Tên hoạt chất: Salbutamol

Phân nhóm: Thuốc trị hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

I. Công dụng và phân loại thuốc Salbutamol

1. Công dụng của Salbutamol

Salbutamol (hay còn biết đến với tên Albuterol), sử dụng để điều trị hoặc ngăn ngừa chứng co thắt phế quản ở người hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, hẹp đường hô hấp, thở khò khè, co thắt phế quản do tập thể dục quá sức và những bệnh liên quan đến đường hô hấp khác.

Salbutamol thuộc nhóm trị hen và phổi tắc nghẽn mãn tính, thuộc nhóm thuốc giãn phế quản Adrenergic - là thuốc được hít vào qua miệng để mở ống phế quản, mở đường dẫn khí vào phổi, từ đó tăng lượng khí qua các ống phế quản, giúp giảm ho, thở khò khè, khó thở và khó thở.

Salbutamol chỉ được bán theo chỉ định của bác sĩ.

2. Salbutamol có những dạng nào?

Salbutamol có những dạng và hàm lượng như sau:

●    Dạng dung dịch 1 mg/mL; 2,5 mg/2,5 mL; 2 mg/mL; 5 mg/ 2,5 mL.
●    Bột hít qua đường miệng (bình xịt): 200mg.
●    Viên nén: 2mg và 4mg.
●    Dạng huyền phù.

II. Liều dùng Salbutamol

Hàm lượng và liều dùng của thuốc sẽ khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân. Vì thế, bạn không được tự ý mua hoặc thay đổi liều lượng hay ngưng thuốc đột ngột, không theo hướng dẫn của bác sĩ hay toa thuốc.

Các thông tin dưới đây chỉ bao gồm liều trung bình của Salbutamol. Nếu liều của bạn là khác nhau, không thay đổi nó trừ khi bác sĩ yêu cầu.

1. Salbutamol dạng thuốc hít khí dung (thuốc hít)

Để điều trị hoặc phòng ngừa co thắt phế quản:

Trẻ em dưới 4 tuổi tuổi: liều lượng phải được chỉ định bởi bác sĩ.

Người lớn và trẻ em từ 4 tuổi trở lên: xịt mỗi bên 2 lần, cứ sau 4 đến 6 giờ lặp lại (nếu cần thiết).

Để phòng ngừa co thắt phế quản do tập thể dục:

Trẻ em dưới 4 tuổi tuổi: liều lượng phải được chỉ định bởi bác sĩ.

Người lớn và trẻ em từ 4 tuổi trở lên: xịt mỗi bên 2 lần từ 15 đến 30 phút trước khi tập thể dục.

2. Salbutamol dạng bào chế dung dịch hít (được sử dụng với máy phun sương)

Để phòng ngừa co thắt phế quản:

- Trẻ em dưới 2 tuổi tuổi: liều lượng phải được chỉ định bởi bác sĩ.

- Trẻ em từ 2 đến 12 tuổi tuổi: sử dụng 0,63 đến 1,25 mg trong máy phun sương, dùng từ 3 hoặc 4 lần mỗi ngày (nếu cần thiết).

- Người lớn và trẻ em trên 12 tuổi: sử dụng 2,5 mg trong máy phun sương, dùng từ 3 hoặc 4 lần mỗi ngày (nếu cần thiết).

III. Cách dùng Salbutamol

1. Cách dùng Salbutamol hiệu quả

Salbutamol chỉ được sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không được tự ý tăng hoặc giảm liều lượng so với yêu cầu của bác sĩ. Ngoài ra, không ngừng sử dụng thuốc này hoặc bất kỳ loại thuốc hen mà không nói với bác sĩ của bạn. Làm như vậy có thể làm tăng cơ hội cho các vấn đề về hô hấp.

Phần cung cấp thông tin dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, xin vui lòng đọc với sự quan tâm.

a. Để sử dụng dung dịch hít trong máy phun sương

Thuốc hít Albuterol (ví dụ, ProAir® HFA, Proventil® HFA) và bột hít Albuterol (ví dụ, ProAir® respiclick®) được sử dụng với một ống hít đặc biệt đi kèm với hướng dẫn chi tiết sử dụng máy. Bệnh nhân phải đọc kỹ và làm theo chỉ dẫn của máy nhằm tránh dư thừa hoặc thiếu hàm lượng thuốc cần sử dụng. Nếu bạn hoặc người nhà không hiểu hướng dẫn hoặc không chắc chắn, hãy hỏi bác sĩ để có sự chỉ dẫn chính xác. Ngoài ra, hãy yêu cầu bác sĩ kiểm tra thường xuyên cách bạn sử dụng ống hít để đảm bảo bạn đang sử dụng đúng cách và không dư hoặc thừa hàm lượng cần sử dụng.

Chiếc dung dịch hoặc trộn chính xác lượng dung dịch bằng cách sử dụng ống nhỏ giọt được cung cấp cho mỗi liều. Sau đó, đặt dung dịch hít vào bình chứa thuốc hoặc cốc máy phun sương. Kết nối máy phun sương với mặt nạ hoặc ống ngậm để hít thuốc.

Sử dụng máy phun sương trong khoảng 5 đến 15 phút hoặc cho đến khi hết thuốc trong cốc máy phun sương. Sau đó, làm sạch tất cả các bộ phận của máy phun sương sau mỗi lần sử dụng.

b. Để sử dụng bình xịt khí dung

Thuốc hít Proventil® HFA có một cửa sổ điện tử, hiển thị số lượng liều còn trong ống và chuyển sang màu đỏ khi chỉ còn 20 liều, để nhắc nhở bạn nạp thêm thuốc theo toa.

Ống hít phải được bảo quản ở nhiệt độ phòng trước khi bạn sử dụng nó. Sau đó lắp ống kim loại chắc chắn và đầy đủ vào bộ truyền động.

Lưu ý: Thiết bị truyền động này không nên được sử dụng với các loại thuốc hít khác.

Sau đó, tháo nắp và kiểm tra ống ngậm để đảm bảo chúng sạch sẽ. Hướng ống hít ra khỏi khuôn mặt của bạn. Lắc đều ống hít và thử phun trong không khí 3 lần đối với ProAir® HFA. Hoặc 4 lần đối với Proventil® HFA trước khi sử dụng lần đầu tiên hoặc nếu không sử dụng ống hít trong hơn 2 tuần.

Để hít thuốc này, thở ra đầy đủ, cố gắng lấy càng nhiều không khí ra khỏi phổi càng tốt. Đặt ống ngậm ngay trước miệng với ống đựng thẳng đứng. Mở miệng và hít vào thật chậm và sâu (như ngáp), đồng thời ấn mạnh xuống một lần trên đỉnh ống đựng. Giữ hơi thở trong khoảng 10 giây, sau đó thở ra từ từ.

Nếu bạn phải sử dụng nhiều hơn một lần sử dụng, hãy đợi 1 phút trước khi hít vào lần thứ hai. Lặp lại các bước này cho lần phun sau. Khi bạn đã hoàn thành tất cả các liều của bạn, súc miệng bằng nước và nhổ ra.

Làm sạch ống ngậm tối thiểu mỗi tuần 1 lần bằng nước ấm trong 30 giây và làm khô hoàn toàn. Nếu bạn cần sử dụng ống hít trước khi nó khô hoàn toàn, hãy làm sạch nước còn trong ống, thay thế ống đựng và xịt 2 lần trong không khí ra khỏi mặt.

c. Để sử dụng bột hít

Lấy ống hít từ túi giấy bạc trước khi bạn sử dụng lần đầu tiên. Ở mỗi ống hít mới sẽ có dung tích khoảng 200 lần hít. Khi còn khoảng 20 liều, bộ đếm sẽ chuyển sang màu đỏ. Khi đó, bạn hãy thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ để nạp thêm thuốc. Mỗi khi sử dụng xong, phải đóng lại trước khi sử dụng thuốc này. Không mở nắp trừ khi bạn sẽ sử dụng nó.

Sau khi lấy ống ra khỏi giấy bạc, giữ ống hít thẳng đứng khi bạn mở nắp hoàn toàn cho đến khi bạn nghe thấy tiếng "click". Ống hít của bạn bây giờ đã sẵn sàng để sử dụng.

Để hít thuốc này, cố gắng lấy càng nhiều không khí ra khỏi phổi càng tốt. Đặt ống ngậm đầy đủ vào miệng và ngậm môi xung quanh nó. Hít vào bằng miệng càng sâu càng tốt cho đến khi bạn hít một hơi thật sâu.

Lưu ý: Không chặn lỗ thông hơi phía trên ống ngậm bằng môi hoặc ngón tay của bạn. Giữ hơi thở trong khoảng 10 giây hoặc miễn là bạn có thể thoải mái. Lấy ống hít ra khỏi miệng và kiểm tra bộ đếm liều để chắc chắn rằng bạn đã nhận được thuốc. Đóng nắp chắc chắn trên ống ngậm sau khi sử dụng ống hít. Và luôn đóng nắp sau mỗi lần sử dụng.

Giữ cho ống hít luôn sạch sẽ và khô ráo. Không rửa hoặc đặt bất kỳ phần nào của ống hít vào nước. Nếu bạn cần làm sạch ống ngậm, hãy lau nhẹ nhàng bằng vải khô hoặc khăn giấy.

2. Bạn nên làm gì khi uống Salbutamol quá liều?

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc uống quá liều, nên dừng thuốc và gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.

Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa, thảo dược.

3. Bạn có nên dùng gấp đôi liều nếu quên uống thuốc Panadol?

Dùng liều đã quên ngay khi bạn nhớ, trừ khi gần đến giờ dùng liều tiếp theo. Trong trường hợp này, bỏ qua liều đã quên và dùng liều tiếp theo như bình thường. Nên nhớ tuyệt đối không dùng liều gấp đôi để bù cho liều đã quên. Nếu bạn thường quên liều, có thể đặt báo thức để nhắc nhở bạn, việc uống đúng và đủ sẽ giúp thuốc đạt hiệu quả tốt hơn.

IV. Tác dụng phụ của Salbutamol

1. Các tác dụng phụ Salbutamol có thể xảy ra

Một số tác dụng phụ phổ biến của Salbutamol như:

●    Nhịp tim nhanh, không đều;
●    Run ở các chi như run chân, tay hoặc cả chân và tay.

Một số trường hợp khác ít phổ biến hơn:

●    Đau bàng quang;
●    Nước tiểu có máu hoặc đục;
●    Ngực khó chịu hoặc đau;
●    Ớn lạnh;
●    Ho;
●    Ho sản xuất chất nhầy;
●    Tiêu chảy;
●    Khó thở hoặc lao động;
●    Khó nuốt;
●    Chóng mặt;
●    Sốt;
●    Đi tiểu thường xuyên;
●    Nổi mề đay, ngứa hoặc nổi mẩn da;
●    Khàn tiếng;
●    Ăn mất ngon;
●    Đau lưng hoặc đau bên;
●    Buồn nôn;
●    Bọng mắt hoặc sưng mí mắt hoặc quanh mắt, mặt, môi hoặc lưỡi;
●    Đỏ mặt, cổ, cánh tay, và đôi khi, ngực trên;
●    Sổ mũi;
●    Đau họng;
●    Đau bụng;
●    Sưng, đau, hoặc hạch bạch huyết ở cổ, nách hoặc háng
●    Tức ngực;
●    Mệt mỏi bất thường hoặc yếu.

Một số trường hợp khác hiếm hơn:

●    Sưng lớn, giống như tổ ong trên mặt, mí mắt, môi, lưỡi, cổ họng, tay, chân, bàn chân hoặc cơ quan sinh dục;
●    Thở khò khè lớn;
●    Sưng miệng hoặc cổ họng;
●    Ngủ gặp ác mộng;
●    Tê hoặc ngứa ran ở tay, chân hoặc môi;
●    Thở nhanh, sâu;
●    Bồn chồn;
●    Nhìn, nghe hoặc cảm thấy những thứ không có ở đó;
●    Co giật;
●    Nhịp tim chậm hoặc nhanh;
●    Co thắt dạ dày;
●    Đổ mồ hôi;
●    Giảm cân không giải thích được;
●    Cảm giác phấn khích khác thường;
●    Nôn.

Một số tác dụng phụ có thể xảy ra mà thường không cần chăm sóc y tế. Những tác dụng phụ này có thể biến mất trong quá trình điều trị khi cơ thể bạn điều chỉnh thuốc. Ngoài ra, chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn có thể có thể cho bạn biết về các cách để ngăn ngừa hoặc giảm một số tác dụng phụ này. Kiểm tra với chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bất kỳ tác dụng phụ nào sau đây tiếp tục hoặc gây khó chịu hoặc nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về chúng.

2. Thận trọng khi dùng Salbutamol

Salbutamol không nên được sử dụng cùng với các loại thuốc hít tương tự khác, như Isoproterenol (Isuprel®), Levalbuterol (Xopenex™), metaproterenol (Alupent®), Pirbuterol (Maxair®) hoặc Terbutaline (Brair).

Salbutamol có thể gây tác dụng nghịch lại, làm co thắt phế quản, khiến hơi thở bạn sẽ trở nên tồi tệ hơn. Điều này có thể đe dọa tính mạng. Kiểm tra với bác sĩ của bạn ngay nếu bạn bị ho, khó thở, khó thở hoặc thở khò khè sau khi sử dụng Salbutamol.

Bạn cần dừng thuốc và đến gặp các bác sĩ ngay nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện hoặc chúng trở nên tồi tệ hơn sau khi sử dụng. Ống hít không hoạt động tốt như bình thường và số lần bạn cần sử dụng chúng thường xuyên hơn.

Salbutamol cũng có thể gây tác dụng phụ nếu bạn đang dùng một loại thuốc chống viêm, chẳng hạn như một steroid (thuốc giống như cortisone), cùng với thuốc này.

Salbutamol có thể gây ra các loại phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bao gồm sốc phản vệ. Kiểm tra với bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn bị phát ban da, nổi mề đay, ngứa, khó thở, khó nuốt, hoặc bất kỳ sưng tay, mặt hoặc miệng của bạn trong khi bạn đang sử dụng thuốc này.

Salbutamol có thể làm hạ kali máu (kali thấp trong máu) trong khi bạn đang sử dụng thuốc này. Kiểm tra với bác sĩ ngay nếu bạn có nhiều hơn một trong các triệu chứng như co giật, giảm nước tiểu, khô miệng, tăng khát, nhịp tim không đều, chán ăn, thay đổi tâm trạng, đau cơ hoặc chuột rút, buồn nôn, nôn, tê hoặc ngứa ran ở tay, chân hoặc môi, khó thở, hoặc mệt mỏi hoặc yếu bất thường.

Không dùng các loại thuốc khác trừ khi chúng đã được thảo luận với bác sĩ của bạn. Điều này bao gồm các loại thuốc kê toa hoặc không kê toa, thảo dược để kiểm soát sự thèm ăn, hen suyễn, cảm lạnh, ho, sốt cỏ khô, hoặc các vấn đề về xoang, và bổ sung thảo dược hoặc vitamin.

V. Lưu ý khi sử dụng Salbutamol

1. Nên làm gì trước khi sử dụng Salbutamol?

Trước khi sử dụng Salbutamol cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ của thuốc. Đây là một quyết định cần bạn và bác sĩ của bạn trao đổi kỹ. Đối với Salbutamol, cần xem xét những điều sau đây:

Dị ứng

Hãy cho bác sĩ của bạn nếu bạn đã từng có bất kỳ phản ứng bất thường hoặc dị ứng nào với Salbutamol. Ngoài ra, bất kỳ loại dị ứng nào khác, chẳng hạn như thực phẩm, thuốc nhuộm, chất bảo quản hoặc động vật đều nên thông báo với bác sĩ.

Trẻ em

Các nghiên cứu phù hợp được thực hiện cho đến nay chưa chứng minh được các vấn đề cụ thể ở trẻ em sẽ hạn chế tác dụng của thuốc hít Albuterol (ví dụ: ProAir® HFA, Proventil® HFA) ở trẻ em từ 4 tuổi trở lên. Bột hít Albuterol (ví dụ: ProAir® ®) ở trẻ em từ 4 tuổi trở lên. Và dung dịch hít Albuterol (ví dụ, Accuneb®) ở trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Tuy nhiên, sự an toàn và hiệu quả chưa được thiết lập đối với thuốc hít albuterol aerosol và bột hít albuterol ở trẻ dưới 4 tuổi và dung dịch hít albuterol ở trẻ dưới 2 tuổi.

Tuổi tác

Các nghiên cứu phù hợp đã không được thực hiện về mối quan hệ của tuổi tác với tác động của Proventil® HFA với người cao tuổi. Tuy nhiên, bệnh nhân cao tuổi có nhiều khả năng mắc các vấn đề về tim. Điều này có thể cần thận trọng về liều cho bệnh nhân dùng Proventil® HFA.

Các nghiên cứu phù hợp được thực hiện cho đến nay không chứng minh được các vấn đề cụ thể về lão khoa sẽ hạn chế công dụng của ProAir® HFA và ProAir® Respiclick® ở bệnh nhân cao tuổi. Tuy nhiên, bệnh nhân cao tuổi có nhiều khả năng mắc các vấn đề về tim, thận hoặc gan liên quan đến tuổi, điều này có thể cần thận trọng và điều chỉnh liều cho bệnh nhân dùng ProAir® HFA và ProAir® Respiclick®.

Hiện nay chưa có thông tin về mối quan hệ của tuổi tác với tác dụng của dung dịch hít Albuterol (ví dụ, Accuneb®) ở bệnh nhân cao tuổi.

Phụ nữ có thai và cho con bú

Hiện nay chưa có nghiên cứu đầy đủ ở phụ nữ để xác định nguy cơ trên phụ nữ mang thai hoặc trẻ sơ sinh khi sử dụng thuốc này trong thời gian cho con bú. Cân nhắc lợi ích và rủi ro tiềm ẩn trước khi dùng Salbutamol trong khi cho con bú.

2. Tương tác với Salbutamol

Mặc dù một số loại thuốc không nên được sử dụng cùng nhau, trong các trường hợp khác, hai loại thuốc khác nhau có thể được sử dụng cùng nhau ngay cả khi có thể xảy ra tương tác. Trong những trường hợp này, bác sĩ của bạn có thể muốn thay đổi liều, hoặc các biện pháp phòng ngừa khác có thể là cần thiết.

Khi bạn đang dùng thuốc này, điều đặc biệt quan trọng là chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn phải biết nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào được liệt kê dưới đây. Các tương tác sau đây đã được chọn trên cơ sở ý nghĩa tiềm năng của chúng và không nhất thiết phải bao gồm tất cả.

Sử dụng thuốc này với bất kỳ loại thuốc nào sau đây thường không được khuyến cáo, nhưng có thể được yêu cầu trong một số trường hợp. Nếu cả hai loại thuốc được kê đơn cùng nhau, bác sĩ có thể thay đổi liều hoặc tần suất bạn sử dụng một hoặc cả hai loại thuốc.

●    Amineptine;
●    Amitriptyline;
●    Amitriptylinoxide;
●    Amoxapine;
●    Atomoxetine;
●    Clomipramine;
●    Desipramine;
●    Dibenzepin;
●    Doxepin;
●    Imipramine;
●    Iobenguane;
●    Levalbuterol;
●    Lofepramine;
●    Melitracen;
●    Nortriptyline;
●    Opipramol;
●    Protriptyline;
●    Tianeptine;
●    Trimipramine.

Sử dụng thuốc này với bất kỳ loại thuốc nào sau đây có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ nhất định, nhưng sử dụng cả hai loại thuốc này có thể là phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn. Nếu cả hai loại thuốc được kê đơn cùng nhau, bác sĩ có thể thay đổi liều hoặc tần suất bạn sử dụng một hoặc cả hai loại thuốc.

Tránh sử dụng Salbutamol cho những đối tượng sau:

●    Người bị dị ứng với protein sữa hoặc ProAir® respiclick®;
●    Bệnh nhân bệnh tiểu đường;
●    Bệnh tim hoặc mạch máu (ví dụ, suy mạch vành) hoặc các vấn đề về nhịp tim (ví dụ, rối loạn nhịp tim, kéo dài QT);
●    Người huyết áp cao) hoặc cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức);
●    Hạ kali máu (kali thấp trong máu) hoặc Ketoacidosis (ketone cao trong máu) hoặc;
●    Các tác dụng có thể được tăng lên do loại bỏ thuốc ra khỏi cơ thể chậm hơn với người cao tuổi.

3. Khuyến cáo khi sử dụng Salbutamol

Những người mắc các bệnh như bệnh hen suyễn nặng, tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường, cường giáp, nhiễm trùng phổi, loạn nhịp tim, không có khả năng dung nạp một số loại đường hoặc có lượng kali trong máu thấp cần lưu ý khi sử dụng thuốc.

Bạn không nên uống thuốc quá liều đã được bác sĩ kê đơn. Nếu liều bạn dùng không có hiệu quả trong tối thiểu 3 giờ sau khi sử dụng. Bạn cần phải gặp bác sĩ để hỏi xin ý kiến và cho lời khuyên bạn nên điều trị thêm.

Salbutamol không được dùng cho người dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc.

VI. Cách bảo quản Salbutamol

Giữ thuốc trong túi giấy bạc cho đến khi bạn sẵn sàng sử dụng. Bảo quản ở nhiệt độ phòng là thích hợp nhất, nhiệt độ tốt nhất ở khoảng 68 độ F đến 77 độ F (20 độ C đến 25 độ C). Bên cạnh đó, bạn nên tránh để thuốc ở nhiệt độ ẩm ướt như như nhà tắm, nóc hồ cá cảnh, cạnh bồn rửa bát, trong ngăn đá tủ lạnh… Hay những nơi có ánh sáng trực tiếp của mặt trời sẽ làm đẩy nhanh quá trình oxy hóa cũng như biến đổi chất của thuốc.

Không giữ thuốc này trong xe hơi, nơi nó có thể tiếp xúc với nhiệt độ quá cao hoặc lạnh. Không chọc các lỗ trong hộp hoặc ném vào lửa, ngay cả khi hộp rỗng.

Nên để thuốc vào hộp hoặc tủ thuốc y tế và đặt tránh xa tầm với của trẻ em và thú nuôi trong nhà.

Sau 13 tháng, nên vứt bỏ ProAir® respiclick® sau khi mở túi giấy bạc, khi bộ đếm liều đạt đến 0 hoặc sau ngày hết hạn. Một lọ thuốc mở phải được sử dụng ngay. Và không giữ thuốc quá thời hạn sử dụng hoặc giữ thuốc khi không còn cần thiết.

Khi thuốc đã hết hạn không còn được sử dụng nữa thì nên có những biện pháp tiêu hủy thuốc an toàn, không nên vứt thuốc vào bồn cầu hoặc đường thả nước để tránh gây ô nhiễm môi trường.

Lưu ý: Những thông tin về thuốc và biệt dược ở trên Website chỉ mang tính chất tham khảo. Để mang lại hiệu quả điều trị cao nhất, cần có sử chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên viên y tế. Tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc hoặc tăng/giảm liều lượng thuốc đang điều trị.

Minh Khuê
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn
Chịu trách nhiệm nội dung: BS.CK1 Trịnh Ngọc Bình
Nguồn: drugs.com