Chăm sóc trẻ sơ sinh vàng da tại nhà

Vàng da ở trẻ sinh non là hiện tượng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu vàng da nặng có thể khiến trẻ bị hôn mê, co giật, gây tử vong.

1. Vì sao trẻ sơ sinh dễ bị vàng da ?

Phần lớn trẻ sau khi sinh vài ngày (3-5 ngày) có vàng da, đây là hiện tượng sinh lý bình thường do các hồng cầu thai nhi bị phá hủy để thay thế bằng hồng cầu trưởng thành. Khi hồng cầu bị vỡ sẽ phóng thích vào máu một lượng lớn chất có sắc tố vàng tên gọi là bilirubin làm cho trẻ bị vàng da.

2. Vàng da sơ sinh có nguy hiểm không?

Đa số các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh thường nhẹ và tự khỏi sau 7 - 10 ngày do chất bilirubin được đào thải qua phân và nước tiểu.

Tuy nhiên có một số trường hợp vàng da nặng do chất bilirubin tăng quá cao sẽ thấm vào não (tên y học gọi là vàng da nhân) làm cho trẻ bị hôn mê, co giật, có thể gây tử vong hoặc di chứng về tâm thần vận động vĩnh viễn.

3. Làm thế nào để phát hiện vàng da?

Vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường. Hàng ngày, mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi đầy đủ ánh sáng, không nên nằm phòng tối. Nếu khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hoặc đen) thì ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng da mặt trong đùi vài giây rồi buông tay ra, nếu trẻ bị vàng da sẽ thấy được màu da vàng thật sự ở nơi ấn ngón tay.

Mức độ vàng da:

- Vàng da nhẹ: da vàng nhẹ ở mặt và thân, trẻ vẫn bú tốt, xuất hiện muộn sau ngày thứ 3.

- Vàng da nặng: da vàng sậm lan đến tay – chân, kèm bú kém, bỏ bú, hoặc xuất hiện sớm trong vòng 1-2 ngày sau sinh.

Những yếu tố góp phần làm cho trẻ bị vàng da nặng:

- Non tháng

- Nhiễm trùng

- Sinh ngạt

4. Làm gì khi trẻ bị vàng da?

- Vàng da nhẹ: điều trị tại nhà bằng cách tắm nắng và cho bú nhiều lần trong ngày. Ánh sáng mặt trời làm giảm vàng da cho trẻ sơ sinh, nên đặt trẻ gần cửa sổ nơi có nắng dịu. Sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất bilirubin qua đường tiêu hóa.

Tiếp tục theo dõi diễn tiến của vàng da hàng ngày cho đến ít nhất là 7-10 ngày sau sanh.

Tích cực cho trẻ bú mẹ.

- Vàng da nặng: phải đưa trẻ nhập viện ngay. Tại bệnh viện, trẻ sẽ được điều trị tích cực bằng:

+ Chiếu đèn: ánh sáng của đèn biến bilirubin thành chất không độc và được thải nhanh ra khỏi cơ thể qua đường tiêu hóa và đường tiểu.

+ Thay máu: lấy bớt chất bilirubin nhanh chóng ra khỏi cơ thể.

Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có một trong các dấu hiệu sau:

- Bú yếu hoặc bỏ bú

- Vàng da lan đến tay chân

- Vàng da xuất hiện sớm trong 24-48 giờ sau sinh

- Vàng da kéo dài trên 15 ngày

Phát hiện và xử trí đúng vàng da ở trẻ sơ sinh giúp cho trẻ khỏe mạnh và phát triển tốt về sau.

Theo BV Nhi đồng 1