Tầm soát thiếu sắt nên được đưa vào chương trình quản lý bệnh nhân suy tim mạn

Đó là kiến nghị của BS Nguyễn Trọng Tuấn - Khoa Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện ĐKKV Thủ Đức, chia sẻ tại Hội nghị KH-KT Bệnh viện ĐKKV Thủ Đức diễn ra vào ngày 14/11/2025 về vấn đề thiếu sắt trên bệnh nhân suy tim mạn.

BS Nguyễn Trọng Tuấn - Khoa Tim mạch can thiệp BV ĐKKV Thủ Đức trình bày nghiên cứu về thiếu sắt ở bệnh nhân suy tim mạn

Thiếu sắt là một bệnh đồng mắc rất thường gặp ở bệnh nhân suy tim mạn, với tỷ lệ 30-50% trên thế giới. Theo BS Nguyễn Trọng Tuấn, tình trạng này làm giảm khả năng gắng sức, tăng tỷ lệ tái nhập viện và tử vong, nhưng lại dễ bị bỏ sót trong thực hành lâm sàng tại Việt Nam.

Khuyến cáo của Hội Tim mạch châu Âu (ESC 2021) yêu cầu tầm soát thiếu sắt cho mọi bệnh nhân suy tim bằng xét nghiệm ferritin huyết thanh và độ bão hòa transferrin (TSAT). Tuy nhiên, dữ liệu trong nước còn hạn chế, vì vậy nhóm tác giả đã thực hiện nghiên cứu nhằm khảo sát đặc điểm thiếu sắt ở bệnh nhân suy tim mạn tại Bệnh viện ĐKKV Thủ Đức.

Qua nghiên cứu BS Nguyễn Trọng Tuấn trình bày, ghi nhận tỷ lệ thiếu sắt cao (~45%), thường gặp ở nữ giới, người tăng huyết áp và đái tháo đường type 2, nhấn mạnh cần tầm soát định kỳ theo khuyến cáo ESC 2021.

Nghiên cứu được thực hiện trên 133 bệnh nhân suy tim mạn (5/2023-5/2024), từ 18 tuổi trở lên và chẩn đoán theo tiêu chuẩn ESC 2021. Các trường hợp nhiễm trùng, bệnh ác tính, truyền máu gần đây, bệnh lý viêm hoặc suy tim cấp được loại trừ. Thiếu sắt được xác định theo ESC 2021 khi ferritin <100 ng/mL hoặc ferritin 100-299 ng/mL kèm TSAT <20%. Nhóm nghiên cứu thu thập dữ liệu lâm sàng, bệnh đồng mắc, phân độ NYHA và các xét nghiệm huyết học, sau đó phân tích bằng SPSS và hồi quy logistic để tìm yếu tố nguy cơ độc lập.

Kết quả ghi nhận tuổi trung bình bệnh nhân khoảng 66, nữ giới chiếm 56%, 76% thuộc NYHA II-III. Tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh mạch vành là ba bệnh đồng mắc phổ biến. Tỷ lệ thiếu máu là 37,6%, trong khi thiếu sắt chiếm 45% - tương đương số liệu quốc tế, gồm 20% thiếu sắt tuyệt đối và 24,8% thiếu sắt chức năng. Đáng chú ý, 37,3% thiếu sắt xảy ra ở bệnh nhân không thiếu máu, cho thấy tình trạng này rất dễ bị bỏ sót.

Qua nghiên cứu nhận thấy, thiếu sắt gặp nhiều hơn ở nữ (57% so với 29%), ở bệnh nhân NYHA III-IV, tăng huyết áp và đái tháo đường type 2. Phân tích hồi quy xác định giới nữ (OR 2,7) và tăng huyết áp (OR 3,58) là hai yếu tố nguy cơ độc lập mạnh nhất.

BS Nguyễn Trọng Tuấn nhấn mạnh: thiếu sắt là tình trạng phổ biến ở bệnh nhân suy tim mạn nhưng thường bị bỏ qua. Việc tầm soát định kỳ theo khuyến cáo ESC 2021 cần được lồng ghép vào quản lý suy tim tại Việt Nam.

Thiếu sắt không chỉ gây mệt mỏi, giảm khả năng vận động mà còn làm tăng nguy cơ nhập viện và tử vong, nhưng hoàn toàn có thể điều trị bằng bổ sung sắt đường tĩnh mạch ở bệnh nhân đủ điều kiện.

>>> BV ĐKKV Thủ Đức kiến tạo nền tảng khoa học - mở đường cho Trung tâm Chấn thương Level 1

>>> Phía Đông TPHCM sẽ có Trung tâm Chấn thương Level 1

>>> Xây dựng đội cấp cứu chấn thương: Duy trì trật tự bên trong sự hỗn loạn

>>> Cảnh báo thiếu hụt Vitamin B12 ở bệnh nhân đái tháo đường điều trị Metformin

Hội nghị KH-KT Bệnh viện ĐKKV Thủ Đức 2025 với chủ đề "Nâng cao năng lực - Phát triển toàn diện - Định hướng chuyên sâu", diễn ra vào sáng 14/11, thu hút gần 500 đại biểu đến từ các trường đại học, bệnh viện lớn trong thành phố bề tham dự.

Nội dung hội nghị năm nay gồm 1 phiên toàn thể, 5 phiên chuyên đề thuộc các lĩnh vực Ngoại khoa, Nội tim mạch, Nội khoa, Dược, Điều dưỡng diễn ra song song, với 38 báo cáo khoa học, bao quát nhiều vấn đề đang được quan tâm. Hội nghị là diễn đàn để các nhà khoa học và thầy thuốc cập nhật kiến thức, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn trong thực hành lâm sàng.