Nhiều người bệnh có thói quen tự điều trị ho bằng các loại thuốc ngậm dạng viên. Ảnh: T.L

Không có tác dụng trị ho

Mùa lạnh, ho và viêm họng là bệnh dễ gặp ở nhiều người. Trên thị trường, hiện có rất nhiều loại thuốc ho. Không chỉ có thuốc viên mà còn có dạng siro và viên ngậm, kẹo ngậm. Chúng đều được quảng cáo rất công hiệu chữa dứt các cơn ho, kiểm soát hữu hiệu các cơn ho, ức chế trung tâm gây ho… Giá của các loại thuốc này chỉ từ vài chục ngàn đồng đến hơn 100.000 đồng.

PGS.TS Nguyễn Hữu Đức - Khoa Dược (ĐH Y dược TPHCM) cho hay, hiện có rất nhiều loại viên ngậm, kẹo ngậm ho khác nhau, thậm chí còn có những loại có các hương vị hấp dẫn. Vì sự tiện lợi nên nhiều người lựa chọn và lạm dụng nó.

Tuy nhiên, viên ngậm ho chứa những chất sát trùng họng có công dụng làm dịu cơn ho, dịu thanh quản, giúp sát trùng đường hô hấp, hỗ trợ điều trị các chứng ho, đau họng, khản giọng… chứ không có tác dụng chữa ho hay trị triệt để cơn ho.

Việc lạm dụng loại kẹo ngậm này có hại cho sức khỏe. Các vị hoa quả cũng chỉ là hương liệu đưa vào để thơm ngon, bắt mắt và dễ dùng.

Không ít trường hợp bệnh tăng nặng do tự mua các loại viên ngậm ho hay dùng loại sirô ho uống. Ho có rất nhiều nguyên nhân gây nên nhưng thường gặp là do cảm lạnh, mắc các bệnh đường hô hấp như viêm mũi họng, viêm amiđan, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi… Để điều trị dứt bệnh phải tìm được nguyên nhân gây ho.

Ho có hai loại là ho khan và ho có đờm. Ho khan thường gây ngứa họng và không có đờm có thể gây khàn giọng hoặc mất giọng. Ho khan thường là do hít phải các loại khói bụi gây kích thích như khói thuốc, khói than, mùi hóa chất hoặc có thể phản ứng của cơ thể khi thời tiết thay đổi đột ngột.

Người bị ho khan thường vẫn cảm thấy khỏe mạnh, không có cảm giác nặng ngực và khó thở. Còn người bị ho có đờm có cảm giác nghẹt thở và khó thở, thường làm cho người bệnh mệt lả. Các triệu chứng thường tăng lên khi nói chuyện. Ho đờm có thể là triệu chứng còn lại sau khi viêm họng, viêm mũi và viêm xoang...

Hai loại ho này điều trị sẽ khác nhau. Bác sĩ phải khám mới biết được có đờm hay không. Ho có đờm mà chỉ dùng thuốc trị ho khan thì không có tác dụng vì cần dùng thêm thuốc để tống đờm ra.

"Ho chỉ là triệu chứng của một bệnh nên việc điều trị ho phải song song điều trị nguyên nhân gây bệnh thì triệu chứng ho sẽ giảm. Nếu bị ho do nước mũi chảy xuống họng chỉ cần dùng thuốc nhỏ mũi, vệ sinh sạch mũi thì sẽ hết ho.

Trường hợp ho kèm sốt, mũi khô, khó thở, thở nhanh… cần phải đi khám bởi nếu bị viêm phổi, viêm thanh quản, hen suyễn, phản xạ ho lại có ý nghĩa nhằm để tống xuất đờm nhớt ra ngoài. Hoặc khi có các yếu tố gây kích thích, phản ứng ho sẽ giúp đẩy các dị vật, chất dịch tiết, cặn bã ra ngoài để làm sạch và thông thoáng đường thở.

Trong khi đó, viên ngậm ho lại ức chế phản xạ ho, đờm không tiết được ra ngoài, mà bị ứ lại khiến bệnh tiến triển nhanh, trở thành viêm đường hô hấp mạn tính. Vì vậy, khi kê đơn, các bác sĩ cũng thường sử dụng thuốc long đờm", PGS.TS Nguyễn Hữu Đức cho hay.

Thường xuyên súc miệng bằng nước muối loãng

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai), trước khi dùng thuốc dù là thuốc uống hay thuốc ngậm nên có sự tư vấn của bác sĩ bởi thuốc ho có rất nhiều thành phần. Với các loại viên ngậm ho chỉ làm giảm triệu chứng, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Nếu ho do đường hô hấp trong từ hầu họng đi xuống khí quản, phổi thì không có tác dụng. Việc chữa trị nguyên nhân là quan trọng nhất. Nếu ho do cảm lạnh thì dùng thuốc chống cảm cũng sẽ khỏi. Còn ho do amidan có vấn đề để chữa cần tìm rõ căn nguyên.

Cha mẹ càng cần lưu ý khi cho trẻ sử dụng viên ngậm ho. Tốt nhất không nên cho dùng vì trẻ có nguy cơ bị sặc. Trong trường hợp trẻ bị ho do cảm cúm có thể dùng các thuốc long đờm dạng si rô nhưng chỉ là hỗ trợ điều trị, còn ho nặng hơn phải có chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu ho 3 - 4 hôm phải đi khám xem có bị viêm xoang không. Việc tự ý dùng thuốc có thể làm bệnh kéo dài hoặc nặng thêm.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi bị ho cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ bởi ho tỷ lệ do nhiễm khuẩn sẽ cao nên phải uống thuốc đủ liều. Tốt nhất là mọi người cần giữ vệ sinh miệng họng bằng súc miệng nước muối loãng (0,9%) để đề phòng viêm họng.

Ngoài ra có thể sử dụng một số phương pháp chữa trị từ thiên nhiên để hạn chế tác dụng phụ mà vẫn giảm ngứa họng và ho như gừng, mật ong, ô mai, cam thảo…Với mật ong, có thể kết hợp với lá hẹ, vỏ quýt, quất nguyên vỏ xanh, lá húng chanh, hoa hồng bạch… hấp cách thủy, uống hoặc ngậm đều cho tác dụng tốt trong việc trị ho.

Theo Phương Thuận - Gia đình và Xã hội