BS ơi, trẻ bị viêm đường hô hấp trên bao lâu sẽ khỏi? Đến ngày nào chưa khỏi hay có triệu chứng nào thì cần đi viện ạ? Dịch phức tạp thế này em không muốn đưa con đi viện chút nào, mà để ở nhà chăm thì lo quá ạ. Em cảm ơn BS.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Trường hợp trẻ bị viêm đường hô hấp trên 80% do virus gây ra. Vì vậy nếu được chăm sóc tốt đa phần trẻ sẽ khỏi trong khoảng 10-14 ngày. Tuy nhiên, nếu quá 7 ngày mà triệu chứng của trẻ không thuyên giảm thì cần đưa đi khám để đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Mặc dù hiện nay chúng ta đều lo lắng về tình hình dịch bệnh phức tạp và cũng được khuyến cáo không nên đến cơ sở y tế khi không cần thiết, song nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng có khả năng đe dọa tính mạng như viêm phổi thì rất cần đưa đến bệnh viện. Đó là các dấu hiệu co giật, ngủ li bì mà không thể lay dậy, không thể uống được bất cứ chất lỏng gì hoặc nôn tất cả mọi thứ, bỏ bú hoặc bú ít hơn 1/2 lượng sữa bình thường; tím tái ở trẻ dưới 2 tháng tuổi.

Ngoài ra, còn có các dấu hiệu nặng như khó thở, đặc biệt là thở co lõm lồng ngực hoặc thở nhanh; sốt cao liên tục trên 39 độ C trong 2-3 ngày trở lên; ho nhiều không thuyên giảm, ho ra máu, ho khạc đờm có mùi khó chịu như mủ thì các bậc phụ huynh cũng cần đưa trẻ đi khám ngay để kịp thời phát hiện biến chứng và điều trị kịp thời.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1

Viêm đường hô hấp trên hay viêm đường hô hấp dưới sẽ đáng lo hơn thưa BS? Em nghe về 2 tình trạng này nhiều nhưng vẫn chưa hiểu rõ lắm. Ở cùng 1 trẻ có thể mắc cả viêm đường hô hấp trên lẫn dưới? Xin cảm ơn BS.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Theo giải phẫu học người ta phân chia thành đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới, lấy nắp thanh quản làm ranh giới.

Các bệnh như viêm mũi, viêm họng, viêm tai là các bệnh viêm đường hô hấp trên. Các bệnh này thường nhẹ vì có trên 80% trường hợp bệnh là do virus gây ra. Nếu được chăm sóc tốt, đa phần các trường hợp đều tự khỏi trong vòng 10-14 ngày.

Trường hợp viêm từ nắp thanh quản xuống dưới người ta gọi là viêm đường hô hấp dưới gồm viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản ở trẻ dưới 2 tuổi và đặc biệt là viêm phổi.

Khi bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm đường hô hấp dưới thì các bậc phụ huynh cần đặc biệt quan tâm vì các bệnh này có khả năng làm trẻ khó thở, suy hô hấp phải nhập viện và điều trị tích cực.

Y học đã có nhiều sự thành công về mọi mặt nhưng viêm phổi ở trẻ em dưới 5 tuổi vẫn là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ phải nhập viện và tỷ lệ tử vong cao hơn rất nhiều so với các bệnh khác ở trẻ em.

Trên nguyên tắc, trẻ vẫn có thể vừa mắc bệnh đường hô hấp trên và dưới. Các mầm bệnh do các loại virus xâm nhập thường sẽ tấn xông vào đường hô hấp trên trước. Nếu cơ thể có sức đề kháng tốt với ranh giới là nắp thanh quản thì virus sẽ không xâm nhập xuống đường hô hấp dưới được.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp virus sẽ vượt qua ranh giới này của cơ thể xâm nhập xuống đường hô hấp dưới gây biến chứng nặng, thậm chí là tử vong. Có khoảng 20-25% trường hợp viêm đường hô hấp trên vượt qua phòng tuyến dẫn đến diễn tiến nặng thành viêm phổi dù trẻ được chăm sóc tốt.

Nhờ BS hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp trên, đặc biệt là khi trẻ ho đờm nhiều ạ. Bé nhà em có khi đêm về quấy khóc, trằn trọc vì ho đờm. Em sốt ruột quá ạ.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Nếu trẻ thật sự bị viêm đường hô hấp trên thì chúng ta không cần quá lo lắng vì đa phần sẽ tự khỏi trong khoảng từ 10-14 ngày. Để nhanh khỏi bệnh, cần lưu ý cho trẻ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bú bình thường. Chúng ta có thể chia cữ ăn, cữ bú thành những bữa nhỏ và thức ăn nên mềm hơn so với bình thường.

Thứ hai, cần làm thông thoáng mũi thường xuyên cho trẻ. Trẻ bị nghẹt mũi là một trong những nguyên nhân làm bé trằn trọc quấy khóc, khó chịu về đêm. Như vậy nếu chúng ta làm thông thoáng mũi tốt, đặc biệt cho trẻ nhỏ sẽ giúp con không bị nghẹt mũi, dễ ăn, dễ ngủ hơn.

Thứ ba là các bậc phụ huynh cần cho trẻ sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Dùng thuốc hạ sốt đúng chỉ định. Đối với việc sử dụng thuốc ho cần sử dụng các loại có nguồn gốc thảo dược an toàn, chẳng hạn như lá thường xuân.

Mặc dù đa phần trẻ sẽ khỏi bệnh trong khoảng thời gian trên, nhưng vẫn có 20-25% trường hợp có diễn tiến thành viêm phổi, vì vậy trong quá trình chăm sóc các bậc phụ huynh cần theo dõi thường xuyên. Nếu thấy trẻ xuất hiện dấu hiệu bệnh nặng thì cần đưa đi khám bệnh để sớm phát hiện biến chứng và điều trị kịp thời.

Đối với trẻ ho đờm nhiều có một số giải pháp cần lưu ý. Thứ nhất cần cho trẻ uống đủ nước, điều này vừa giúp dịu họng, giảm ho mà còn làm loãng và long đờm tốt. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng việ cung cấp đủ nước cho trẻ có hiệu quả tương đương với việc sử dụng các loại thuốc long đờm.

Thứ hai, chúng ta cần sử dụng các loại thuốc ho có nguồn gốc thảo dược an toàn, phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Đây là khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Chúng ta có thể nhờ các dược sĩ ở nhà thuốc tây tư vấn. Ngoài các vị thuốc dân gian của Việt Nam như tần dày lá, hoa hồng bạch, mật ong… hiện nay sản phẩm có nguồn gốc thảo dược phương Tây như lá thường xuân cũng được ưa chuộng bởi hiệu quả và tính an toàn đã được chứng minh qua các nghiên cứu khoa học.

Khi trẻ ho nhiều, ảnh hưởng đến ăn uống, ngủ nghỉ, uống thuốc ho có thành phần thảo dược như lá thường xuân là điều cần thiết để giảm thiểu khó chịu cho trẻ (Ảnh minh họa)

Có phải mắc viêm đường hô hấp một lần thì sẽ có miễn dịch không mắc lại nữa phải không thưa BS? Bé nhà em 1 tuổi rưỡi, bị sổ mũi đặc vàng, ho có đờm, sốt, đêm hay quấy khóc, ngủ không sâu giấc. Em có nhỏ nước muối sinh lý 5 lần/ngày mà chưa thấy đỡ. Xin hỏi bác sĩ bé bị bệnh gì? Có thể tự điều trị tại nhà không? Cảm ơn bác sĩ.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Không phải khi bị viêm đường hô hấp một lần thì sẽ có miễn dịch suốt đời hoặc tránh được nguy cơ tái phát. Ngay cả trường hợp trẻ được chăm sóc, dinh dưỡng, đề kháng tốt, sống trong điều kiện tối ưu vẫn có thể mắc bệnh viêm đường hô hấp 5-8 lần/năm. Đây là điều không tránh khỏi.

Khi bị viêm đường hô hấp do một chủng virus nào đó sẽ tạo cho cơ thể trẻ kháng thể để chống lại tác nhân này. Nhưng có rất nhiều loại virus khác nhau gây bệnh viêm đường hô hấp, vì vậy, khi trẻ mắc bệnh nhiều lần mới có đủ sức đề kháng để chống lại các virus cơ bản.

Đến hiện tại người ta chưa giải thích được thỏa đáng tại sao ở trẻ em rất ít khi mắc COVID-19, hoặc nếu mắc thì rất ít khi diễn tiến nặng và rất hiếm khi tử vong. Tuy nhiên, một giả thuyết được đặt ra nhiều nhất đã cho rằng, vì trẻ nhỏ thường gặp các bệnh viêm đường hô hấp cấp nên hệ miễn dịch được “tôi luyện” liên tục, do đó khi virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể trẻ sẽ khó gây hại.

Đối với trường hợp của con bạn, các bác sĩ cần thăm khám đầy đủ hoặc làm các xét nghiệm thì mới có thể xác định chính xác được. Qua một vài triệu chứng thì rất khó để xác định trẻ mắc bệnh gì.

Việc làm thông thoáng mũi cho trẻ nhiều lần trong ngày là rất cần thiết. Trẻ bị ho ở độ tuổi này bạn có thể sử dụng các loại thuốc ho an toàn như Cozz Ivy. Nếu bạn thông thoáng mũi cho trẻ tốt, dùng thuốc ho thích hợp thì có thể giúp trẻ bớt quấy khóc và dễ ngủ hơn.

Bạn cần lưu ý rằng nếu trẻ bị sốt, quấy khóc nhiều thì cần cảnh giác. Trong tình huống này bạn cần có sự tư vấn của bác sĩ để đưa ra quyết định nên điều trị ở nhà hay phải nhập viện.

Hệ miễn dịch của trẻ sẽ được “tôi luyện” để trở nên rắn rỏi hơn trước các mầm bệnh (Ảnh minh họa)

Bị viêm đường hô hấp khiến bé nhà em ho đờm, có lẽ vì không đẩy đờm ra được như người lớn nên bé rất khó chịu. Em tìm hiểu thấy có Cozz Ivy giúp giảm ho, tiêu đờm. Xin nhờ BS tư vấn giúp em Cozz Ivy có dùng được cho trẻ bị viêm đường hô hấp trên và dùng cho trẻ từ mấy tuổi? Lá thường xuân này dùng có an toàn cho bé không?

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Lá thường xuân đã được sử dụng trong y học phương Tây từ năm 1949 đến nay. Có rất nhiều nghiên cứu chứng minh thuốc ho có nguồn gốc từ lá thường xuân rất an toàn và hiệu quả để sử dụng cho trẻ em. Theo các nhà sản xuất và các chuyên gia, sản phẩm Cozz Ivy có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh. Vì vậy, bạn có thể hoàn toàn yên tâm khi sử dụng sản phẩm này cho con.

Viêm đường hô hấp trên có lây không thưa BS? Nhà em có 2 bé, mà 1 bé đang bị viêm đường hô hấp trên. Em nên phòng ngừa bệnh này cho con như thế nào, nhất là khi giao mùa và khi dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp như hiện nay?

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Khoảng 80% nguyên nhân gây bệnh viêm đường hô hấp trên gây ra bởi virus. Về tốc độ, khả năng lây lan còn tùy thuộc vào bản chất của mỗi loại virus khác nhau. Chẳng hạn với virus cảm lạnh thông thường thường rất ít lây lan, chỉ khi nào tiếp xúc gần gũi, trực tiếp mới có khả năng nhiễm bệnh. Còn các loại virus gây cảm cúm, hay đặc biệt như hiện nay là SARS-CoV-2 có khả năng lây rất dữ dội.

Như vậy, nhà bạn có 2 bé và hiện giờ đã có 1 bé bị bệnh thì cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa thật tốt. Đặc biệt là trong thời điểm giao mùa.

Thứ nhất, khi trời mưa bạn cần mặc đủ ấm cho trẻ, không bị gió lùa. Khi trời nắng cần sử dụng các phương tiện giải nhiệt hợp lý để trẻ vừa thoải mái vừa tránh các tác hại do sử dụng quạt máy, máy lạnh không phù hợp.

Thứ hai cần vệ sinh tay sạch sẽ cho trẻ. Đây là một thành tố trong quy tắc 5K hiện nay. Nếu làm vệ sinh tay tốt sẽ làm giảm các biến chứng viêm tai giữa, viêm phổi, viêm phế quản ở trẻ em.

Thứ ba, các bậc phụ huynh nên cho trẻ đeo khẩu trang trong thời điểm này theo đúng khuyến cáo của Bộ Y tế. Đồng thời giữ khoảng cách an toàn, không cho 2 bé chơi cùng nhau cho đến khi hết bệnh.

Thứ tư, cần cho trẻ ăn uống đầy đủ để có đủ sức đề kháng lướt qua mọi bệnh tật. Nếu có điều kiện bạn nên cho trẻ ăn các loại hoa quả có nhiều vitamin.

Cuối cùng, cần cho trẻ chủng ngừa đầy đủ. Đây là một biện pháp rất quan trọng phòng chống các bệnh về viêm đường hô hấp. Ngoài các vắc xin trong lịch tiêm chủng mở rộng thì bạn cũng nên cho trẻ chủng ngừa cúm, phế cầu vì vi khuẩn phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tai, viêm phổi ở trẻ em. Trong thời gian tới, nếu trẻ em được chỉ định tiêm ngừa vắc xin COVID-19 thì điều này cũng rất tốt cho trẻ.

Thưa BS, em đọc các bài tư vấn của bác thấy có nói dùng Cozz Ivy giúp tiêu đờm cho trẻ an toàn và hiệu quả. BS cho em hỏi thêm, nhờ đâu (cơ chế nào) mà lá thường xuân trong Cozz Ivy giúp tiêu đờm cho trẻ ạ? Dùng trước hay sau ăn sẽ đảm bảo công dụng tốt hơn, vì em thấy một số loại thuốc BS thường hướng dẫn trước hay sau ăn để hấp thụ tốt nhất? Bé nhà em đang uống siro biếng ăn, có chứa các vitamin và khoáng chất thì có cần uống cách nhau với Cozz Ivy không ạ? Em cảm ơn BS.

TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp - Bệnh viện Nhi đồng 1 trả lời: Vai trò của lá thường xuân trong điều trị ho đã được chứng minh và sử dụng ở các nước phương Tây từ rất lâu. Trên phương diện khoa học cho đến nay đã có hàng chục nghiên cứu thuốc ho có nguồn gốc từ lá thường xuân an toàn và hiệu quả cho trẻ em.

Lá thường xuân có lợi ích ưu việt vì trong thảo dược có chứa nhiều hoạt chất tốt cho cơ thể, điển hình nhất là saponin giúp làm giảm viêm đường hô hấp, làm dịu niêm mạc đường thở, từ đó giúp làm dịu các cơn ho giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn.

Ngoài ra, saponin còn giúp long đờm, giãn phế quản nhẹ. Vì vậy, trong các trường hợp ho đờm nhẹ, đặc biệt là bệnh nhân hen suyễn, có sự hỗ trợ từ lá thường xuân sẽ giúp trẻ dễ thở, long đờm, xuất đờm hiệu quả hơn. Bạn có thể an tâm sử dụng các loại thuốc ho có nguồn gốc từ lá thường xuân vì thảo dược này không chỉ được chứng minh lâm sàng mà còn được chứng minh trên phương diện dược học.

Lá thường xuân không bị ảnh hưởng khả năng hấp thu khi có sự hiện diện của thức ăn trong dạ dày, đồng thời không gây kích ứng bao tử. Vì vậy, việc dùng trước hay sau khi ăn đều được.

Tuy nhiên cần lưu ý, các chế phẩm lá thường xuân thường được bào chế dưới dạng siro, trong đó có chứa đường. Nếu cho trẻ dùng trước bữa ăn thì đường nhanh chóng hấp thu vào máu, gây cảm giác không thèm ăn. Do đó, tốt nhất là nên uống sau bữa ăn, không nên uống trước khi đi ngủ vì có thể đường đọng lại trên miệng gây sâu răng. Nếu trẻ ho nhiều về đêm và phải cho uống siro thì cần cho trẻ uống thêm vài muỗng nước giúp miệng sạch hơn.

Vấn đề bé sử dụng siro biếng ăn có chứa vitamin và khoáng chất khác thì các chất này hoàn toàn không có tính chất tương kỵ với loại saponin hoặc các dược chất khác trong lá thường xuân nên các bạn vẫn có thể sử dụng chung.

Cozz Ivy là loại thuốc ho có dẫn xuất từ lá thường xuân. Đây là thảo dược được sử dụng hàng ngàn năm nay từ các nước Âu Mỹ.

Kỳ trước: Chữa bệnh viêm đường hô hấp trên bằng phương pháp dân gian hay hiện đại?

Tìm hiểu thêm về Bệnh ho ở trẻ em TẠI ĐÂY