Đây là chương trình tầm soát miễn phí cho tất cả các trẻ em chưa dậy thì có nghi ngờ chiều cao thấp hơn so với độ tuổi, nhằm giúp phát hiện sớm và theo dõi các bất thường về tăng trưởng chiều cao ở trẻ do thiếu hormone tăng trưởng (GH).

Buổi lễ có sự tham gia của TS.BS Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc bệnh viện Nguyễn Tri Phương, DS.CKI Nguyễn Thu Thảo – Trưởng khoa Dược bệnh viện Nguyễn Tri Phương; BS. CKI. Trần Thị Ngọc Anh - Bác sĩ điều trị tại khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương cùng đội ngũ bác sĩ, cán bộ khoa Nội tiết và những gia đình có trẻ cần thăm khám và điều trị chậm tăng trưởng chiều cao tại bệnh viện.

TS. BS. Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, TS. BS. Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Hiện tại, khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương là khoa mũi nhọn điều trị những trường hợp chậm tăng trưởng ở trẻ. Duy trì chương trình tầm soát chiều cao miễn phí cho trẻ trong suốt 7 năm là một nỗ lực không nhỏ của khoa Nội tiết nói riêng và bệnh viện Nguyễn Tri Phương nói chung.”

Trên thực tế, nhiều phụ huynh vẫn cho rằng nguyên nhân con có chiều cao thấp chủ yếu do dinh dưỡng và nhiều trường hợp trẻ đến khám tại bệnh viện sau thời gian điều trị hoặc can thiệp dinh dưỡng không hiệu quả.

Mặt khác, trong quá trình tư vấn cho các gia đình có trẻ nhỏ thấp còi, bác sĩ khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương cũng nhận thấy, còn không ít phụ huynh chưa hiểu biết đúng và đủ về chứng chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH ở trẻ. Đồng thời, nhận thức về căn bệnh này trong cộng đồng còn hạn chế.

Do đó, tại chương trình, bác sĩ cũng đã cập nhật những kiến thức về bệnh lý chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng đến các phụ huynh.

Có nhiều yếu tố chi phối sự phát triển chiều cao của trẻ, bao gồm: di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, chế độ sinh hoạt, thể dục thể thao, GH… Trong đó, yếu tố di truyền là không thể thay đổi được. Riêng trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu GH, theo thống kê, trên thế giới, ước tính chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 1/3.000 - 1/4.000 nhưng đây là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến chậm tăng trưởng ở trẻ em và rất khó nhận biết.

Trong cơ thể người, GH được tiết ra từ tuyến yên ở não. GH đóng vai trò quan trọng lên sự phát triển của hệ cơ xương, quyết định chiều cao của cơ thể; đồng thời GH còn tác động lên chức năng chuyển hóa của cơ thể bao gồm sự phân bố dịch, chuyển hóa lipid, prorein, cacbohydrate, sức cơ và hệ tim mạch. Thiếu GH ở trẻ em có thể đơn độc hoặc đi kèm với sự thiếu hụt các hormone tuyến yên khác. Thiếu GH thường dẫn đến sự tăng trưởng chậm bất thường và chiều cao thấp với tỷ lệ cơ thể bình thường.

Hầu hết trẻ chậm tăng trưởng chiều cao đơn thuần thì biểu hiện bên ngoài không có gì đặc biệt ngoài việc bé không tăng hoặc có tốc độ tăng chiều cao chậm (dưới 1,5 SD trong 1 năm hoặc dưới 4 – 6 cm/năm). Trẻ thiếu GH ở thể nhẹ, dù không ảnh hưởng đến sức khoẻ nhưng chiều cao hạn chế (thấp hơn nhiều so với trung bình) có thể khiến trẻ mặc cảm, tự ti.

Riêng đối với trẻ thiếu GH nặng có thể có những biểu hiện như giảm sản vùng mặt giữa (tạo nên gương mặt giống búp bê), tay chân nhỏ, bộ phận sinh dục nhỏ ở nam... Một số trẻ GH có thể có mỡ quanh vùng bụng, mũm mĩm dù tỷ lệ cơ thể bình thường. Trẻ thiếu GH cũng có thể sẽ thường xuyên thấy mệt mỏi.

Ngoài ra, một số các triệu chứng về tâm lý cũng có thể xảy ra với trẻ thiếu GH như thiếu tập trung, trí nhớ kém… Do vậy, khuyến cáo chung là cha mẹ nên theo dõi sát chiều cao của bé, nếu thấy tốc độ tăng trưởng dưới từ 4-6cm/năm thì nên đưa bé đi khám ngay.

BS.CK1 Trần Thị Ngọc Anh - Bác sĩ điều trị tại khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương

BS.CK1 Trần Thị Ngọc Anh - Bác sĩ điều trị tại khoa Nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Trẻ chậm cao do thiếu GH phải được khám và chẩn đoán bởi các bác sĩ nội tiết nhi. Nếu trẻ được chẩn đoán chính xác là chậm cao do thiếu GH thì sẽ được tư vấn điều trị bổ sung GH.

Việc điều trị cần được thực hiện sớm, tốt nhất là trong giai đoạn từ 4-13 tuổi, trước khi các sụn xương đóng lại. Mục tiêu của việc điều trị này là để thay thế sự thiếu hụt GH cho sự phát triển chiều cao, các hoạt động chuyển hóa và tình trạng sức khỏe nói chung.

Sau 3-6 tháng điều trị, trẻ sẽ được đo lại chiều cao và xét nghiệm máu để đánh giá kết quả và chỉnh liều thuốc nếu cần. Trẻ đáp ứng với điều trị sẽ tăng chiều cao từ 8-12 cm/năm.

Khi đến tuổi dậy thì, trẻ sẽ được đánh giá lại xem có tiếp tục bổ sung GH hay ngưng bổ sung. Điều trị chậm tăng trưởng do thiếu GH là một quá trình lâu dài, có thể kéo dài nhiều năm, do đó, cả bác sĩ lẫn bệnh nhân đều cần kiên trì, đồng hành sát sao để mang lại kết quả tốt nhất.”

Chương trình khám tầm soát miễn phí chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH năm 2023 diễn ra từ ngày 17/06 đến ngày 09/07 vào các buổi chiều thứ Bảy (13-16h), sáng chủ Nhật (từ 8h-11h) hằng tuần). Hiện tại, bệnh viện vẫn tiếp tục nhận đăng ký khám cho trẻ qua hotline
0335 116 057 hoặc 0932 714 440 đến ngày 03/07/2023 (trong khung giờ 8h - 17h)

Bệnh viện chỉ nhận tầm soát cho các trường hợp trẻ đã đăng ký qua hotline. Do đó, phụ huynh nếu có bất kỳ lo lắng nào về sự phát triển chiều cao ở trẻ, có thể gọi điện đăng ký để được sắp xếp lịch khám phù hợp.

Thời gian diễn ra chương trình tầm soát:

13h – 16h Thứ Bảy và 8h -11h Chủ Nhật hằng tuần, áp dụng từ ngày 17/06 – 09/07/2023.

Địa điểm: Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (468 Nguyễn Trãi, phường 8, quận 5, TP. Hồ Chí Minh).

Trẻ khi đến thăm khám sẽ được các bác sĩ hỏi về tiền sử lúc sanh, tiền sử bệnh tật, tiền sử gia đình, tốc độ tăng trưởng chiều cao của trẻ. Tiếp theo, trẻ sẽ được thăm khám lâm sàng và đánh giá tình trạng tăng trưởng thông qua các chỉ số chiều cao, cân nặng, đối chiếu với các giá trị tham chiếu trên biểu đồ tăng trưởng. Trẻ cũng được chụp X-quang xương bàn tay khi có chỉ định để được đánh giá tuổi xương.

Những trường hợp nghi ngờ chậm tăng trưởng chiều cao sẽ được hướng dẫn các bước xử trí tiếp theo, bao gồm việc xét nghiệm máu để định lượng chính xác hormone tăng trưởng và một số hormone liên quan khác trong cơ thể.

Chương trình bắt đầu được triển khai từ năm 2017 và diễn ra vào dịp hè. Năm nay, chương trình diễn ra sớm hơn mọi năm, kéo dài 4 tuần với 8 buổi khám.

Tính đến nay, chương trình đã tầm soát miễn phí cho hơn 2000 trẻ. Tổng số trẻ được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng là gần 200 trẻ. Riêng trong năm 2022, có gần 400 trẻ tham gia chương trình tầm soát và có 25 trẻ điều trị bằng GH. Năm nay, chương trình dự kiến sẽ tiếp nhận khoảng hơn 400 trẻ đến thăm khám. Ngay trong tuần đầu tiên, số trẻ được tiếp nhận thăm khám là gần 100 trẻ, không chỉ tại TP.HCM mà còn ở các tỉnh thành lân cận.