Mất ngủ, tại sao uống thuốc mà vẫn không ngủ được?

Câu hỏi

Dì tôi bị mất ngủ, đi bệnh viện lớn ở Hà Nội khám bệnh lấy thuốc uống mà không cải thiện. Lần tái khám tôi đi theo, thấy BS có dặn về nhà điều chỉnh ăn uống và vận động nhiều lên, nhưng dì tôi chỉ uống thuốc chứ không làm theo những lời dặn còn lại của BS. Tôi nên làm gì để giúp dì, rất mong BS tư vấn.

Trả lời

Chào bạn,

Mất ngủ, nhất là ở người lớn tuổi, hiếm khi chỉ giải quyết được bằng thuốc, và tình huống của dì bạn là điều gặp khá thường xuyên trong thực hành lâm sàng.

1. Vì sao uống thuốc mà vẫn không ngủ được?

Thuốc ngủ hoặc thuốc hỗ trợ giấc ngủ chỉ là một phần trong điều trị mất ngủ. Nếu:

• Thói quen sinh hoạt không thay đổi
• Ăn uống - vận động - ánh sáng - giờ giấc vẫn rối loạn
• Tâm lý lo lắng, suy nghĩ nhiều

thì thuốc rất dễ “nhờn”, ngủ chập chờn hoặc không cải thiện.

Chính vì vậy, BS mới dặn thêm chuyện ăn uống và vận động - đó không phải lời khuyên “cho có”, mà là phần quan trọng.

2. Điều quan trọng nhất lúc này: thay đổi cách nhìn về bệnh

Nhiều người lớn tuổi nghĩ rằng: “Cứ có thuốc là được.” 

Bạn có thể nhẹ nhàng nói với dì (không tranh luận đúng - sai): “BS nói mất ngủ giống như huyết áp hay tiểu đường, thuốc chỉ hỗ trợ, còn sinh hoạt mới quyết định lâu dài. Nếu mình không làm theo, thuốc giỏi mấy cũng khó giúp.”

Nên nói khi dì đang tỉnh táo, thoải mái, không phải lúc mất ngủ hay cáu gắt.

3. Bạn có thể giúp dì bằng những việc rất cụ thể

1. Giúp dì điều chỉnh giấc ngủ từng chút một

• Không cần thay đổi nhiều thứ cùng lúc, chỉ cần 1-2 điểm:
• Đi ngủ và thức dậy cố định giờ, kể cả cuối tuần
• Ban ngày không ngủ trưa quá 30 phút
• Tối tránh nằm lên giường quá sớm khi chưa buồn ngủ
• Giường chỉ dùng để ngủ, không nằm xem TV, không suy nghĩ vẩn vơ.
  
  

2. Hỗ trợ chuyện ăn uống (rất hay bị bỏ qua)

Bạn có thể giúp bằng cách:

• Nhắc dì tránh trà đặc, cà phê sau 14-15h
• Buổi tối ăn nhẹ, không quá no, không quá muộn
  
  

Trước ngủ 1-2 giờ, có thể:

• 1 ly sữa ấm
• Chuối chín / yến mạch / hạt sen (nếu hợp)
  
  

3. Vận động nhẹ - chìa khóa quan trọng

Nhiều người mất ngủ vì ban ngày quá ít vận động. Bạn có thể:

• Rủ dì đi bộ 20-30 phút buổi sáng hoặc chiều mát
• Không cần tập nặng, chỉ cần đều đặn mỗi ngày
• Vận động giúp cơ thể tạo nhu cầu ngủ thật sự vào ban đêm.
  
  

4. Về thuốc: đừng tự ý tăng hoặc đổi

Không nên tự tăng liều thuốc ngủ, không tự đổi thuốc theo “truyền miệng”. Nếu sau 2-4 tuần đã chỉnh sinh hoạt mà vẫn không cải thiện, nên tái khám, trao đổi rõ với BS rằng: “Dì khó ngủ dù đã cố gắng thay đổi sinh hoạt”.

BS có thể cân nhắc: Điều chỉnh thuốc, đánh giá lo âu, trầm cảm nhẹ, đau nhức mạn tính, rối loạn hormone… (những nguyên nhân rất hay gây mất ngủ)

5. Đừng để dì cảm thấy “mình là gánh nặng”

Mất ngủ khiến người ta dễ cáu, hay bi quan, mất niềm tin vào điều trị. Chỉ cần bạn lắng nghe, đồng hành, nhắc nhở nhẹ nhàng, không ép buộc… đã là một liều thuốc rất quý rồi.

Thân mến.

Câu hỏi liên quan

• Sót chỉ khâu tầng sinh môn sau sinh thường, có sao không?
• Tinh hoàn tức khi xìu, không đau lúc cương: Có phải giãn tĩnh mạch thừng tinh?
• Nang tuyến giáp lành tính kèm hạch cổ có nguy hiểm không?