Lần đầu tiên Việt Nam đăng cai diễn đàn can thiệp thần kinh hàng đầu: Bước ngoặt cho kỷ nguyên chuẩn hóa điều trị đột quỵ

Bệnh học đổi chiều - áp lực tăng tốc lên can thiệp thần kinh Việt Nam

Bệnh học mạch máu não tại châu Á và Việt Nam đang thay đổi với tốc độ chưa từng có: số ca phức tạp tăng, bệnh nhân trẻ hóa, tổn thương khó ngày một nhiều hơn, trong khi yêu cầu xử trí tai biến lại cao hơn bao giờ hết. Đột quỵ vốn được xem là bệnh của người lớn tuổi, nay ghi nhận nhiều ca nặng ở người dưới 45. Sau COVID-19, nhiều trung tâm nhận thấy tình trạng huyết khối, viêm mạch và đột quỵ chuyển biến nhanh, khó dự đoán, khó phân tầng.

Việc mở rộng cửa sổ điều trị lên 24 giờ nhờ công nghệ hình ảnh tiên tiến khiến bài toán ra quyết định trở nên phức tạp hơn: không phải bệnh nhân đến muộn là “hết cửa”, nhưng cũng không thể can thiệp ồ ạt nếu không có đánh giá hình ảnh chuyên sâu. Trong khi đó, nhiều cơ sở tại Việt Nam vẫn phụ thuộc vào máy MRI 1.5 Tesla - chụp chậm, độ phân giải thấp, thiếu AI hỗ trợ phân tích. Hệ quả là bệnh học tiến rất nhanh, nhưng hệ thống chưa kịp thích ứng.

Ở chiều ngược lại, kỹ thuật nội mạch đang phát triển với tốc độ của một “làn sóng công nghệ”: flow-diverter thế hệ mới, aspiration catheter áp lực cao, thiết bị nội mạch cho phình mạch cổ rộng, kỹ thuật cross-circulation, chiến lược quản lý kháng tiểu cầu trong các ca phức tạp… Mỗi bước tiến mang lại hy vọng, nhưng cũng đặt ra thách thức: làm sao để Việt Nam theo kịp khi chi phí một ca điều trị ở nước ngoài lên tới hàng tỷ đồng?

Đó là lý do TS.BS Trần Chí Cường - Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa S.I.S Cần Thơ, Trưởng ban đào tạo trong nước LINNC 2025, gọi giai đoạn này là "thời điểm phải tăng tốc hoặc sẽ tụt lại".

Khi kỹ thuật mới đặt ra thách thức về chi phí - Việt Nam buộc phải sáng tạo để tồn tại

Nhìn từ hơn một thập kỷ trước, TS.BS Trần Chí Cường kể lại “cú sốc” khi lần đầu dự hội nghị quốc tế LINNC: “Kỹ thuật của họ quá mới, quá đắt và quá xa so với thực tế Việt Nam”.

Nhưng thay vì chấp nhận khoảng cách, ông chọn cách đi tắt bằng đổi mới. Hiểu bản chất kỹ thuật, cải tiến thao tác, điều chỉnh vật liệu, tối ưu quy trình và quan trọng hơn: đảm bảo hiệu quả mà bệnh nhân có thể chi trả.

Kết quả, nhiều kỹ thuật trị giá hàng tỷ khi mang về Việt Nam đã được ông “chế biến” để chi phí còn dưới 100 triệu đồng, với hiệu quả không thua kém, thậm chí đôi khi còn tốt hơn nhờ điều chỉnh phù hợp đặc điểm bệnh học châu Á.

Đây cũng là lý do nhiều chuyên gia quốc tế ghi nhận Việt Nam như một mô hình “innovation from constraints” - sáng tạo từ hạn chế. Nhưng để đi xa hơn, Việt Nam không thể mãi nhập khẩu. Mỗi năm, chúng ta tiêu tốn hàng ngàn tỷ đồng cho coil, stent, microcatheter…

Vì vậy, dự án sản xuất stent nội mạch tại Việt Nam mà TS.BS Trần Chí Cường đang triển khai cùng các kỹ sư người Việt tại Mỹ được xem là bước đi chiến lược. Nếu thành công, Việt Nam sẽ lần đầu tiên bước vào nhóm quốc gia tự chủ được thiết bị can thiệp thần kinh - lĩnh vực vốn bị xem là “công nghệ cao, khó tiếp cận”.

Lần đầu tiên Việt Nam trở thành điểm đến của nền tảng đào tạo can thiệp thần kinh hàng đầu

Theo TS.BS Trần Chí Cường, trong bối cảnh bệnh học biến đổi nhanh và kỹ thuật can thiệp bứt phá từng năm, việc LINNC Asia 2025 lần đầu được tổ chức tại Việt Nam mang ý nghĩa vượt xa một hội nghị chuyên môn thông thường. LINNC vốn được xem là “trái tim học thuật” của can thiệp thần kinh thế giới, nổi tiếng với tinh thần không cấp bậc: “Không ai là thầy của ai, chỉ có ca bệnh là trung tâm”. Đây là nơi các chuyên gia đưa cả những ca tai biến khó nhất ra “mổ xẻ công khai”, phân tích lỗi, tranh luận kỹ thuật và từ đó hình thành những phác đồ mới dựa trên thực chứng.

Vị chuyên gia nhấn mạnh: “LINNC không chỉ mang lại kỹ thuật mới. Nó mang lại cách nghĩ mới. Và đó mới là điều Việt Nam cần nhất trong giai đoạn hiện nay”.

Điều này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam đang mở rộng hệ thống điều trị đột quỵ và can thiệp nội mạch trên toàn quốc. Số lượng cơ sở tham gia điều trị tăng nhanh, nhưng sự khác biệt về nhân lực, trang thiết bị và kinh nghiệm xử trí tai biến đặt ra nhu cầu cấp thiết về chuẩn hóa quy trình, đào tạo mô phỏng và mở rộng hợp tác quốc tế. LINNC vì thế trở thành nền tảng để Việt Nam tiếp cận trực tiếp với tri thức toàn cầu, nâng chuẩn thực hành và rút ngắn khoảng cách với các trung tâm lớn của thế giới.

Năm 2025, LINNC Asia quy tụ hơn 250 học viên và chuyên gia từ Mỹ, Pháp, Canada, Nhật Bản, Thái Lan, Singapore… với các ca bệnh tiền ghi hình, báo cáo ca khó, e-poster và phiên thảo luận tai biến - “xương sống” của mạng lưới LINNC suốt hơn 20 năm. Các phiên thảo luận sử dụng tình huống thực tế để “tranh luận nảy lửa” về kỹ thuật, dụng cụ, chiến lược can thiệp và xử trí biến chứng, giúp bác sĩ nhận diện vấn đề nhanh và tăng tốc đường cong học tập.

Việc Việt Nam đăng cai LINNC Asia 2025 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng: đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có năng lực triển khai kỹ thuật nội mạch tiên tiến, đủ chuẩn để tiếp nhận các chương trình đào tạo quốc tế và sở hữu cộng đồng chuyên môn ngày càng vững mạnh để đóng góp cho học thuật khu vực.

TS.BS Trần Chí Cường hứa hẹn, sự kiện đặt nền cho mục tiêu xa hơn là hướng tới đăng cai hội nghị can thiệp thần kinh thế giới vào năm 2030 và từng bước xây dựng Việt Nam trở thành trung tâm đào tạo và chuyển giao kỹ thuật nội mạch của châu Á.