Coi chừng béo giả tạo do dùng dexamethason

Nếu lạm dụng thuốc này sẽ gây hội chứng Cushing (mặt bệnh nhân bị biến dạng tròn như mặt trăng), làm teo tuyến thượng thận, loãng xương...

Dexamethason là một loại thuốc nhóm glucocorticoid được sử dụng trong ngành y tế với tác dụng chống viêm dị ứng.

Thuốc có tác dụng điều trị rất tốt nếu dùng đúng cách, tuy nhiên, thuốc cũng có khá nhiều phản ứng có hại. Một trong những tác dụng phụ của nó là giữ muối, giữ nước, da đỏ hồng gây cảm giác béo giả tạo cho người sử dụng.

Dexamethason là thuốc tổng hợp có tác dụng tương tự như prednisolon nhưng mạnh hơn gấp 7 lần vì nó chính là fluomethylprednisolon. Thuốc này được sử dụng làm thuốc chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch.

Trong thực tế lâm sàng, đây là loại thuốc được sử dụng ở nhiều chuyên khoa và có nhiều dạng thuốc sử dụng như thuốc uống, thuốc tiêm, hít hoặc bôi ngoài da... Đây là loại thuốc thường được mệnh danh là con dao hai lưỡi vì bên cạnh các tác dụng tốt trong điều trị, nó có rất nhiều tác dụng có hại.

Vì vậy, thuốc này phải sử dụng rất thận trọng và tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng quy định để tránh các tai biến nguy hiểm. Trong cộng đồng, thuốc này thường được gọi dân dã là “viên hạt mướp” hoặc viên đề-xa và nhiều nơi đã có tình trạng lạm dụng gây ra nhiều vụ việc nghiêm trọng, thậm chí đã có bệnh nhân tử vong do dùng thuốc thiếu hiểu biết trong điều trị các bệnh về khớp và dị ứng…

Tác dụng phụ nguy hiểm mà dexamethason gây ra là nó gây rối loạn điện giải, giữ natri và giữ nước, gây tăng huyết áp và tình trạng phù nề. Trong cơ thể, bình thường tuyến thượng thận cũng tiết ra dexamethason để điều hòa chuyển hoá và nội tiết.

Do đó, nếu lạm dụng thuốc này sẽ gây cho người dùng thuốc hội chứng Cushing (mặt bệnh nhân bị biến dạng tròn như mặt trăng), ức chế hoạt động, làm teo tuyến thượng thận, làm loãng xương, hoại tử xương, gây xốp xương dẫn đến gãy xương bệnh lý, làm nứt đốt sống.

Dùng kéo dài loại thuốc này còn có nguy cơ loét dạ dày, thủng dạ dày, viêm tụy cấp. Thuốc cũng gây teo da, ban đỏ, bầm máu và rậm lông… Nhiều bệnh nhân khi sử dụng thuốc này đã ghi nhận được những triệu chứng trên ở mức độ rất trầm trọng và không hồi phục được.

Trong các BV, dexamethason được quản lý chặt chẽ và có hướng dẫn cụ thể về cách dùng và liều lượng dùng tùy theo độ tuổi. Tại nhiều BV cũng đã tiếp nhận không ít các trường hợp lạm dụng dexamethason bị phản ứng có hại rất nghiêm trọng, trong đó có những trẻ em bị tử vong một cách thương tâm do gia đình đã cho trẻ uống thuốc này không theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc.

Lợi dụng tác dụng làm béo ra (mập, lên cân) của dexamethason mà một số thầy lang đã cho thuốc này vào các thang thuốc Đông y để đánh lừa người dùng là thuốc làm mập, thuốc làm tăng cân. Việc cho thuốc dexamethason dùng cho đối tượng trẻ em lại càng nguy hiểm gấp bội vì thuốc sẽ gây ra những tác hại khó lường đối với sự phát triển của trẻ.

Trong khi đó cần lưu ý rằng, đây là loại thuốc đã và đang bị lạm dụng ở nhiều nơi. Cần phải cảnh báo trong cộng đồng những tác dụng có hại của nhóm thuốc corticoid nói chung và dexamethason nói riêng để mọi người không những tránh lạm dụng thuốc này mà còn phải cảnh giác với các thang thuốc Đông y hoặc thực phẩm bị trộn trái phép thêm các loại thuốc Tây gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Theo ThS Lê Quốc Anh - Sức khỏe & Đời sống