Chương trình hỗ trợ tầm soát miễn phí cho tất cả các trẻ em chưa dậy thì có nghi ngờ chiều cao thấp hơn so với độ tuổi. Chương trình này nhằm giúp phát hiện sớm các trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu hormone tăng trưởng (GH) và các bệnh lý liên quan đến tăng trưởng chiều cao của trẻ, từ đó đưa ra phương pháp chữa trị kịp thời để có thể giúp trẻ đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành.

Đây là chương trình hỗ trợ cộng đồng thường niên của bệnh viện và là năm thứ 7 liên tiếp Bệnh viện Nguyễn Tri Phương tổ chức chương trình này.

Thông tin đăng ký

Thời gian nhận đăng ký: Từ ngày 05/06/2023 đến ngày 03/07/2023

Phụ huynh có thể gọi điện thoại đăng ký qua hotline: 0335 116 057 hoặc 0932 714 440 trong khung giờ 8h - 17h tất cả các ngày trong tuần.

*Lưu ý: Để được khám tầm soát, trẻ cần được đăng ký trước qua số hotline đã nêu. Mỗi phụ huynh chỉ đăng ký 1 lần qua 1 trong 2 số hotline trên. Bộ phận tiếp nhận đăng ký sẽ có những câu hỏi sàng lọc để chọn đúng đối tượng tiếp nhận thăm khám, nâng cao hiệu quả chương trình tầm soát.

Thời gian diễn ra chương trình tầm soát

13h – 16h Thứ Bảy và 8h -11h Chủ Nhật hằng tuần (áp dụng từ ngày 17/06 – 09/07/2023).

Địa điểm: Lầu 3, khu A - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (468 Nguyễn Trãi, phường 8, quận 5, TP. Hồ Chí Minh).

Khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã trở thành khoa mũi nhọn trong việc điều trị tình trạng chậm tăng trưởng ở trẻ em. 

Bắt đầu được triển khai từ năm 2017, tính đến nay, chương trình đã tầm soát miễn phí cho hơn 2000 trẻ. Tổng số trẻ được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng là gần 200 trẻ. Trong năm nay, chương trình dự kiến sẽ tiếp nhận khoảng hơn 400 trẻ đến thăm khám. Chương trình năm nay sẽ được triển khai trong 4 tuần với 8 buổi khám.

BS. Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Bệnh viện luôn quan tâm đến sức khỏe của trẻ em, đặc biệt là vấn đề chậm tăng trưởng chiều cao. Chương trình tầm soát này nhằm nâng cao nhận thức, sự quan tâm của các bậc phụ huynh đến tình trạng sức khỏe của trẻ và giúp cải thiện chiều cao, đồng thời góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em Việt. Năm nay, chương trình triển khai sớm hơn mọi năm nhằm giúp nhiều trẻ có cơ hội tầm soát sớm từ ngay đầu mùa hè. Bên cạnh đó, Khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã trở thành khoa mũi nhọn trong việc điều trị tình trạng chậm tăng trưởng ở trẻ em. Nhờ tầm soát kịp thời của các bác sĩ chuyên môn tại bệnh viện, trẻ em sẽ có cơ hội để cải thiện chiều cao sớm khi trưởng thành.”

Chương trình tầm soát được áp dụng cho trẻ trước tuổi dậy thì và sẽ bao gồm các bước kiểm tra chiều cao, cân nặng và khảo sát các triệu chứng chậm tăng trưởng để đưa ra những giải pháp điều trị phù hợp. Trẻ cũng được chụp X-quang xương bàn tay miễn phí khi có chỉ định để được đánh giá tuổi xương. Từ đó, các bác sĩ sẽ tư vấn về vấn đề phát triển chiều cao của trẻ là bình thường hay bất thường. Những trường hợp nghi ngờ chậm tăng trưởng chiều cao sẽ được hướng dẫn các bước xử trí tiếp theo, bao gồm việc xét nghiệm máu để định lượng chính xác hormone tăng trưởng và một số hormone liên quan khác trong cơ thể.

Lưu ý, khi tham gia tầm soát, phụ huynh cần cung cấp những thông tin về tiền sử lúc sinh, tiền sử bệnh tật, tiền sử gia đình, tốc độ tăng trưởng chiều cao của trẻ trong 6 tháng trở lên để các bác sĩ có những đánh giá sơ bộ bước đầu.

Trẻ bị hạn chế chiều cao có thể khiến tâm lý bị ảnh hưởng vì sự mặc cảm, tự ti khi so với bạn bè đồng trang lứa.

Thông thường, trẻ mới sinh có chiều cao 48-52cm, trong năm đầu bé tăng khoảng 20-25cm, sang năm thứ 2 tăng 12cm, năm thứ 3 tăng 10 cm, năm thứ 4 tăng 7cm. Từ 4 tuổi trở đi, phụ huynh cần chú ý nhiều hơn đến tốc độ tăng trưởng chiều cao của trẻ. Từ năm 4-11 tuổi, trẻ sẽ tăng trung bình 4-6cm/năm. Đến tuổi dậy thì, bé gái tăng khoảng 6-10 cm mỗi năm. Bé trai tăng từ 6,5-11 cm mỗi năm. Trường hợp trẻ không đạt được các mốc tăng trưởng về chiều cao theo từng độ tuổi, cha mẹ nên nghĩ ngay đến việc cho trẻ đi khám và tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao sớm.

Có nhiều yếu tố chi phối sự phát triển chiều cao của trẻ, bao gồm: di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, chế độ sinh hoạt, thể dục thể thao, GH… Trong đó, yếu tố di truyền là không thể thay đổi được. Riêng trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu GH, theo thống kê, trên thế giới, ước tính chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 1/3000 - 1/4.000 nhưng đây là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến chậm tăng trưởng ở trẻ em và rất khó nhận biết.

Nếu không được điều trị, trẻ thiếu GH có chiều cao trung bình chỉ từ 135 - 145 cm, thấp hơn nhiều so với chiều cao tối đa có thể đạt được. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống sau này của trẻ mà còn có thể khiến tâm lý của trẻ bị ảnh hưởng vì sự mặc cảm, tự ti khi so với bạn bè đồng trang lứa.

Bác sĩ Trần Thị Ngọc Anh - Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Nếu xác định bệnh nhi bị thiếu GH và cần thiết điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung GH mỗi ngày. Trẻ thiếu GH được điều trị sớm (ngay từ lúc trẻ bắt đầu chậm tăng trưởng chiều cao) sẽ thấy rõ hiệu quả, trẻ sẽ phát triển gần như trẻ em bình thường khác. Trong một số trường hợp, điều trị sớm có thể giúp trẻ đạt chiều cao bình thường hoặc gần như bình thường theo di truyền từng trẻ. Giai đoạn vàng để điều trị chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ là trước tuổi dậy thì vì sau giai đoạn này, sụn xương trẻ sẽ đóng lại, việc điều trị sẽ không còn hiệu quả. Hiện tại, bệnh viện Nguyễn Tri Phương cũng đang điều trị cho khoảng hơn 80 trẻ chậm tăng trưởng do thiếu GH.”

Thông tin thêm

1. Về bệnh lý chậm tăng trưởng do thiếu GH ở trẻ

GH là một hormone được sản xuất bởi tuyến yên (pituitary gland) trong não và có tác dụng giúp trẻ phát triển, chủ yếu trong giai đoạn tuổi dậy thì. GH đóng vai trò quan trọng lên sự phát triển của hệ cơ xương, quyết định chiều cao của cơ thể; đồng thời GH còn tác động lên chức năng chuyển hóa của cơ thể bao gồm sự phân bố dịch, chuyển hóa lipid, prorein, cacbohydrate, sức cơ và hệ tim mạch.

Thiếu GH là nguyên nhân chính dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề về sản xuất và phóng thích GH không đủ. Thiếu GH có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải do tổn thương tuyến yên, chấn thương đầu nặng, u não hoặc nhiễm trùng dạng viêm màng não và viêm não… Thiếu GH có thể bẩm sinh hoặc mắc phải, xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào. Trong một số trường hợp, việc thiếu GH không xác định được nguyên nhân.

Thiếu GH có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng chiều cao và cân nặng của trẻ so với những đứa trẻ trong cùng độ tuổi. Trẻ thiếu GH sẽ có chiều cao thấp hơn so với tuổi (dưới 2-3 độ lệch chuẩn dựa trên biểu đồ tăng trưởng), tốc độ tăng trưởng chậm (dưới 1,5 SD hoặc dưới 5cm/năm). Trong những trường hợp bình thường, GH thúc đẩy sự phát triển của các mô cơ thể. Trẻ em bị thiếu hụt GH một phần hoặc hoàn toàn sẽ không thể duy trì tốc độ tăng trưởng khỏe mạnh.

Trẻ được chẩn đoán chậm tăng trưởng do thiếu GH được chỉ định bổ sung GH. Mục tiêu của việc điều trị này là để thay thế sự thiếu hụt GH cho sự phát triển chiều cao, các hoạt động chuyển hóa và tình trạng sức khỏe nói chung. Sau 3-6 tháng điều trị, trẻ sẽ được đo lại chiều cao và xét nghiệm máu để đánh giá kết quả và điều chỉnh liều thuốc nếu cần. Trẻ đáp ứng với điều trị sẽ tăng chiều cao từ 8-12 cm/năm. Khi đến tuổi dậy thì, trẻ sẽ được đánh giá lại xem có tiếp tục bổ sung GH hay ngưng bổ sung. Để việc điều trị GH đạt hiệu quả, cần tiến hành đúng thời điểm, đúng liều lượng, tốt nhất trong khoảng độ tuổi 4-13 tuổi. Nếu qua thời gian này, các sụn xương của trẻ đóng lại, dùng hormone tăng trưởng không còn tác dụng.

Bổ sung GH ngoài được chỉ định cho các trường hợp thiếu GH, còn được chỉ định điều trị trong trường hợp trẻ chậm cao do suy thận mạn, hội chứng Turner, hội chứng Prader-Willi, trẻ sinh ra co chiều cao thấp so với tuổi thai (SGA), lùn vô căn (GHD, ISS).

3. Ghi nhận điều trị chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ do thiếu GH tại Khoa Nội tiết – Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Tại TPHCM, bệnh viện Nguyễn Tri Phương là một trong số ít những bệnh viện đa khoa đáng tin cậy có thể chẩn đoán và điều trị được bệnh lý khó nhận biết này với đội ngũ y bác sĩ khoa Nội tiết giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm. Tính đến nay, bệnh viện đã chẩn đoán và điều trị thành công cho hàng trăm trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu GH. Sau đây là ghi nhận 1 số trường hợp đặc biệt:

- Bé gái, 12 tuổi, điều trị GH năm bé 10 tuổi. Bắt đầu điều trị bé cao 126,5 cm, nặng 30 kg, sau 2 năm bé cao 148 cm, nặng 41 kg (21,5 cm/24 tháng). Chiều cao của bé nằm trong mức trung bình so với các bạn cùng lứa tuổi, trong khi trước khi điều trị bé luôn có chiều cao ở vị trí thấp nhất. Hiện tại bé vẫn đang được bổ sung GH.

- Bé trai 15 tuổi, điều trị GH năm bé 7 tuổi. Thời điểm bắt đầu điều trị bé cao 113 cm, nặng 26 kg. Từ năm 4 tuổi, chiều cao bé tăng rất chậm (3-4 cm/ năm), luôn thấp nhất lớp. Bé có chỉ định điều trị GH và điều trị liên tục trong 6 năm. Khi bé 13 tuổi, bé xuất hiện dấu hiệu dậy thì và gia đình quyết định ngưng điều trị. Thời điểm ngưng điều trị chiều cao của bé là 155 cm, nằm trong mức trung bình so với tuổi (trung bình bé tăng 7-8 cm/ năm). Hiện tại sau dậy thì 1 năm, chiều cao bé đạt được là 165 cm.

- Bé trai sinh tháng 1/2016, thời điểm bé đến khám 7/2020, chiều cao 99 cm, cân nặng 15 kg. Bé sinh đủ tháng, không có bệnh lý đặc biệt từ lúc sinh. Bé được chẩn đoán thiếu hormon tăng trưởng và bắt đầu điều trị từ 8/2020. Sau 6 tháng, chiều cao của bé 103 cm (tăng 4 cm), cân nặng 15,5 kg.

- Bé trai năm nay 12 tuổi, ngay từ khi bé 2 tuổi, phụ huynh bé đã nhận thấy bé thấp hơn so với những bạn cùng trang lứa nên cho bé tăng cường dinh dưỡng, tuy nhiên không thấy sự thay đổi. Chị L – phụ huynh của bé cũng dẫn bé đi khám tại các BV nhi chuyên ở TP.HCM và cả ở Singapore nhưng không chẩn đoán được bệnh của bé. Sau khi đọc báo, tìm hiểu thêm các thông tin trên mạng và được bạn bè chia sẻ, chị biết được chương trình tầm soát chiều cao miễn phí của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, sau khi tìm hiểu kỹ hơn và nhận thấy con có thể mắc bệnh này, chị L. đã dẫn bé đến khám và được chẩn đoán thiếu hụt GH và điều trị với GH từ tháng 09/2019. Khi bé H.T 9 tuổi, cao 127.5cm, nặng 26.6kg. Sau 1 năm 4 tháng điều trị, bé đã tăng thêm 14cm. Hiện tại bé vẫn đang tiếp tục điều trị và đang được theo dõi chiều cao, thể chất đều đặn.

Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp trẻ đến khám tại bệnh viện, phụ huynh cũng đã cho trẻ điều trị và can thiệp dinh dưỡng trước đó nhưng không có sự cải thiện. Khi được xác định đúng nguyên nhân gây chậm cao do thiếu GH và tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, trẻ được cải thiện chiều cao đáng kể.