Giống như tất cả các loại thuốc mới, vắc xin dù đã được cấp phép sử dụng để bảo vệ chống lại COVID-19 vẫn có khả năng gây ra các tác dụng phụ. Nhiều người ở phương Tây sau khi tiêm đã bị sốt, đau đầu và sưng tấy tại chỗ tiêm. Những tác dụng phụ này thường biến mất nhanh chóng.

Tuy nhiên, đáng lo ngại là Na Uy đã báo cáo nhiều trường hợp tử vong sau khi tiêm vắc xin COVID-19 ở những người cao tuổi có tình trạng sức khỏe kém. Một số người khác xảy ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng, gọi là sốc phản vệ, nhưng có thể điều trị được.

1. Số lượng tử vong sau khi tiêm vắc xin COVID-19

29 trong số 42.000 người được tiêm vắc xin Pfizer-BioNTech ở Na Uy đã tử vong. Hầu hết là cư dân ở viện dưỡng lão, tuổi từ 75 trở lên, phần lớn đã rất già yếu và mắc bệnh nặng. Tất cả các trường hợp tử vong xảy ra trong vài ngày sau khi tiêm chủng.

Các nhà chức trách y tế ở Na Uy cho biết, không có bằng chứng cho thấy liên hệ trực tiếp giữa vắc xin và những ca tử vong. Trung bình 400 người chết mỗi tuần trong các viện dưỡng lão và các cơ sở chăm sóc dài hạn, theo số liệu của Cơ quan Dược phẩm Na uy.

Sigurd Hortemo, bác sĩ trưởng của cơ quan cho biết, các phản ứng bất lợi phổ biến của vắc-xin như sốt và buồn nôn, có thể đe dọa tính mạng những bệnh nhân có vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Vắc xin Pfizer-BioNTech. Ảnh: Jean-Francois Monier / AFP / Getty Images

Tại Đức, nơi hơn 800.000 người đã tiêm 2 liều vắc-xin Pfizer-BioNTech đầu tiên, có ít nhất 7 trường hợp người cao tuổi tử vong ngay sau khi tiêm chủng, theo Viện Paul Ehrlich thống kê. Nguyên nhân được cho là do các bệnh tiềm ẩn của bệnh nhân bao gồm ung thư biểu mô, suy thận và bệnh Alzheimer, không phải do cấy ghép.

Đặc biệt, các ca tử vong ở Na Uy có liên quan đến sốt, buồn nôn và tiêu chảy là những tác dụng tương đối phổ biến, chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, theo thông tin từ Cơ quan Điều trị của Úc.

Hàng triệu liều vắc xin Pfizer-BioNTech đã được sử dụng ở Mỹ, Anh và một số quốc gia khác mà không có trường hợp tử vong, Abrar Chughtai - một giảng viên tại Trường Y tế Công cộng và Y học Cộng đồng tại Đại học New South Wales cho biết.

Steinar Madsen - Giám đốc y tế của cơ quan Na Uy cho rằng, các phản ứng bất lợi sẽ không nguy hiểm đối với những bệnh nhân trẻ tuổi sau khi tiêm vắc xin, tuy nhiên nó có thể làm trầm trọng thêm bệnh tiềm ẩn ở người già.

Viện Y tế Công cộng Na Uy đã cập nhật hướng dẫn tiêm chủng COVID-19 với lời khuyên chi tiết hơn về việc tiêm chủng cho người già yếu. Madsen cho biết: “Hiện chúng tôi đang yêu cầu các bác sĩ tiếp tục tiêm vắc xin, nhưng phải tiến hành đánh giá thêm đối với những người bị bệnh nặng, bởi tình trạng của họ có thể trở nên trầm trọng hơn. Việc đánh giá bao gồm những rủi ro và lợi ích của việc tiêm chủng với bệnh nhân và gia đình của họ để quyết định xem việc tiêm chủng có nên hay không.”

2. Tỷ lệ sốc phản vệ sau khi tiêm vắc xin COVID-19

Cơ thể chống lại virus bằng cách tạo ra các protein bảo vệ được gọi là kháng thể, giải phóng các chất độc tiêu diệt vi khuẩn và huy động các tế bào bảo vệ để đối phó chống lại nhiễm trùng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, nó có thể gây viêm và sưng tấy các mô trong một phản ứng dị ứng nghiêm trọng được gọi là sốc phản vệ. Khoảng 5% dân số Hoa Kỳ đã có phản ứng như vậy với các chất khác nhau.

Ví dụ, nó có thể gây tử vong nếu đường thở của người đó bị tắc nghẽn, mặc dù trường hợp tử vong là rất hiếm. Hoặc dị ứng với vết đốt của côn trùng và thức ăn, mặc dù phản ứng thuốc là nguyên nhân phổ biến gây tử vong do sốc phản vệ ở Mỹ và Anh.

Theo một báo cáo ngày 6/1 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, 29 trường hợp sốc phản vệ liên quan đến vắc xin Pfizer-BioNTech đã được xác nhận tại nước này tính đến ngày 23/12.

Trong số đó, 17 người có tiền sử được ghi nhận dị ứng, và 7 người có tiền sử sốc phản vệ. Một bài thuyết trình ngày 19/12 của CDC đề cập đến 2 trường hợp ở Anh liên quan đến cùng một loại vắc xin và vào cuối tháng, ở Israel, một người đàn ông bị sốc phản vệ một giờ sau tiêm. Các quan chức CDC cho biết đã được báo cáo về các phản ứng phụ của vắc xin Moderna và đang tổng hợp thông tin.

Những phản ứng như vậy xảy ra khoảng 1,3 lần trên một triệu liều vắc xin cúm được tiêm. Với các loại vắc xin khác, có tỷ lệ từ 12 đến 25 trên một triệu liều, mặc dù các nghiên cứu còn nhỏ. Đối với vắc xin Pfizer-BioNTech Covid, theo CDC, tỷ lệ tính đến ngày 23/12 là 11,1 trên một triệu liều, rất thấp. Cơ quan cho biết rủi ro xung quanh vắc xin này ít hơn nguy cơ mắc một trường hợp nghiêm trọng của COVID-19.

Michael Kinch, chuyên gia dược phẩm, phó hiệu trưởng tại Đại học Washington ở St. Louis cho biết, sốc phản vệ thường xảy ra trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi tiếp xúc với một chất cụ thể. Ở Mỹ cho đến nay, thời gian xuất hiện triệu chứng dao động từ 2 đến 150 phút, với mức trung bình là 13 phút, theo CDC.

Anh và Mỹ đã khuyến cáo những người bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin COVID-19 không nên tiêm. Sốc phản vệ có thể được đối phó nhanh chóng bằng thuốc kháng histamine song song với thuốc tiêm adrenaline như Mylan NV ’s Epi-Pen có tác dụng làm chậm hoặc ngăn chặn các phản ứng miễn dịch. Các phương pháp điều trị này không làm mất tác dụng có lợi của vắc xin.

Tại Mỹ, các nhân viên y tế phải quan sát tất cả những người được tiêm vắc xin trong ít nhất 15 phút sau khi tiêm để theo dõi các dấu hiệu phản ứng; những người có tiền sử phản ứng dị ứng đáng lo ngại được theo dõi trong thời gian dài gấp đôi. Theo CDC, những người đã có phản ứng với liều vắc xin đầu tiên không nên tiêm liều thứ hai.

Bình Phương (dịch)