3 việc thiết thực phòng chống bệnh chikungunya

Bệnh chikungunya: được ghi nhận từ 73 năm trước, điều trị chủ yếu là hỗ trợ giảm triệu chứng

Ngày 10/8, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đã ký công văn khẩn gửi UBND các tỉnh, thành và toàn ngành y tế, yêu cầu tăng cường phòng, chống dịch bệnh chikungunya - căn bệnh do virus cùng tên gây ra, đang lây lan tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc.

Virus này lây qua muỗi Aedes (cũng là vector của sốt xuất huyết). Người bệnh không lây trực tiếp, nhưng chỉ một vết muỗi đốt có thể lan truyền sang cộng đồng.

Chikungunya lần đầu được ghi nhận tại Tanzania (phía đông châu Phi) vào năm 1952. Triệu chứng điển hình gồm sốt cao, đau khớp, đau đầu, mệt mỏi và nổi ban. Hầu hết hồi phục sau 5-7 ngày, nhưng nhiều trường hợp đau khớp kéo dài trong tháng hoặc nhiều tháng. Hiện chưa có vắc-xin phổ biến cho cộng đồng, điều trị chủ yếu là hỗ trợ giảm triệu chứng.

Ngoài ra, ở Việt Nam, muỗi truyền bệnh chikungunya phát hiện tương đối phổ biến. Theo website Sở Y tế TP.HCM, hiện chưa phát hiện ca bệnh tại TP.HCM nhưng đây là bệnh đã lưu hành tại Việt Nam cần được giám sát và dự phòng tích cực (cập nhật: 14:26, 10/8/2025).

Phòng chống bệnh chikungunya: 3 việc thiết thực

1. Diệt muỗi - phòng bệnh hiệu quả nhất

• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi: đậy kín dụng cụ chứa nước, thu gom vật dụng bỏ không, vệ sinh bồn đọng nước.
• Dùng lưới chống muỗi, nhất là khu vực sinh hoạt trong nhà.
• Dùng đèn bắt muỗi, nhang đuổi muỗi
• Sử dụng thuốc xịt, hoặc tham gia phun muỗi diện rộng khi cần.
  
  

WHO xác định kiểm soát vector chính là biện pháp hiệu quả nhất.

2. Tăng cường bảo vệ cá nhân

• Trong mùa cao điểm muỗi hoạt động (sáng sớm & chiều tối), mặc trang phục dài tay/quần dài và sáng màu.
• Dùng kem chống muỗi.
• Ngủ mùng (màn) kể cả trưa và tối

WHO khuyến nghị dùng màn/tẩm insecticide nếu ngủ ban ngày như trẻ nhỏ, người bệnh.

3. Chủ động phòng bệnh nếu nghi nhiễm

• Khi có sốt kèm đau khớp, nổi ban hoặc gần đây có đi về vùng dịch, cần đến cơ sở y tế.
• Tránh NSAID (ví dụ ibuprofen) khi triệu chứng đầu giống sốt xuất huyết, dùng paracetamol trước; chẩn đoán phân biệt với dengue là cần thiết.
• Người nghi nhiễm cần tránh để người khác bị muỗi đốt trong tuần đầu để tránh lây lan.
  
  

Tăng cường giám sát & phát hiện sớm

Ngành y tế đang theo dõi các ca sốt không rõ nguyên nhân, lấy mẫu xét nghiệm chikungunya và sàng lọc cùng dengue, Zika… Bộ Y tế đã yêu cầu các địa phương sẵn sàng kích hoạt hệ thống giám sát để khoanh vùng, xét nghiệm, xử lý ổ dịch kịp thời.

Kết luận

Chikungunya là mối đe dọa nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu hành động ngay từ bây giờ. AloBacsi đề nghị:

• Mọi người chủ động phòng tránh muỗi, không để muỗi đốt.
• Khi nghi nhiễm, hãy đi khám sớm và tránh để muỗi truyền bệnh tiếp.
• Liên tục cập nhật tình hình bệnh dịch hoặc biện pháp mới từ Bộ Y tế/WHO.
  
  

Hãy tiếp tục theo dõi các bản tin từ AloBacsi để luôn được cập nhật đúng và đủ nhất về chikungunya và những bệnh truyền nhiễm đang lưu hành.