Bệnh não mô cầu tăng trở lại: Cảnh báo nguy hiểm khi chỉ trong 24 giờ có thể gây tử vong

Bệnh não mô cầu là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, có thể cướp đi sinh mạng trong vòng 24 giờ sau khởi phát nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trường hợp gần đây nhất là một bé trai 13 tuổi tại Bình Dương được Bệnh viện TP Thủ Đức cứu sống khỏi viêm màng não mô cầu nhờ can thiệp sớm bằng kháng sinh và hỗ trợ chuyên sâu.

Trong quý I/2025, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận một nữ bệnh nhân 48 tuổi và một nam thanh niên Bắc Ninh tử vong vì thể tối cấp, tiến triển cực nhanh, gây sốc nhiễm khuẩn. Ngoài ra, các bệnh viện tuyến trung ương như Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng ghi nhận trẻ nhỏ, người lớn mắc não mô cầu, nhập viện trong tình trạng nguy kịch với các biểu hiện: sốt cao, đau đầu, phát ban xuất huyết, rối loạn ý thức.

Mầm bệnh ẩn mình ở chốn đông người

Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường - Bệnh viện Bạch Mai, vi khuẩn Neisseria meningitidis sống ở vùng hầu họng, lây truyền qua đường hô hấp, nước bọt, giọt bắn. Môi trường đông người như trường học, ký túc xá, doanh trại, hồ bơi, trại hè… là những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao.

Trẻ chưa tiêm ngừa, người lớn sống trong điều kiện đông đúc, vệ sinh kém là những đối tượng dễ bị nhiễm bệnh và đồng thời trở thành nguồn mang trùng âm thầm trong cộng đồng.

Bệnh bùng phát theo mùa, dễ nhầm với cảm cúm

Tỷ lệ mắc bệnh thường tăng vào cuối mùa khô - đầu mùa mưa, khi thời tiết, độ ẩm thay đổi đột ngột. Ban đầu, triệu chứng có thể giống cảm cúm như sốt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn… nhưng nếu diễn tiến sang viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết, người bệnh có thể tử vong chỉ trong vài giờ.

PGS.TS Đỗ Duy Cường cảnh báo, khi thấy ban xuất huyết hoại tử, rối loạn ý thức, cổ cứng, cần nghĩ ngay đến não mô cầu và nhập viện khẩn cấp. Việc chẩn đoán và điều trị sớm là yếu tố quyết định.”

Tiêm ngừa - lá chắn bảo vệ hữu hiệu

Hiện nay đã có vắc-xin phòng não mô cầu (các type A, B, C, Y, W), được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, đặc biệt dành cho trẻ em. Trẻ đã tiêm đầy đủ gần như không mắc bệnh.

Theo BS.CK2 Dư Tuấn Quy - Bệnh viện Nhi Đồng 1, người lớn cũng nên cân nhắc tiêm nếu chưa từng tiêm vắc xin não mô cầu, nhất là khi thường xuyên tiếp xúc đông người.

Ngoài ra, cần chú trọng giữ vệ sinh cá nhân, môi trường sống thông thoáng, tránh dùng chung vật dụng cá nhân và không nên tham gia các hoạt động tập thể ở nơi không đảm bảo vệ sinh.

Theo Viện Pasteur TPHCM, tỷ lệ người lành mang trùng trong cộng đồng dao động từ 5-25%, có nơi lên đến 50% trong ổ dịch. Phần lớn các ca hiện nay do type B gây ra, khó phát hiện sớm và lây lan âm thầm.

Khi phát hiện ca bệnh, ngành y tế sẽ khoanh vùng, theo dõi người tiếp xúc gần trong 7-10 ngày, phát thuốc kháng sinh dự phòng miễn phí. Không nên tự mua thuốc uống, tránh tình trạng kháng thuốc và phản ứng phụ nguy hiểm.