Hội thảo trực tuyến có cấp CME với chủ đề “Thách thức điều trị và kiểm soát viêm mũi xoang trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay” cùng diễn giả giàu kinh nghiệm - chủ tọa TTND.PGS.TS.BS Trần Phan Chung Thủy - Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam - và 2 báo cáo viên ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn, Trưởng khoa Mũi Xoang - Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM, BS.CK2 Lê Đình Hưng, Trưởng khoa Tai mũi họng - Bệnh viện E (Hà Nội) nhận được phản hồi tích cực từ các học viên tham dự.

Chương trình với sự đồng hành của Nhãn hàng Klamen tin (DHG Pharma) thu hút gần 500 người tham dự qua zoom, hơn 18.000 lượt xem trên các nền tảng fanpage Hội Tai Mũi Họng Việt Nam và fanpage/youtube AloBacsi.

Kháng sinh trong điều trị viêm mũi dị ứng, khi nào cần dùng? 

ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn đề cập, viêm mũi dị ứng là căn bệnh thời sự, nhất là trong bối cảnh ô nhiễm môi trường/ ô nhiễm không khí tác động từ “nhà ra ngõ”.

Tuy nhiên, thực tế, nhiều bệnh nhân viêm mũi dị ứng mặc dù đã sử dụng thuốc nhưng thường đến khám  với các triệu chứng không được kiểm soát tốt. Trong khi đó, hướng dẫn của ARIA cung cấp các khuyến nghị dựa trên bằng chứng nhưng vẫn còn khoảng cách với thực tế lâm sàng tại cơ sở điều trị.

Vì vậy, chuyên gia khuyến nghị, hiểu rõ hồ sơ bệnh nhân và chọn chiến lược điều trị phù hợp dựa trên các yếu tố như:  tuổi tác, triệu chứng, mức độ nghiêm trọng, sở thích, điều kiện kinh tế của bệnh nhân là chìa khóa để quản lý viêm mũi dị ứng tối ưu.

Thuốc điều trị đầu tay trong viêm mũi dị ứng là kháng histamin, ưu tiên lựa chọn theo tiêu chí như không gây buồn ngủ, dùng 1 lần/ngày, tác dụng nhanh và kéo dài 24h, không tương tác với các thuốc khác cũng như với thức ăn/ rượu. Trong đó, Fexofenadin (Telfor của công ty Dược Hậu Giang) là một trong những thuốc kháng histamin có thể lựa chọn với ưu điểm không qua hàng rào máu não nên không gây các tác động lên hệ thần kinh trung ương.

Đối với corticoid đường uống, ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn chuyên gia nhấn mạnh, đây là “con dao 2 lưỡi”, tác dụng tốt nhưng tác dụng phụ có thể xảy ra “từ chân tóc đến gót chân” gây nguy hiểm cho người dùng, do đó cần lưu ý sử dụng có toa bác sĩ và cần được kiểm soát chặt chẽ, nên dùng thời gian ngắn (7-14 ngày). Về corticoid xịt mũi, chọn lựa và sử dụng dựa vào chỉ số điều trị (Therapeutic index, TIX - càng lớn thì thuốc càng an toàn) và khả dụng sinh học toàn thân thấp hơn so với các INCS khác.

Trưởng khoa Mũi Xoang - Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM nhấn mạnh, trong trường hợp viêm mũi xoang dị ứng có bội nhiễm kèm theo cần sử dụng kháng sinh. Dẫn chứng khuyến nghị của Hiệp hội bệnh truyền nhiễm Hoa Kỳ (IDSA) 2012 cho thấy, Amoxicillin/clavulanate được ưu tiên khuyến cáo lựa chọn đầu tay trong điều trị theo kinh nghiệm viêm mũi xoang cấp do vi khuẩn ở người lớn.

“Hướng dẫn thực hành lâm sàng của Hội Tai Mũi Họng Hoa Kỳ (AAO-HNS) 2015 cũng cho rằng, Amoxicillin/clavulanate là liệu pháp chỉ định đầu tiên cho những bệnh nhân người lớn khi có viêm mũi xoang có vi khuẩn, điều này đồng nghĩa với viêm mũi dị ứng có bội nhiễm hoặc nghi ngờ có vi trùng.

Về liều dùng, đối với trẻ em là 45mg/kg/ngày và sử dụng 2 lần/ngày, đánh giá lại sau 3 hoặc 5 ngày. Đối với người lớn có 2 cách sử dụng, 625mg 3 lần/ ngày hoặc liều 1g 2 lần/ ngày cũng là liệu pháp chọn lựa đầu tiên” - ThS.BS.CK2 Nguyễn Minh Hảo Hớn cho biết.

Amoxicilin/Clavulanic - lựa chọn đầu tay trong các khuyến cáo trên thế giới điều trị viêm mũi xoang cấp

Đề cập sâu hơn về viêm mũi xoang, BS.CK2 Lê Đình Hưng thông tin, viêm mũi xoang cấp và mạn tính là các tình trạng rất thường gặp, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống và gây ra các biến chứng nguy hiểm. Sinh lý học viêm mũi xoang cấp và mạn tính là đa yếu tố, ngoài chẩn đoán xác định, cần tìm nguyên nhân cũng như các yếu tố liên quan.

Chuyên gia nhấn mạnh con số, 90% viêm xoang cấp nhiễm khuẩn khởi đầu từ nhiễm virus đường hô hấp trên và thường xuất hiện sau vài ngày. Chẩn đoán viêm mũi xoang cấp do vi khuẩn với các triệu chứng kéo dài ít nhất trên 10 ngày, bệnh diễn biến nặng hơn sau 5 - 7 ngày. Tác nhân chủ yếu là phế cầu khuẩn và H. influenzae, chiếm đến 70-80% các trường hợp viêm mũi xoang nhiễm khuẩn. Và có đến 30% bệnh nhân bị nhiễm nhiều hơn 1 loại vi khuẩn, theo BS.CK2 Lê Đình Hưng.

Nguyên tắc điều trị viêm xoang cấp gồm có toàn thân và tại chỗ. Trong điều trị toàn thân, đối với viêm xoang do siêu vi, chuyên gia cho rằng, bên cạnh các giải pháp như giải quyết triệu chứng, bù nước, điện giải, thuốc hạ sốt-co mạch, bồi bổ cơ thể thì điều quan trọng là theo dõi. Bởi vì bệnh nhân đến trong 2-5 ngày đầu, tương đối khó phân biệt viêm xoang do siêu vi hay vi khuẩn trong giai đoạn sớm. Do đó, bệnh nhân cần phải tái khám và sau đó dựa vào triệu chứng để phân biệt rõ ràng.

Đối với viêm xoang đã được xác định là nhiễm khuẩn, điều trị đầu tiên là kháng sinh và nên dùng sớm nên kéo dài tối thiểu 2 tuần và có thể tới 1 tháng nếu các triệu chứng không hoàn toàn suy giảm.

Hiện nay, trong các hướng dẫn đều khuyến cáo, Amoxicilin kết hợp Acid Clavulanic là kháng sinh đầu tay. Liều dùng ban đầu với bệnh nhân chưa từng dùng kháng sinh, trẻ nhỏ là 50mg/kg/24h. Tuy nhiên, từ lần thứ 2, để đề phòng kháng beta-lactamase, cần dùng liều cao 80-90mg/kg/24h. Trong các kháng sinh trên thị trường có chứa hoạt chất Amoxicilin/Clavulanic, BS.CK2 Lê Đình Hưng đánh giá cao Klametin từ DHG Pharma vì tương đương sinh học với các biệt dược gốc.

Song song đó, điều trị tại chỗ cũng rất quan trọng, đã được chứng minh hiệu quả trên lâm sàng, vì khi niêm mạc mũi xoang thông thoáng và hoạt động trơn chu thì viêm xoang sẽ được soát tốt, với các giải pháp như corticoid tại chỗ; thuốc co mạch tại chỗ… Ngoài ra, phẫu thuật thường ít được chỉ định trong điều trị viêm mũi xoang cấp và thường là khi viêm cấp đe dọa biến chứng mà điều trị nội khoa không đáp ứng.

Trong bài báo cáo, BS.CK2 Lê Đình Hưng cũng đề cập đến chẩn đoán, điều trị viêm mũi xoang cấp do nấm xâm lấn và viêm mũi xoang mạn tính. Trong đó, trị viêm mũi xoang cấp do nấm xâm lấn mặc dù ít gặp nhưng tiên lượng nặng, dễ tử vong do các biến chứng mắt và nội sọ. Điều trị thường bao gồm phẫu thuật, kháng sinh + chống nấm toàn thân, kiểm soát bệnh toàn thân.

Đối với viêm mũi xoang mạn tính, nguyên nhân chủ yếu là do viêm mũi xoang không được điều trị hoặc không được điều trị đúng. Điều trị viêm mũi xoang mạn tính tập trung vào 2 vấn đề chính là nội khoa và ngoại khoa.

Điều trị nội khoa tập trung vào thuốc giải pháp thuốc toàn thân (gồm có kháng sinh, kháng histamin, loãng đờm, chống trào ngược) và tại chỗ (có hút-rửa mũi xoang, co mạch, corticoid tại chỗ). Kháng sinh dùng trong điều trị viêm xoang mạn tính, bên cạnh Amoxicilin/Clavulanic (Klamentin nhận được đánh giá cao vì tương đương sinh học với các biệt dược gốc, giá thành tốt) còn có thể sử dụng nhóm Macrolides liều thấp, kéo dài, vừa giải quyết vấn đề nhiễm khuẩn vừa kiểm soát được Biofilm.

Điều trị ngoại khoa được chỉ định khi điều trị nội khoa thất bại, dính cuốn, polyp, VA, nấm, chấn thương, nhức đầu mạn tính do xoang, viêm mũi xoang có bất thường giải phẫu vách ngăn, khe giữa. Chống chỉ định tương đối trong các trường hợp có biến chứng nội sọ nặng, viêm mũi xoang cấp/đợt cấp của viêm mũi xoang mạn tính, hút thuốc lá, theo Trưởng khoa Tai mũi họng - Bệnh viện E.

Với sự dẫn dắt của chủ tọa TTND.PGS.TS.BS Trần Phan Chung Thủy - Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam, chương trình trở nên sôi nổi với hàng loạt câu hỏi liên tục nhận được từ y bác sĩ trên cả nước tham dự qua zoom.

Các chuyên gia đều đồng thuận ý kiến, trên hàng loạt sản phẩm trên thị trường với thành phần Amoxicillin/Acid clavulanic, Klamentin của DHG Pharma được đánh giá cao nhờ tương đương sinh học với các biệt dược gốc, giá cả hợp lý.

Ngoài ra, Amoxicillin/ Acid clavulanic có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú, tuy nhiên cần xác định được rằng, tình trạng viêm xoang cấp là do vi khuẩn, đồng thời bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.

Trong chương trình, hai chuyên gia còn giải đáp nhiều thông tin thú vị xoay quanh viêm xoang cấp và mạn tính. Y bác sĩ có thể theo dõi chương trình đầy đủ TẠI ĐÂY.