1. Nỗi phiền toái mang tên: viêm mũi dị ứng

- Thưa BS, ở Việt Nam, viêm mũi dị ứng phổ biến ra sao và gây ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh?

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Viêm mũi dị ứng là tình trạng phổ biến toàn cầu, không chỉ ở Việt Nam mà ngay cả các nước phát triển đều có. Tại Hoa Kỳ, hằng năm tần suất mắc bệnh viêm mũi dị ứng là 10-30%. Riêng tại Việt Nam, con số này là 13%. Viêm mũi dị ứng theo mùa ở trẻ em và thiếu niên cao hơn người lớn, hầu hết có triệu chứng trước 20 tuổi.

Bệnh thường tái phát nhiều lần nên gây tốn kém về thời gian và chi phí điều trị, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, học tập của người bệnh. Hơn nữa, nếu không được điều trị kịp thời, viêm mũi dị ứng có thể gây ra các biến chứng như thoái hóa, phù nề niêm mạc mũi; viêm họng; viêm phế quản; khởi phát cơn hen phế quản cấp trên người có tiền căn hen suyễn; tăng nặng thêm tình trạng viêm mũi xoang mạn; tạo cơ hội nhiễm trùng tai giữa…

- Vì sao khi thời tiết giao mùa hoặc trời trở lạnh lại kích hoạt các triệu chứng viêm mũi dị ứng ùng phát, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Khi giao mùa, trời trở lạnh hay ấm lên cũng là yếu tố thuận lợi để thúc đẩy bệnh viêm mũi dị ứng tái phát dữ đội. Sở dĩ thời tiết thay đổi làm gia tăng tình trạng viêm mũi dị ứng là bởi khi đó nhiệt độ và độ ẩm trong không khí giảm đột ngột, khiến niêm mạc mũi bị kích thích.

Mặt khác, khi giao mùa, phấn hoa, nấm mốc có thể sản sinh nhanh chóng và gây ra dị ứng đối với người có cơ địa nhạy cảm. Yếu tố này cũng kích hoạt triệu chứng của viêm mũi dị ứng bùng phát.

Thời tiết thay đổi có thể kích hoạt các triệu chứng viêm mũi dị ứng tái bùng phát (Ảnh minh họa)

- Trời lạnh, những triệu chứng của viêm mũi dị ứng rất dễ nhầm lẫn với bệnh khác như cảm lạnh, cảm cúm. Làm sao để phân biệt rõ ràng viêm mũi dị ứng với các tình trạng này, thưa BS?

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Trong khi dị ứng là do các dị nguyên như phấn hoa, bụi, mạt nhà, lông chó mèo… thì cảm cúm, cảm lạnh là do siêu vi (virus) gây ra. Mặc dù có những triệu chứng tương tự nhau, nhưng các tình trạng này có sự khác biệt về thời gian.

Trong đó, cảm cúm, cảm lạnh thường kéo dài từ 7-10 ngày sau đó có thể khỏi bệnh, biểu hiện thường là sốt, đau nhức mình mình, hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi, uể oải.

Riêng với viêm mũi dị ứng, biểu hiện điển hình thường là hắt hơi, nghẹt mũi, sổ mũi, đặc biệt tình trạng ngứa không chỉ xảy ra ở niêm mạc mũi mà còn ngứa lên mặt, mắt, tai, họng. Hơn nữa, viêm mũi dị ứng không gây sốt, và không dừng lại ở vài ngày như cúm, cảm lạnh mà có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, thậm chí là diễn ra dai dẳng quanh năm.

2. Làm sao để bệnh viêm mũi dị ứng mau khỏi, ít tái phát?

- Viêm mũi dị ứng có điều trị dứt điểm được không thưa BS? Mùa đông đang đến gần, người bệnh viêm mũi dị ứng có những “vũ khí” nào để kiểm soát căn bệnh này?

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Phòng và điều trị viêm mũi dị ứng đúng cách khi giao mùa, thời tiết thay đổi là giải pháp quan trọng bảo vệ sức khỏe hiệu quả, tránh tình trạng “bệnh chồng bệnh”.

Thực tế, những yếu tố gây viêm mũi dị ứng thường “đeo đuổi” người suốt đời. Hiện chưa có cách nào cải tạo cơ địa của người bệnh, nhưng có thể điều trị, kiểm soát triệu chứng, hạn chế tái phát bằng cách tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng và dùng thuốc.

Hiện nay các thuốc sử dụng trong điều trị viêm mũi dị ứng rất đa dạng, từ kháng viêm corticoid dạng xịt hoặc đặt tại chỗ (dạng uống ít dùng, chỉ sử dụng trong trường hợp nặng), thuốc kháng histamin, thuốc kháng cholinergic, Cromolyn xịt mũi, thuốc chống co mạch, thuốc kháng leukotriene đến kháng thể đơn dòng (tiến bộ mới nhất trong điều trị viêm mũi dị ứng, hen suyễn hoặc viêm da chàm thể tạng cơ địa).

Trong đó, theo các khuyến cáo mới nhất, thuốc kháng histamin đường uống là một biện pháp điều trị trải rộng cho tất cả các dạng viêm mũi dị ứng nhẹ đến trung bình, nặng. Vì vậy, có thể nói, việc sử dụng thuốc kháng histamin đường uống, đặc biệt là kháng histamin thế hệ 2 quan trọng tương đương với việc tránh tiếp xúc yếu tố kích thích và dị nguyên.

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng gây ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống (Ảnh minh họa)

- Nên lựa chọn thuốc kháng histamin sao cho hiệu quả, giải quyết các triệu chứng viêm mũi dị ứng mà vẫn an toàn khi sử dụng ạ?

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Trải qua lịch sử phát triển gần 100 năm, thuốc kháng histamin có gần 15 hoạt chất, tất cả đều có chung tác dụng kháng histamin. Tuy nhiên, điểm khác biệt là những hoạt chất thời kỳ đầu có thể ngấm qua hàng rào máu não gây buồn ngủ và thêm tác dụng kháng Cholinergic (có thể gây khô miệng, giảm tiết nước bọt, quánh đờm, tăng nhãn áp…).

Trong khi đó, những hoạt chất thời kỳ sau, điển hình như Fexofenadin đã khắc phục được các nhược điểm này, không gây buồn ngủ và vẫn có hiệu quả trên tất cả các triệu chứng của viêm mũi dị ứng tại mắt, nhảy mũi, chảy mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi.

Đồng thời, ưu điểm được cải tiến nữa là thời gian bán hủy của thuốc dài nên bệnh nhân chỉ cần dùng 1-2 lần/ ngày, với tác dụng nhanh, an toàn - hiệu quả khi dùng lâu dài. Các nghiên cứu cũng cho thấy không tương tác với các thuốc khác, thức ăn và rượu.

Mặt khác, sử dụng hoạt chất Fexofenadin hầu như không phải điều chỉnh liều khi sử dụng trên người bệnh viêm mũi dị ứng có bệnh lý suy gan, suy thận, bệnh lý tim mạch và trên cả phụ nữ cho con bú. Đó là lý do vì sao hiện nay Fexofenadin là một trong những lựa chọn đầu tay của các bác sĩ trong điều trị viêm mũi dị ứng.

- Hoạt chất Fexofenadin với nhiều ưu điểm trong điều trị viêm mũi dị ứng, vậy người bệnh có thể mua ở đâu, có cần kê đơn không thưa BS?

Đối với bệnh viêm mũi dị ứng, bệnh nhân có thể tìm đến các nhà thuốc để mua những loại thuốc thuốc bán không cần kê đơn (OTC). Nếu thấy cải thiện thì có thể tiếp tục dùng. Nhưng nếu đã sử dụng các thuốc OTC mà không cải thiện thì phải tìm đến bác sĩ để thăm khám, đánh giá lại.

Ở Việt Nam, Fexofenadin có trong viên uống Telfor của DHG Pharma đạt tiêu chuẩn JAPAN GMP, với các hàm lượng 60mg, 120mg, 180mg rất tiện lợi cho người bệnh. Trong đó, đối với dạng 60mg, người bệnh sử dụng 2 lần/ngày. Đối với dạng 120, 180 thì người bệnh nên sử dụng 1 lần/ngày.

Lưu ý, Fexofenadin thường có hiệu quả sau 2 tuần đối với viêm mũi dị ứng theo mùa và sau 4 tuần đối với viêm mũi dị ứng quanh năm. Do đó, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn về liều lượng, thời gian dùng theo chỉ định của bác sĩ, dược sĩ; không tự ý ngưng thuốc dù đã giảm triệu chứng.

3. Tips nhỏ từ chuyên gia để sống vui, sống khỏe với viêm mũi dị ứng

Khi thời tiết “đỏng đảnh”, ngoài việc dùng thuốc, người bị viêm mũi dị cần trang bị những gì để vượt qua, thưa BS?

Nên đeo khẩu trang khi vệ sinh nhà cửa (Ảnh minh họa)

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn trả lời: Viêm mũi dị ứng hay tái phát, dai dẳng, vì vậy để đạt hiệu quả điều trị, người bệnh cần lưu ý:

Thứ nhất là tránh hoặc giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với dị nguyên gây dị ứng bằng cách giữ nhà cửa khô ráo sạch sẽ, thoáng khí, hút bụi thường xuyên. Song song đó là giặt giũ ga giường, phơi nắng để loại bỏ nấm mốc và con mạt nhà. Nên bỏ thuốc lá, thuốc lào.

Tập cho bản thân thói quen giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, đặc biệt là khu vực vùng cổ, ngực và mũi, không nên tắm nước lạnh. Đồng thời, luôn đeo khẩu trang khi tiếp xúc với khói bụi ô nhiễm.

Người bệnh cũng không nên nuôi thú cưng. Nếu có sở thích nuôi thú cưng thì cần lưu ý, không để chúng sinh hoạt trong nhà, không ôm hôn hoặc đeo khẩu trang khi tiếp xúc với chúng.

Thứ hai là tăng cường sức đề kháng của cơ thể bằng cách vận động thường xuyên, uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, chế độ dinh dưỡng cân bằng. Một số người bị viêm mũi dị ứng cũng bị dị ứng thực phẩm. Vì vậy, nếu dị ứng với bất kỳ thực phẩm nào, hãy loại nó khỏi chế độ ăn uống của mình.

Thứ ba là vệ sinh tai mũi họng, răng miệng sạch sẽ. Khi bị viêm viêm mũi dị ứng có thể xông mũi bằng nước ấm, nước muối hoặc nước có pha một chút tinh dầu bạc hà giúp thông mũi. Ngoài ra, người bệnh nên rửa mũi bằng nước muối sinh lý 1 - 2 lần/ngày để làm sạch hốc mũi, giảm sưng viêm và giúp hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng hiệu quả.