1. Cung cấp đạm và xơ cho trẻ quan trọng ra sao?

Nhờ BS chia sẻ những vai trò quan trọng của việc cung cấp đạm và xơ cho cơ thể của trẻ.

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Đối với trẻ em các chất dinh dưỡng đều rất quan trọng. Có 2 nhóm chất thường thiếu hụt trong đồ ăn là chất đạm (protein) và chất xơ.

Nhiều trẻ nhỏ rất lười ăn các nguồn cung cấp chất đạm (protein) từ thịt, cá, trứng, sữa,… Đặc biệt chất xơ có nhiều trong rau củ quả nhưng phần lớn các bé lười ăn rau nên nguy cơ thiếu chất xơ tăng cao.

Chất đạm đóng vai trò cực kỳ quan trọng, là thành phần chính để xây dựng nên cấu tạo của thành phần cơ thể. Bên cạnh đó, chất đạm tham gia vào các enzime chuyển hóa và cũng là thành phần sản xuất ra kháng thể (bản chất của kháng thể là protein). 

Nếu thiếu chất đạm em bé sẽ chậm lớn, chậm phát triển về cơ bắp và suy giảm hệ miễn dịch, có thể gây thiếu máu. Những năm trước đây, trong thời kỳ bao cấp, việc thiếu protein năng lượng ở trẻ em dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng nặng rất nhiều.

Hiện nay, thiếu chất đạm không nhiều nhưng những bé biến ăn vẫn gặp tình trạng này. Vì vậy việc cung cấp đầy đủ chất đạm cho trẻ giúp trẻ cao lớn, khỏe mạnh, có hệ miễn dịch tốt. Khi đó, trẻ sẽ phát triển tốt về chiều cao, cân nặng, cũng như trí não.

Về chất xơ, tuy là nhóm chất không cung cấp năng lượng cho cơ thể nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với hệ tiêu hóa. Hệ tiêu hóa (các vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa) được ví như bộ não thứ hai của con người. 

Bất kỳ một rối loạn nào liên quan đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột cũng ảnh hưởng đến sự phát triển tiêu hóa, hấp thu dưỡng chất ở trẻ và đồng thời liên quan đến hệ miễn dịch, 70-80% tế bào miễn dịch trong cơ thể nằm ở tiêu hóa. 

Không chỉ trẻ em, mà ngay cả người lớn nếu hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ đồng nghĩa với việc hệ miễn dịch khỏe mạnh. Những người có hệ tiêu hóa không tốt sẽ không hấp thu được chất dinh dưỡng, dẫn đến thiếu cân, gầy gò, ốm yếu, mắc các bệnh khác.

Để hệ tiêu hóa khỏe mạnh, trong đường tiêu hóa (nhất là phần ruột già) có rất nhiều vi khuẩn sinh sống. Luôn luôn tồn tại 2 dòng vi khuẩn: vi khuẩn lợi khuẩn (probiotic) chiếm ưu thế đến 85% và đóng rất nhiều vai trò quan trọng đối với cơ thể; 15% còn lại là các hại khuẩn.

Khi không mất cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại, hệ tiêu hóa sẽ bình thường. Tuy nhiên bất kỳ một nguyên nhân nào dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột sẽ dẫn đến tình trạng rối loạn hệ tiêu hóa.

Có 2 loại chất xơ:

- Chất xơ hòa tan: Giúp tăng cường nhu động ruột, chống táo bón và quan trọng nhất là làm thức ăn nuôi các lợi khuẩn (vi khuẩn có lợi cho đường tiêu hóa).

- Chất xơ không hòa tan: Đóng vai trò tạo khuôn phân và giúp em bé chống tình trạng táo bón.

Việc cung cấp đầy đủ chất xơ sẽ giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn và có hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, chống được tình trạng táo bón, tiêu chảy, cũng như rối loạn tiêu hóa. 

Các vi khuẩn có lợi cũng tham gia tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ và giúp kích thích tuyến tiêu hóa trong đường ruột tăng tiết enzime tiêu hóa, tăng tiết vitamin nhóm B giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.

2. Để hấp thu chất đạm và chất xơ tốt nhất trẻ cần bổ sung những chất dinh dưỡng nào?

Để chất đạm và chất xơ được hấp thu một cách tốt nhất cho cơ thể thì trẻ cần bổ sung những chất dinh dưỡng nào để hỗ trợ thưa BS?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Đạm có nguồn gốc từ động vật chứa đầy đủ axit amin thiết yếu, còn gọi là đạm có giá trị sinh học cao rất cần cho trẻ nhỏ. Đặc biệt trẻ dưới 1 tuổi, yêu cầu cung cấp đạm có nguồn gốc từ động vật 100%. Các thực phẩm ăn hằng ngày như thịt, cá, trứng và sữa là nguồn cung cấp quan trọng cho trẻ nhỏ.

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất và nguồn đạm trong sữa mẹ giúp em bé hấp thu, chuyển hóa tốt nhất.

Đến giai đoạn ăn dặm, nên cho trẻ ăn thêm các thức ăn có nguồn gốc từ động vật như thịt, cá, trứng, tôm,… đặc biệt là bổ sung sữa, nếu mẹ thiếu sữa có thể bổ sung sữa công thức.

Khi trẻ bắt đầu lớn lên, qua giai đoạn ăn dặm (trên 2 tuổi, bắt đầu cai sữa mẹ) nguồn chất đạm cũng từ thực phẩm hằng ngày nhưng đối với trẻ lười ăn có thể bổ sung sữa.

Ngoài ra, trẻ trên 1 tuổi có thể cung cấp chất đạm từ thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như đậu, đỗ, lạc, vừng,…

Chất xơ chủ yếu cung cấp từ các nhóm thực phẩm rau xanh và hoa quả. Em bé từ 6 tháng trở lên, bắt đầu ăn dặm ngoài việc cho ăn các thức ăn cung cấp carbohydrate, chất béo, chất đạm thì nên cho bé ăn rau nấu với bột, cháo và ăn trái cây.

Một bữa ăn cân bằng hợp lý cho trẻ phải đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: chất đạm (protein), chất bột đường (carbohydrate), chất béo, vitamin khoáng chất đặc biệt là chất xơ.

Trên thực tế, những trẻ ăn đủ các nhóm chất dinh dưỡng thường phát triển rất tốt. Đặc biệt nhóm chất xơ thường thiếu ở nhóm trẻ bắt đầu ăn dặm, nhất là khi 3, 4 tuổi đi mẫu giáo trẻ không chịu ăn rau hoặc trái cây hoa quả và táo bón là tình trạng phổ biến thường gặp ở giai đoạn này.

Trong các loại sữa uống thường bổ sung rất nhiều chất xơ. Chất xơ hòa tan là thức ăn nuôi các lợi khuẩn có lợi cho đường tiêu hóa.

3. Các loại chất béo, vitamin và khoáng chất thiết yếu đóng vai trò như thế nào?

Nhờ BS chia sẻ rõ hơn về các loại chất béo, vitamin và các loại khoáng chất thiết yếu như kali, magie, sắt, kẽm sẽ góp sức như thế nào trong quá trình hấp thu đạm, chất xơ trong cơ thể của trẻ?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Trong khẩu phần ăn hằng ngày, ngoài 3 nhóm chất dinh dưỡng chính (vi chất đa lượng) cung cấp năng lượng cho cơ thể là chất đạm (protein), chất bột đường (carbohydrate), chất béo thì các vi chất dinh dưỡng cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Các vitamin và khoáng chất nằm trong nhóm vi chất dinh dưỡng và cơ thể của chúng ta chỉ cần một lượng rất nhỏ. Có những loại vitamin và khoáng chất chỉ cần dùng đơn vị miligam, thậm chí là microgam.

Trước đây, khi xảy ra tình trạng thiếu protein cũng kèm theo thiếu vitamin và khoáng chất. Vì vitamin và khoáng chất nằm trong các nhóm thực phẩm giàu protein. 

Ví dụ, thịt, cá, trứng, sữa,… giàu chất đạm, đồng thời cũng cung cấp các vitamin và khoáng chất thiết yếu cho trẻ như sắt, kẽm,… Sữa là nguồn cung cấp canxi chính trong bữa ăn hằng ngày của trẻ em và người lớn. Vì vậy, những trẻ thiếu sữa mẹ nhưng không được bổ sung sữa thì khả năng thiếu vitamin rất cao.

Tuy cơ thể chỉ cần số lượng nhỏ nhưng thiếu vi chất dinh dưỡng sẽ dẫn đến rất nhiều rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, thậm chí gây ra bệnh lý đặc hiệu.

- Thiếu vitamin A: Gây ra tình trạng khô mắt, khô giác mạc, rát giác mạc. Ngoài ra, vitamin A là thành giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, bảo vệ các lớp biểu mô niêm mạc đường hô hấp và đường tiêu hóa, thiếu vitamin A trẻ sẽ chậm lớn, chậm tăng cân.

- Vitamin D: Đóng vai quan trọng trong hấp thu chuyển hóa canxi nếu thiếu sẽ dẫn đến tình trạng còi xương. 99% canxi tập trung ở xương và răng và 1% lưu hành trong máu nhưng 1% đó tham gia điều hành hệ thần kinh thực vật. Khi thiếu canxi sẽ dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật: ngủ không ngon giấc, trằn trọc, ra nhiều mồ hôi vì canxi tham gia điều khiển các tuyến nội tiết trong cơ thể.

- Sắt: Tham gia cấu tạo hemoglobin, thiếu sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu. Khi đó, em bé sẽ xanh xao, còi cọc và hệ miễn dịch suy giảm.

- Vitamin C: Giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, nếu thiếu sẽ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn. Ngoài ra, vitamin C cũng tham gia tăng cường phát triển chiều cao, tổng hợp collagen giúp xương khớp khỏe mạnh.

- Vitamin nhóm B (B1, B6, B12,…): Tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong cơ thể, đặc biệt là gluxit. Khi biến ăn chỉ cần uống một ít vitamin B1 trẻ đã ăn ngon trở lại.

Thiếu vitamin và khoáng chất là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, biếng ăn, thấp còi ở trẻ em. Hiện nay, tình trạng trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng chỉ dưới 10% nhưng thiếu chiều cao trên toàn quốc khoảng 20% và những vùng núi xa xôi tỷ lệ trên 25%, thậm chí 30%.

4. Trẻ biếng ăn, lười ăn rau phụ huynh nên làm gì?

Có những giai đoạn trẻ biếng ăn, lười ăn rau, nhờ BS gợi ý những giải pháp cho các bậc phụ huynh để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ trong giai đoạn này ạ?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Đa số trẻ em rất lười và khó ăn rau nên gặp tình trạng táo bón rất nhiều. Trước đây, tại Viện Dinh dưỡng Quốc gia tỷ lệ các cháu khám táo bón chiếm 50-60%. Không chịu ăn rau, uống ít nước là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng táo bón.

Khi em bé bắt đầu ăn dặm, một bữa ăn phải bao gồm 4 nhóm chất dinh dưỡng và không thể thiếu nhóm chất xơ từ rau xanh và trái cây.

Ngay từ bé phụ huynh nên tập và khuyến khích động viên trẻ ăn rau. Đối với những trẻ lười ăn, đầu tiên chúng ta nên chọn những loại rau mà cháu yêu thích, ví dụ chưa ăn được rau lá thì có thể ăn các loại rau củ ngọt, dễ ăn hơn, khi quen dần sẽ thay đa dạng.

Ngũ cốc cũng là nguồn bổ sung chất xơ rất tốt cho trẻ. Các loại trái cây: chuối, xoài, bưởi, cam,… ngoài cung cấp vitamin và khoáng chất cũng là nguồn cung cấp chất xơ rất dồi dào.

Một trong các thực phẩm cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ là thực phẩm bổ sung có từ sữa. Ngoài cung cấp 3 nhóm chất dinh dưỡng cơ bản (chất đạm, chất đường, chất béo) thì rất nhiều chất xơ hòa tan được bổ sung vào thành phần các loại sữa.

Trường hợp trẻ táo bón nên lựa chọn các loại sữa có thành phần chất xơ là một trong những giải pháp có thể cung cấp nguồn chất xơ và giúp trẻ có hệ tiêu hóa tốt, cải thiện tình trạng táo bón và có hệ miễn dịch tốt hơn.

5. Chất đạm, chất béo, các loại vitamin và khoáng chất mang lại lợi ích gì đối với sự phát triển của bé?

Sữa Mykids Pororo là sản phẩm có thành phần bảng dinh dưỡng bổ sung đầy đủ 3 nhóm chất thiết yếu như chất đạm, chất béo, cùng 22 loại vitamin và khoáng chất. Những loại dưỡng chất này sẽ mang lại lợi ích gì đối với sự phát triển của bé?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Giai đoạn trẻ đã cai sữa mẹ (2 tuổi trở lên) việc bổ sung sữa là vô cùng quan trọng. Trước đây, mọi người thường quan niệm sữa là dành cho trẻ nhỏ nhưng thực chất sữa là sản phẩm cần cho mọi lứa tuổi.

Trong thời kỳ bao cấp trước đây, sữa là thực phẩm tương đối đắt tiền, xa xỉ, chỉ dành cho trẻ nhỏ hoặc người ốm, người già tuy nhiên hiện nay sữa rất phổ biến.

Tùy vào cơ địa, tình trạng bệnh lý khác nhau để lựa chọn các sản phẩm khác nhau. Sữa thuộc nhóm thực phẩm bổ sung, trong đó có đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ như: chất đạm, chất béo, chất đường bột, vitamin và khoáng chất, một thành phần không thể thiếu được bổ sung thêm vào sữa là chất xơ và lợi khuẩn.

Mỗi ngày nên bổ sung cho trẻ từ 400-500ml sữa để trẻ có thể phát triển toàn diện về cân nặng, chiều cao, có hệ miễn dịch khỏe mạnh và phát triển tốt về trí não.

6. Mỗi ngày trẻ nên uống bao nhiêu sữa?

Trong 1 ngày bé có thể sử dụng bao nhiêu thực phẩm bổ sung Mykids Pororo thưa BS?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Trẻ dưới 2 tuổi, thông thường được nuôi bằng sữa mẹ hoặc một số trường hợp được nuôi bằng sữa hỗn hợp (sữa mẹ và sữa công thức).

Từ 2 tuổi trở lên, nhu cầu sữa hằng ngày cần từ 500-600ml/ngày. Sữa Mykids Pororo mỗi hộp chứa 150ml, nên trẻ có thể sử dụng 3-4 hộp/ngày sẽ cung cấp đủ nhu cầu về sữa. Mỗi hộp sữa có chứa 5g protein và 0.5g chất xơ, vì vậy đây là nguồn cung cấp chất xơ tốt cho trẻ nhất là đối với trẻ lười ăn rau hoặc gặp tình trạng táo bón.

7. Sữa có thể thay thế cho bữa ăn hằng ngày của trẻ hay không?

Với tình trạng nắng nóng như hiện nay rất nhiều trẻ biếng ăn, thậm chí bỏ ăn. Vậy sản phẩm sữa này có thể thay thế cho bữa ăn hằng ngày của trẻ hay không?

ThS.BS Lê Thị Hải trả lời: Sữa chỉ là thực phẩm bổ sung, không thể thay thế hoàn toàn vì em bé vẫn cần ăn các nhóm thực phẩm khác trong bữa ăn hằng ngày.

Bình thường trẻ ăn đầy đủ 3 bữa vẫn cần bổ sung thêm 400-500ml sữa/ngày. Trường hợp trẻ bị ốm, ăn quá ít thì có thể tăng cường thêm sữa nhưng không thể thay thế hoàn toàn.

Trân trọng cảm ơn Nhãn hàng Mykids Pororo đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình lần này!