1. Làm thế nào để đảm bảo nhu cầu năng lượng cho các em học sinh trong giai đoạn thi cử?

Thời điểm này các em học sinh, sinh viên đang bước vào kỳ thi cuối học kì, cuối cấp. Đối với các em trung học phổ thông còn phải chuẩn bị cho kì thi trung học phổ thông tổ chức vào cuối tháng 6, đây là thời điểm các em phải tăng tốc. Khi tập trung nhiều cho các áp lực thì việc bồi bổ cơ thể, nâng cao sức đề kháng, tăng cường thể lực là yếu tố quan trọng và quyết định. Vậy ở thời điểm này việc đảm bảo nhu cầu năng lượng cho các em học sinh sẽ như thế nào thưa BS?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Đây là thời điểm học sinh trong cả nước đang chuẩn bị cho những kỳ thi quan trọng. Các em cấp 3 chuẩn bị thi tốt nghiệp trung học phổ thông, đánh giá năng lực để bước vào trường đại học, các bạn năm cuối đại học phải làm làm luận văn, luận án tốt nghiệp, thức khuya dậy sớm, học rất nhiều để có kiến thức.

Nhiều người nghĩ đây chỉ là lao động trí óc không tiêu hao năng lượng, không phải là lao động nặng nhọc, nếu tìm hiểu kỹ sẽ thấy quá trình thu nạp năng lượng cũng như tiêu thụ kiến thức, tri thức của nhân loại để các em chuẩn bị đi thi rất nặng nhọc. Trong quá trình học bài, tiếp thu các kiến thức sẽ đi vào tế bào thần kinh. Lúc này các tế bào thần kinh phải hoạt động cực lực, trao đổi thông tin với nhau, sau đó lượng kiến thức đi vào trong thân tế bào thần kinh và được lưu trữ trong các tế bào thần kinh.

Khi đó tế bào thần kinh sẽ chọn lọc, sắp xếp, lưu trữ, qua rất nhiều bước dẫn đến tiêu hao rất nhiều năng lượng. Qua các nghiên cứu nhận thấy, tế bào thần kinh là tế bào “tham lam” vì lượng oxy tiêu thụ chiếm 1/5 lượng oxy toàn cơ thể, giả sử 1 ngày chúng ta hít 100 lít oxy thì bộ não sử dụng hết 20 lít, trong khi các tế bào còn lại chỉ sử dụng 80 lít oxy.

Về mặt dinh dưỡng, tế bào thần kinh vừa “quý tộc” vừa “khó chịu” vì các tế bào thần kinh tiêu thụ 1/5 lượng đường trong cơ thể và chỉ sử dụng Glyco (đường), các năng lượng khác từ chất đạm, chất béo sẽ không sử dụng. Vì vậy, cơ thể bắt buộc phải cung cấp phải cung cấp lượng đường nhiều và liên tục để tế bào não làm việc. Như vậy, cơ thể phải thực hiện bước chuyển hóa, tách tế bào đường từ gan, từ cơ ra và đồng thời chuyển hóa từ đạm, từ chất béo thành đường để cung cấp cho tế bào não.

Đối với những người lao động trí óc, đặc biệt là các em học sinh trong giai đoạn thi cử cần rất nhiều năng lượng để đảm bảo sự hoạt động và làm việc của tế bào thần kinh. Ngoài ra các loại vitamin đặc biệt là vitamin nhóm B và khoáng chất như mangan, magie rất cần thiết cho não bộ trong quá trình truyền đạt thông tin, trao đổi thông tin, sắp xếp dữ liệu trong tế bào thần kinh. Lúc này, vitamin và khoáng chất cần một lượng gấp đôi hoặc gấp 3 so với thông thường

Khi làm việc quá mức, sức đề kháng sẽ giảm vì vậy việc tăng cường sức đề kháng rất quan trọng. Cần bồi bổ sức khỏe, giảm căng thẳng để chống lại stress, mệt mỏi, tăng cường sức đề kháng, tăng cường kháng thể trong cơ thể giúp chống lại bệnh tật. Quá trình này đòi hỏi cung cấp rất nhiều khoáng chất, vitamin nếu được hỗ trợ thêm các loại như nhân sâm, linh chi, tỏi đen sẽ rất tốt.

2. Bồi bổ cho con không đúng cách sẽ như thế nào?

Giai đoạn này phụ huynh thường bồi bổ cho con, cho con ăn nhiều món ngon nhưng nếu không nắm được các kiến thức cần thiết đôi khi sẽ là lợi bất cập hại. Vậy BS có những chia sẻ gì về vấn đề này với khán giả ạ?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Khi cung cấp năng lượng cho con thông qua các bữa ăn nên:

- Cung cấp phong phú, đầy đủ, đa dạng các chất.

- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

- Cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất, kể cả các chất cần thiết cho quá trình chuyển hóa trong cơ thể như cao nhân sâm, linh chi, tỏi đen.

Người Việt Nam thường có quan niệm “ăn gì bổ nấy”, việc bổ não là cần thiết nhưng phải đúng, vừa đủ và không quá cực đoan:

- Đúng và đủ: Sử dụng các loại viên uống hay thực phẩm bổ não mà không ảnh về mặt sức khỏe.

- Một số bà mẹ vì muốn bổ não cho con nên đã cho ăn óc heo mỗi ngày sẽ dẫn đến ngán và phá vỡ quan điểm về mặt dinh dưỡng (không phong phú, không đa dạng). Óc heo là chất béo no sẽ làm rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể.

3. Học hành căng thẳng có nên sử dụng sản phẩm bồi bổ sức khỏe?

Thưa BS, con tôi đang chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới, giai đoạn này học rất căng thẳng vậy có thể sử dụng thêm các chất hoặc sản phẩm để bồi bổ sức khỏe cho con được hay không? Nhờ BS cho tôi lời khuyên để có thể hỗ trợ cho con của mình.

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Đầu tiên phải đảm bảo dinh dưỡng cho con em trong giai đoạn này, cần cung cấp đầy đủ, đảm bảo nguồn thực phẩm cực kỳ phong phú và đa dạng như hôm nay ăn óc heo hầm bí đỏ, ngày mai ăn bò beefsteak, thịt kho trứng,… để đảm bảo đủ chất đạm, đồng thời không bị ngán và tiêu hóa, hấp thu dễ dàng hơn.

Lưu ý đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm vì có nhiều em đến ngày thi bị bệnh như tiêu chảy, suy nhược cơ thể, thiếu ngủ. Đảm bảo vitamin và khoáng chất, các nhà khoa học tính toán, khi ăn đầy đủ, cân đối thực phẩm vẫn có thể đáp ứng lượng vitamin ở mức trung bình. Tuy nhiên trong quá trình sơ chế có thể, bảo quản có thể làm thiếu hụt lượng vitamin.

Nên bổ sung thêm các viên uống cung cấp vitamin nhóm B, chất khoáng để đảm bảo cho việc hoạt động của tế bào thần kinh. Đặc biệt nếu viên uống có thêm cao nhân sâm, linh chi, tỏi đen sẽ càng tốt vì giúp nâng cao, bồi bổ sức khỏe, giảm căng thẳng cho các em trong quá trình ôn tập, tăng cường sức đề kháng, tăng cường miễn dịch làm cơ thể khỏe hơn, thu nạp kiến thức dễ dàng hơn.

4. Nên lựa chọn viên tăng lực như thế nào và sử dụng lâu dài có ảnh hưởng gì không?

Thưa BS, tôi năm nay 48 tuổi, tối rất thích chơi thể thao và chơi được nhiều môn như cầu lông, bóng bàn, bơi lội. Tôi nghe nói ngoài việc ăn uống có thể bổ sung thêm viên tăng lực như là một cách bồi bổ cho cơ thể. Xin hỏi BS, tôi nên lựa chọn như thế nào và nếu sử dụng lâu dài liệu có ảnh hưởng gì đến gan hay thận không?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Việc sử dụng thêm viên uống để bổ sung nguồn vitamin, khoáng chất cũng như các chất hỗ trợ cho việc chuyển hóa, bồi bổ cơ thể, chống stress, chống căng thẳng và tăng cường sức đề kháng là luôn luôn cần thiết.

Đối với những người chơi thể thao, mức độ chuyển hóa của cơ thể tăng lên gấp đôi so với người bình thường dẫn đến nhu cầu về vitamin, khoáng chất và các chất giúp chuyển hóa cũng tăng lên. Khi đó nguồn cung cấp từ thực phẩm đôi khi sẽ không đủ vì vậy việc cung cấp bổ sung qua viên uống là cần thiết.

Việc sử dụng viên uống có thể tham khảo ý kiến từ các bác sĩ hoặc các dược sĩ tại nhà thuốc. Bên cạnh đó cần lưu ý, viên uống là sinh lý chỉ cung cấp bổ sung, đảm bảo mức độ cần thiết hằng ngày (không phải liều cao) có thể sử dụng 1 - 2 viên/ngày, tùy theo mức độ lao động trong ngày là nặng hay rất nặng hoặc tùy theo cường độ chơi thể thao.

Nên lựa chọn viên uống có đầy đủ vitamin nhóm B, một số loại chất khoáng hỗ trợ cho việc chuyển hóa cơ thể và một số chất cần thiết cho việc bồi bổ cơ thể như cao nhân sâm, linh chi, tỏi đen.

5. Mệt mỏi, uể oải vì nắng nóng, có nên dùng thêm ZBULL Fast?

Thưa BS, em hay chơi thể thao và chị em tập yoga cũng khá lâu, thời gian gần đây thời tiết rất nóng và mỗi khi làm việc em cảm thấy mình mệt mỏi và uể oải hơn, việc chơi thể thao trong thời điểm này làm em cảm thấy mất sức nhiều hơn. Dạ xin hỏi BS, em có thể dùng thêm ZBULL Fast trong thời gian này hay không, nhờ BS hướng dẫn thêm giúp em ạ?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Khi thời tiết nắng nóng sẽ có các vấn đề sau:

- Nhiệt độ tăng lên, mức độ chuyển hóa của cơ thể sẽ tăng lên, nhu cầu về các chất dinh dưỡng trong cơ thể đặc biệt là vitamin, khoáng chất cũng tăng theo. Vì hoạt động tăng, các chuyển hóa về gan, thận, cũng như việc bài tiết các chất sẽ tăng làm cơ thể chúng ta mất rất nhiều chất.

- Khi ở giai đoạn nắng, nóng cơ thể sẽ dễ bệnh tật vì các bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, COVID-19, các bệnh về đường ruột tăng lên, từ đó ảnh hưởng đến sức đề kháng của cơ thể.

- Mùa nắng mức độ căng thẳng, stress sẽ tăng và gây ảnh hưởng đến hoạt động trí óc cũng như chuyển hóa trong cơ thể.

Vì vậy, việc ăn uống, đảm bảo dinh dưỡng, bổ sung các chất cũng như viên uống là rất cần thiết cho cơ thể.

6. Người làm việc nặng nhọc làm sao để cơ thể luôn khỏe?

Thưa BS, tôi làm công việc bốc vác, mỗi ngày vác gạo từ nhà máy lên xe tải để phân phối đi các tỉnh miền tây. Gần đây tôi thường hay đau lưng và mỗi chiều về nhà rất mệt mỏi nhưng đó là công việc và không thể thay đổi được. Nhờ BS tư vấn giúp tôi làm cách nào để cơ thể luôn khỏe và có thể làm việc lâu dài?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Đây là công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được xếp vào mức độ 6, xét theo mức độ dinh dưỡng của ngành y khoa đây là lao động rất nặng.

- Đầu tiên, cần đảm bảo mức độ chuyển hóa dinh dưỡng đầy đủ, từ 3.600 - 4.000 kcal/ngày.

- Bốc vác là nghề ảnh hưởng đến cột sống rất lớn do đó việc đau lưng và vấn đề hiển nhiên. Để phòng ngừa nên khám sức khỏe định kỳ hằng năm hoặc mỗi năm khám từ 1 - 2 lần. Đặc biệt phải thực hiện chẩn đoán hình ảnh liên quan đến cột sống cổ và cột sống thắt lưng để xem có bị thoái hóa hay thoát vị đĩa đệm, chèn ép vào tủy không để phòng ngừa các bệnh liên quan.

- Cung cấp các chất khoáng cần thiết cho cột sống như magie, photpho, vitamin D3. Trong bữa ăn hằng ngày nên lựa chọn thực phẩm chứa nhiều canxi, vitamin D3. Ngoài ra, nên phơi nắng và bổ sung viên uống có nồng độ canxi, vitamin D3 cao để bổ sung độ vững chắc cho thắt lưng và cột sống cổ.

- Đôi khi phải thay đổi nghề hoặc chuyển sang vị trí khác ở mức độ nhẹ nhàng hơn để đảm bảo cho sức khỏe vì sức khỏe đối với người lao động là quan trọng nhất. Nếu để ảnh hưởng đến cột sống cổ hay cột sống thắt lưng thì việc làm sẽ bị gián đoạn hoặc ảnh hưởng đến chất lượng sống sau này.

7. Làm sao lựa chọn sản phẩm thực phẩm chức năng tốt và an toàn?

Thưa BS, ngày nay có rất nhiều thực phẩm chức năng và loại nào cũng được khẳng định rất tốt, rất cần thiết cho sức khỏe. Vậy làm sao để có thể lựa chọn được sản phẩm tốt và an toàn?

TS.BS Lê Văn Nhân trả lời: Khi lựa chọn viên uống hay một loại thuốc nào đó để đảm bảo về mặt chất lượng và an toàn cần lưu ý:

- Xem nhãn hiệu: Đã được chứng nhận về mặt chất lượng cũng như cấp phép bởi Bộ Y tế không. Nếu là thuốc phải có số đăng ký của Cục Quản lý Dược, nếu là thực phẩm chức năng phải có số đăng ký của Cục An toàn thực phẩm của Bộ Y tế.

- Xem thành phần: Bao gồm những loại thành phần nào và có tương ứng với nhu cầu hay không. Ví dụ, khi cần tăng cường sức đề kháng sẽ chọn các viên uống có chứa kẽm, vitamin nhóm B; giúp cơ thể bồi bổ sức khỏe, giảm căng thẳng mệt mỏi, tăng cường chuyển hóa có thể lựa chọn các viên uống ngoài vitamin và khoáng chất còn chứa thêm nhân sâm, linh chi, tỏi đen.

- Dựa theo thói quen sử dụng, nhu cầu cơ thể, khả năng lao động hoặc theo khuyến cáo của thầy thuốc.