1. Nam giới có nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt?

Với người quan tâm đến ung thư, họ sẽ muốn tầm soát để phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm. Theo BS, nam giới có nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Đây là câu hỏi nhận được sự quan tâm của rất nhiều quý ông. Ung thư tuyến tiền liệt nếu phát hiện sớm thì kết quả hoàn toàn khác so với việc phát hiện muộn. Vì vậy, việc phát hiện sớm là rất cần thiết giúp cải thiện kết quả điều trị cũng như chất lượng sống của người bệnh.

2. Ai nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt?

Đối tượng nào nên thực hiện tầm soát ung thư tuyến tiền liệt?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Ở người Việt Nam tần suất gặp ung thư tuyến tiền liệt không cao như ở những nước Bắc Mỹ. Do đó, chúng ta phải đặt lên bàn cân giữa lợi ích, rủi ro và chi phí tầm soát ung thư tuyến tiền liệt.

Trước khi quyết định tầm soát ung thư tuyến tiền liệt, nam giới cần khám sức khỏe định kỳ để các bác sĩ tư vấn việc tầm soát có cần thiết không. Ví dụ, người bệnh nam trên 40 tuổi có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt sẽ được bác sĩ cân nhắc và có quyết định phù hợp.

3. Khám sức khỏe định kỳ có phát hiện ung thư tuyến tiền liệt?

Có phải cứ đi kiểm tra sức khỏe định kỳ là dễ dàng phát hiện được ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Như đã nói ở trên, phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt là giải pháp giúp cải thiện kết quả điều trị cho người bệnh. Tuy nhiên, điều không may là hiện không có xét nghiệm nào được xem là tiêu chuẩn giúp chúng ta dễ dàng phát hiện ung thư tuyến tiền liệt. Do vậy, điều quan trọng là khám định kỳ. Khi đó, tùy theo triệu chứng, nguy cơ của người bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn các bước tiếp theo cần thực hiện.

Ví dụ những người bệnh có nguy cơ, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm PSA - một xét nghiệm máu khá phổ biến ở Việt Nam, đồng thời khám tuyến tiền liệt qua đường hậu môn hoặc những trường hợp nguy cơ cao hơn nữa, bác sĩ có thể chỉ định những xét nghiệm khác như siêu âm qua trực tràng, chụp MRI.

4. Xét nghiệm PSA có thật sự chẩn đoán được ung thư tuyến tiền liệt?

Xét nghiệm PSA có thật sự chẩn đoán được ung thư tuyến tiền liệt không? Bao lâu nên xét nghiệm 1 lần?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: PSA là xét nghiệm dễ thực hiện và khá phổ biến ở các bệnh viện. Nếu PSA trên 4 nanogram/ml thì người bệnh có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, khi PSA tăng không hẳn là ung thư tuyến tiền liệt.

Sâu hơn nữa, bác sĩ sẽ đánh giá tỉ trọng PSA tự do, theo dõi tốc độ thay đổi PSA theo tuổi, theo diễn tiến tiến bệnh và theo thể tích tuyến tiền liệt. Ngoài ra, bác sĩ có thể loại trừ các bệnh cũng gây tăng PSA dễ nhầm lẫn, chẳng hạn như nhiễm trùng tiểu dưới, viêm bàng quang, viêm tuyến tiền liệt cũng có thể gây tăng PSA.

Do đó, khi có kết quả xét nghiệm PSA tăng, chúng ta đừng vội lo lắng. Bác sĩ sẽ tư vấn các bước tiếp theo nên thực hiện, giúp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt.

5. Những điều nam giới cần lưu ý trước khi đi khám tuyến tiền liệt?

Trước khi thăm khám tuyến tiền liệt, nam giới có cần lưu ý gì, kiêng cữ gì không ạ?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Nam giới trước khi đi khám tuyến tiền liệt không cần chuẩn bị gì đặc biệt. Chỉ cần lưu ý nho nhỏ đó là không làm việc quá sức, kiêng quan hệ tình dục 2-3 ngày trước khi đi khám vì điều này có thể làm thay đổi giá trị PSA mặc dù không nhiều. Một số trường hợp người bệnh sử dụng thuốc có thể làm giảm trị số PSA, do đó khi đi khám tuyến tiền liệt nên mang theo các toa thuốc đang dùng để bác sĩ tư vấn khi nào làm xét nghiệm phù hợp.

6. Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt bao nhiêu tiền?

Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt chi phí trung bình khoảng bao nhiêu, thưa BS?

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Đây là câu hỏi lớn không chỉ dành cho các nhà quản lý y tế ở tầm vĩ mô, mà cũng là vấn đề dành cho bác sĩ, bệnh nhân. Bởi nếu chúng ta không lựa chọn đúng, chỉ định quá rộng thì sẽ làm tăng gánh nặng cho xã hội, người bệnh. Ngược lại, nếu chỉ định hẹp quá có thể bỏ sót người bệnh.

Một thống kê về công tác tầm soát ung thư tuyến tiền liệt ở các nước khác nhau trên thế giới cho thấy, chẳng hạn tại châu Mỹ chi phí trung bình để tầm soát căn bệnh này khoảng 2.000 USD/ người bệnh.

Hiện nay, ở Việt Nam đã thực hiện được hầu hết các xét nghiệm, thủ thuật để tầm soát ung thư tuyến tiền liệt với chi phí thấp hơn nhiều. Cụ thể, tại các bệnh viện ở TPHCM chi phí tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trung bình khoảng 3 triệu/ người.

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn - Trưởng khoa Niệu nữ Niệu chức năng - Bệnh viện Bình Dân cùng MC Hiền Thục giải đáp nhiều thắc mắc liên quan đến vấn đề tầm soát ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới

7. Chỉ số SPA tăng cao đồng nghĩa với việc đã mắc ung thư tuyến tiền liệt?

BS ơi, tôi nghe nói nếu chỉ số PSA trong máu cao đồng nghĩa với việc tôi bị ung thư tuyến tiền liệt phải không? (Nguyễn Văn Dũng)

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Khi trị số PSA cao có thể là do tuyến tiền liệt to hơn bình thường, quan hệ tình dục trước đó hoặc làm việc quá sức, bác sĩ đã khám tuyến tiền liệt qua hậu môn trước đó, đặt thông tiểu do đi tiểu khó, viêm tuyến tiền liệt… Một số trường hợp cũng ghi nhận PSA tăng không rõ nguyên nhân.

Do vậy, khi SPA tăng thì cũng đừng vội lo lắng. Bác sĩ sẽ theo dõi xem tỉ trọng PSA có đặc biệt không, đồng thời khám tuyến tiền liệt để phát hiện khối ung thư, hoặc sâu hơn nữa là sinh thiết tuyến tiền liệt (lấy từ 6-12 mẫu mô tuyến tiền liệt để quan sát dưới kính hiển vi).

10. Khám tuyến tiền liệt, nên đến bệnh viện nào?

Chào BS! Bệnh về tiền liệt tuyến kiểm tra có dễ phát hiện ra không ạ? Có phải nằm ở viện đề điều trị không ạ? Vài năm nay em thấy suy giảm ham muốn tình dục, ở phía trong cơ quan sinh dục (hay bị rát, nhói, tức, cơ thể mệt mỏi, khó chịu)... Em cần BS tư vấn giúp? Em cảm ơn BS. (Lê Vũ)

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Hiện nay, từ các bệnh viện đa khoa đến một số phòng khám chuyên khoa cũng có thể giúp nam giới đánh giá ban đầu về tuyến tiền liệt. Do đó, với hệ thống y tế hiện nay, việc khám tuyến tiền liệt không còn khó khăn nữa. Tuy nhiên, để thực hiện xét nghiệm chuyên sâu, chúng ta nên đến các bệnh viện có chuyên khoa Niệu. Tất cả các bệnh viện đa khoa hạng I ở Việt Nam, một số bệnh viện đa khoa khu vực đều có chuyên khoa Niệu nên chúng ta cũng dễ tiếp cận với việc tầm soát cũng như đánh giá ban đầu về bệnh lý tuyến tiền liệt.

Mặt khác, có một số bệnh lý đặc thù như ung thư tuyến tiền liệt sẽ cần xét nghiệm cụ thể, điển hình như sinh thiết tuyến tiền liệt thì cần đến các bệnh viện chuyên khoa. Đặc biệt là những trường hợp sinh thiết nhiều lần mà vẫn chưa đánh giá được bệnh rõ ràng thì cần đến các Trung tâm chuyên khoa sâu để có kỹ thuật sinh thiết lấy nhiều mẫu hơn dưới hướng dẫn siêu âm qua trực tràng hoặc dưới MRI.

Lời khuyên của bác sĩ về việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt!

BS.CK2 Phạm Hữu Đoàn trả lời: Ung thư tuyến tiền liệt nếu phát hiện sớm giúp:

- Cải thiện vấn đề điều trị

- Nâng cao chất lượng sống của người bệnh

- Khi chúng ta giải quyết những bệnh lý khá thường gặp giúp giảm tỉ lệ ung thư tuyến tiền liệt. Ví dụ như bệnh lây tuyền qua đường tình dục, cụ thể là bệnh lậu. Các nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh lậu làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt lên đến 20%. Hiện nay, bệnh lý lây truyền qua đường tình dục ở Việt Nam cũng tương đối phổ biến.

Gần đây, các nhà khoa học còn nhận thấy rằng, bệnh lý viêm tuyến tiền liệt cũng liên quan đến tỉ lệ ung thư tuyến tiền liệt. Theo thực tế lâm sàng chúng tôi thấy nam giới bị viêm tuyến tiền liệt từ tuổi thanh niên nhưng điều trị chưa tốt cũng gây ảnh hưởng đến tỉ lệ ung thư tuyến tiền liệt về sau.

Hiện nay, việc khám, đánh giá ban đầu về bệnh lý tuyến tiền liệt không còn khó khăn nữa. Hy vọng các quý ông sẽ quan tâm đến vấn đề tầm soát bệnh lý tuyến tiền liệt hơn để phát hiện sớm ở giai đoạn đầu, nâng cao hiệu quả điều trị.