“8 năm để quên người cũ” - Sự thật phía sau con số lan truyền trên mạng

1. “8 năm quên người cũ” và “8 năm thay mới tế bào”: Thông tin lan truyền sai lệch

Thưa BS, gần đây trên mạng có lan truyền thông tin: “Mất bao lâu để mối liên kết tình cảm với người yêu cũ hoàn toàn tan biến? Khoảng 8 năm. Và phần lớn tế bào cơ thể con người cũng mất trung bình khoảng 8 năm để được thay thế”. 

Là chuyên gia Tâm lý - tâm thần kinh, BS có thể đưa ra nhận định về thông tin này? 

BS Nguyễn Trung Nguyên - Chuyên gia Tâm lý thần kinh trả lời:

Trước hết, cần khẳng định rằng thông tin “8 năm để thay mới tế bào cơ thể” là không chính xác. 

Về mặt y học, mỗi loại tế bào trong cơ thể có chu kỳ sống khác nhau. Chẳng hạn, tế bào da thay mới trong khoảng 2 - 4 tuần, tế bào niêm mạc ruột chỉ sống khoảng 4 - 5 ngày. Trong khi đó, tế bào thần kinh gần như tồn tại suốt đời, không thể tái tạo hoàn toàn nếu bị mất đi.

2. Nỗi buồn sau chia tay - phản ứng tự nhiên nhưng cần được hiểu đúng 

Có phải ai chia tay xong cũng cần bước qua “giai đoạn đau khổ”? Phản ứng của nam giới và phụ nữ có khác nhau không? 

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Sau khi chia tay, cảm giác buồn là phản ứng rất bình thường, ai cũng sẽ trải qua, chỉ khác nhau ở mức độ và thời gian hồi phục. Có người vượt qua nhanh, có người day dứt rất lâu - điều này tùy vào mức độ gắn bó và vai trò của đối phương trong cuộc sống.

Người từng chịu tổn thương tinh thần hoặc mất mát trước đó thường có xu hướng buồn lâu hơn vì nỗi đau bị “cộng dồn”. Ngoài ra, tính cách cũng ảnh hưởng: người hướng ngoại dễ cân bằng hơn, trong khi người hướng nội thường giam mình trong cảm xúc. 

Phụ nữ thường dễ chia sẻ và khóc lóc, nhờ vậy giải tỏa được cảm xúc sớm hơn. Ngược lại, nam giới hay kìm nén, tỏ ra mạnh mẽ nhưng lại tổn thương sâu bên trong.

3. Khi nào nỗi buồn vượt ngưỡng và cần được can thiệp tâm lý?

Dấu hiệu nào cho thấy cảm xúc buồn đã vượt ngưỡng bình thường, trở thành vấn đề tâm lý cần chữa trị, thưa BS?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Khi trải qua chuyện chia tay hay thất tình, buồn là phản ứng tự nhiên, ai cũng có và không thể tránh khỏi.

Nỗi buồn bình thường là khi cảm xúc đó chỉ kéo dài vài tuần hoặc vài tháng rồi giảm dần, không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống. Nghĩa là ta vẫn có thể làm việc, học tập, sinh hoạt bình thường, chỉ buồn trong chốc lát rồi vượt qua.

Nỗi buồn vượt ngưỡng là khi cảm xúc này kéo dài quá lâu, có thể 3 - 4 tháng, hay nửa năm, thậm chí vài năm, người đó vẫn sống mãi trong nỗi buồn, thậm chí ngày càng nặng hơn. Họ bắt đầu khép kín bản thân, cắt đứt các mối quan hệ xã hội, chỉ gặm nhắm nỗi đau, không còn hứng thú với cuộc sống.

Lúc này, nỗi buồn không còn là phản ứng tâm lý bình thường nữa, mà đã trở thành triệu chứng của rối loạn tâm lý - thần kinh, như lo âu, trầm cảm hoặc phản ứng stress kéo dài. Khi có những dấu hiệu như vậy, người bệnh cần được hỗ trợ và điều trị từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần để được giúp đỡ kịp thời, tránh để tình trạng tiến triển nặng hơn.

4. Chữa lành sau chia tay: Đối diện hay trốn tránh nỗi đau?

Nhiều người chọn cách vùi mình vào công việc, kết bạn mới hoặc đi du lịch để quên người cũ. Những phương pháp này có thực sự giúp ích không, thưa BS?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Sau khi trải qua một sự đau khổ trong tình cảm, chúng ta thường nghe đến khái niệm “chữa lành”. Điều này là đúng, nhưng vấn đề nằm ở cách chữa lành có đúng hay không.

Chữa lành thật sự là đối diện với vấn đề, nhìn thẳng vào nỗi đau, tìm cách vượt qua và giải quyết được nguyên nhân gốc rễ.

Còn nếu chạy trốn cảm xúc, tìm một thú vui khác để khuây khỏa hoặc thay thế, thì đó không phải là chữa lành, mà chỉ là trốn tránh. Chúng ta không dám đối diện với cảm xúc thật, không đối diện với vấn đề đang tồn tại.

Ví dụ, có người chọn cách vùi đầu vào công việc, tập luyện hoặc hoạt động liên tục để khiến cơ thể mệt mỏi đến mức không còn tâm trí nghĩ ngợi. Nhưng khi đêm về, khi cơ thể kiệt sức, thì nỗi buồn lại quay trở lại mãnh liệt hơn, khiến họ cảm thấy tệ hơn và tiêu cực hơn so với lúc còn khỏe mạnh.

Do đó, triết lý chữa lành là đúng, nhưng kỹ thuật chữa lành mới là điều quan trọng. Chữa lành là đối diện, nhận diện và giải quyết được vấn đề, sau đó tiếp tục bước đi trên hành trình mới của cuộc sống với sự vui vẻ và hạnh phúc thật sự.

Còn nếu chỉ trốn tránh, vùi đầu vào hoạt động để quên đi, thì sớm muộn gì chúng ta cũng sẽ phải đối diện lại với nỗi đau ấy, thậm chí còn sâu hơn, nặng nề hơn.

5. Khi “chữa lành” biến thành tự hủy hoại - rượu bia và chất kích thích

Một số bạn trẻ tìm đến rượu bia, chất kích thích hay hành vi nguy hiểm sau chia tay. BS có thể lý giải nguyên nhân và hệ lụy tâm thần phía sau?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Khi chọn cách trốn tránh nỗi đau, nhiều người tìm đến rượu bia hoặc các chất kích thích như một cách để tạm thời ức chế hoạt động của não bộ, giúp họ không phải nghĩ đến chuyện buồn. 

Đây là cách “mượn” chất bên ngoài để làm tê liệt cảm xúc, nhưng thực chất chỉ mang lại cảm giác tạm quên rất ngắn ngủi, sau đó nỗi buồn sẽ quay lại, thậm chí mạnh mẽ hơn.

Cần lưu ý rằng cơ thể con người có một trục sinh học gồm hệ thần kinh - hệ nội tiết - hệ miễn dịch, tất cả có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khi chúng ta lạm dụng rượu bia hoặc chất kích thích, toàn bộ trục sinh học này đều bị ảnh hưởng.

Rượu bia làm tổn thương dạ dày, gan, gây rối loạn tiêu hóa. Chất kích thích, đặc biệt là loại không rõ nguồn gốc hoặc dùng quá liều, có thể gây tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến rối loạn tâm thần, lo âu, hoang tưởng hoặc trầm cảm nặng.

Từ góc nhìn của một bác sĩ, tôi luôn muốn nhắn nhủ rằng: chúng ta không phải là người đầu tiên hay duy nhất từng trải qua chia ly, mất mát trong tình cảm. Ai trong cuộc sống cũng có thể gặp chuyện đau lòng, nhưng không phải ai cũng chọn cách phản ứng tiêu cực.

Hãy nhớ rằng xung quanh chúng ta luôn có những nguồn trợ giúp, chúng ta không cô đơn. Thay vì vùi mình vào những cách “chữa lành” phản khoa học, hãy tìm đến những phương pháp đúng đắn và tích cực hơn: nói chuyện với người thân, bạn bè, hoặc tìm đến chuyên gia tâm lý, bác sĩ để được hỗ trợ. Đó mới là cách chữa lành thật sự, giúp bạn vượt qua tổn thương một cách lành mạnh và bền vững.

6. Vì sao sau chia tay nhiều người mất ngủ, sụt cân, kiệt sức?

Vì sao có người sau chia tay lại mất ngủ, ăn không ngon, thậm chí sụt cân nghiêm trọng? BS có thể chia sẻ về một số bệnh nhân đến gặp BS trong tình trạng này và họ đã được điều trị như thế nào?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Khi đến khám, nhiều bệnh nhân than mất ngủ, sụt cân, mệt mỏi, nhưng nguyên nhân sâu xa lại là biến cố cảm xúc.

Nỗi đau sau chia tay là một phản ứng tâm lý bình thường. Nhưng nếu phản ứng này kéo dài quá lâu và bắt đầu ảnh hưởng đến giấc ngủ, ăn uống, công việc, học tập, thì cơ thể đã mất đi khả năng tự điều chỉnh và thích nghi.

Bình thường, sau các biến cố trong cuộc sống, hệ thần kinh của chúng ta sẽ tự cân bằng trở lại. Nhưng nếu sự mất cân bằng kéo dài, đó là dấu hiệu của rối loạn tâm thần kinh.

Câu chuyện chia tay hay thất tình thường chỉ là “giọt nước tràn ly”, bộc lộ ra những vấn đề tiềm ẩn bên trong tâm lý hoặc cơ thể mà người đó vốn đã mang sẵn nhưng chưa nhận ra.

Vì vậy, trong những trường hợp như vậy, người bệnh nên tìm đến bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý càng sớm càng tốt. Khi được hỗ trợ kịp thời, bác sĩ có thể giúp bệnh nhân nhận diện đúng vấn đề, xem đó là phản ứng tâm lý tạm thời do đổ vỡ tình cảm hay là dấu hiệu của rối loạn trầm cảm, lo âu, stress mạn tính... để từ đó có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả hơn.

7. Không thể mở lòng sau chia tay: Chung tình hay tổn thương tâm lý?

Đối với những người đã chia tay lâu rồi nhưng vẫn không thể mở lòng với ai khác, đây có phải là tổn thương tâm lý âm ỉ cần điều trị không ạ?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Ký ức tình yêu không bao giờ mất đi - điều quan trọng là nó ảnh hưởng đến ta thế nào.

Có những người trải qua đổ vỡ nhưng vẫn đi tiếp, họ lưu giữ kỷ niệm đó như một bài học, một trải nghiệm giúp trưởng thành hơn. Nỗi đau ban đầu sẽ dần nhẹ đi, không còn chi phối mạnh mẽ đến cuộc sống, và họ có thể sống vui vẻ, cân bằng.

Tuy nhiên, cũng có những người sau chia tay lại không thể mở lòng, không phải vì họ “chung tình” mà vì họ bị ám ảnh và sợ hãi khi đối diện với cảm xúc yêu thương mới.

Một số người chọn cách sống độc thân, không bước thêm mối quan hệ nào khác. Nếu họ vẫn sống vui vẻ, làm việc tốt, duy trì quan hệ xã hội bình thường, thì đó không phải là bệnh lý mà đơn giản chỉ là một lựa chọn sống theo lý tưởng tình yêu riêng của họ.

Ngược lại, nếu họ trở nên thu mình, rụt rè, mất tự tin trong giao tiếp, hoặc tránh né mọi mối quan hệ mới vì sợ tổn thương, thì đó là dấu hiệu của rối loạn tâm lý âm ỉ. Khi ấy, họ chưa thật sự buông bỏ được ký ức cũ, vẫn bị mắc kẹt trong “vòng lặp cảm xúc”. Những trường hợp như vậy nên được hỗ trợ bởi chuyên gia tâm lý để tái cấu trúc nhận thức, giúp họ nhìn nhận lại mối quan hệ cũ, học cách chấp nhận và sẵn sàng mở lòng với cuộc sống mới.

8. Yêu người mới khi chưa quên người cũ: Chữa lành hay trốn chạy nỗi đau?

Nếu bắt đầu một mối quan hệ tình cảm mới trong khi chưa quên được người cũ, đây có phải là “liều thuốc” hữu hiệu nhất để chữa lành hay không?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Khi một người vừa mới đổ vỡ tình cảm mà vội vàng bước vào một mối quan hệ mới, chúng ta cần đặt ra câu hỏi: đây là một sự phát triển tình cảm tự nhiên, hay chỉ là một phản ứng bù đắp, thay thế cho nỗi trống vắng trước đó?

Nếu là một mối quan hệ đến tự nhiên, tức là sau khi chia tay, họ gặp một người mới, cảm thấy vui vẻ, thấy phù hợp và tình cảm phát triển một cách chân thành, tự nhiên, thì điều đó hoàn toàn bình thường và tốt. Ai trong cuộc sống cũng có quyền được yêu thương và được hạnh phúc trở lại.

Nhưng nếu họ đến với người mới chỉ để lấp đầy khoảng trống, để khỏa lấp nỗi cô đơn hay xoa dịu vết thương lòng thì đây lại là một phản ứng sai lệch. Bởi vì trong giai đoạn đầu, tình yêu mới luôn dễ khiến con người cảm thấy hứng khởi, vui vẻ. Nhưng khi mối quan hệ dần tiến triển, những khác biệt, khuyết điểm và thử thách bắt đầu xuất hiện, thì những tổn thương cũ chưa được chữa lành có thể khiến cả hai cùng đau.

Người trong cuộc có thể đang dùng người mới như “liều thuốc tạm thời” để quên đi nỗi đau, trong khi người còn lại thật sự yêu thương họ bằng cả tấm lòng. Kết quả là sự tổn thương không chỉ thuộc về một người, mà là cả hai.

Vì vậy, sau khi kết thúc một mối quan hệ, mỗi người nên dành cho mình một khoảng dừng để nhìn lại, để chữa lành, để hiểu rõ bản thân muốn gì và sẵn sàng cho một tình yêu mới. Chỉ khi đó, mối quan hệ mới mới thật sự là sự bắt đầu lành mạnh, chứ không phải là sự thay thế cho nỗi cô đơn.

9. Mỗi cuộc chia tay là một lần trưởng thành

Cuối cùng, BS có lời khuyên nào để giúp người trẻ vững vàng hơn trước mất mát tình cảm?

BS Nguyễn Trung Nguyên trả lời:

Trong cuộc sống, ai cũng sẽ trải qua những cuộc gặp gỡ và chia tay, đó là điều không thể tránh khỏi. Nhưng chính những điều đó lại là hành trang giúp chúng ta trưởng thành hơn trên hành trình sống.

Có những nỗi buồn, nếu chúng ta biết nhìn nhận đúng cách, thì nỗi buồn đó không còn là điều tiêu cực, mà là điểm tựa và sức mạnh để mình bước đi vững vàng hơn.

Một cuộc chia tay không bao giờ đến từ một phía, vì khi còn yêu thương, con người ta có thể bao dung, chấp nhận. Nhưng khi tình cảm đã đến giới hạn, sự dừng lại là điều cần thiết để cả hai có cơ hội nhìn lại chính mình.

Hãy xem mỗi lần đổ vỡ như một cơ hội để soi chiếu bản thân: Tôi đã yêu đúng cách chưa? Tôi có sai lầm nào cần sửa? Tôi cần hoàn thiện điều gì để trở nên tốt hơn? Giống như một cái cây được cắt bỏ phần sâu lá, sau thời gian, những chồi non mới lại mọc xanh hơn.

Con người cũng vậy - sau mỗi tổn thương chính là một lần ta gột rửa và trở thành phiên bản mạnh mẽ, an nhiên hơn với chính mình.