không chịu tác động của thuốc giảm đau.

- Thuốc gây tê dùng trong gây tê ngoài màng cứng có thể làm bạn mất cảm giác buồn tiểu, vì vậy bạn có thể được chỉ định đặt ống thông tiểu để hỗ trợ tiểu tiện.

- Gây tê ngoài màng cứng cũng tăng khả năng sản phụ bị sốt trong khi chuyển dạ. Chưa có giải thích chính xác cho vấn đề này, nhưng một giả thiết cho rằng do bạn không cảm thấy đau nên cũng bớt gắng sức và ít đổ mồ hôi hơn, do vậy cơ thể khó thoát nhiệt hơn. Vấn đề này không làm tăng nguy cơ nhiễm trùng của em bé, nhưng do hiện tượng sốt chưa rõ ràng và nghi vấn nhiễm trùng của trẻ sơ sinh nên nhiều bà mẹ và em bé có xu hướng sử dụng thuốc kháng sinh không cần thiết.

- Khoảng 1 / 100 sản phụ phản hồi rằng họ bị đau đầu nghiêm trọng kéo dài vài ngày sau khi được gây tê ngoài màng cứng. Vấn đề này có thể do rò rỉ dịch não tuỷ, bạn có thể hạn chế nguy cơ đau đầu bằng cách nằm càng yên càng tốt trong khi đặt kim.

- Trong trường hợp rất hiếm, gây tê ngoài màng cứng có thể ảnh hưởng đến khả năng hô hấp, và một số trường hợp cực hiếm nó có thể gây tổn thương hoặc nhiễm trùng tế bào thần kinh.