Vàng da tay chân không rõ nguyên nhân, có phải em bị tán huyết?

Câu hỏi

Chào BS, Em năm nay 20 tuổi, gần đây da của em bị vàng lên thấy rõ, đặc biệt là lòng bàn tay bàn chân của em bị vàng rất nhiều. Em đi khám gan thì gan bình thường, BS bảo chưa tìm ra nguyên nhân bị vàng da của em. Xin hỏi BS em bị như vậy có phải bị về máu không ạ? Em có phải bị tán huyết không ạ?

Trả lời

Vàng da tay chân. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Chào bạn,

Vàng da là tình trạng nhuốm màu vàng ở da niêm và kết mạc mắt do lượng Bilirubin toàn phần trong máu tăng vượt quá giới hạn bình thường. Tình trạng này gợi ý đến bệnh lý gan mật, hoặc bệnh lý tán huyết. Mức độ nồng độ bilirubin có thể ước tính tương đối qua lâm sàng, tăng nhẹ bilirubin có thể xác định tốt nhất bằng biểu hiện vàng củng mạc, củng mạc có ái lực cao với bilirubin do có nhiều sợi elastin, khi đó, nồng độ bilirubin máu ít nhất đạt ngưỡng 51 µmol/l (3 mg/dL).

Chẩn đoán vàng da cần phân biệt với vàng da do carotene, thuốc quinacrine, hoặc phơi nhiễm phenol quá mức. Vàng da do carotene chủ yếu ở những người khỏe mạnh, người ăn quá nhiều thực phẩm chứa carotene như cà rốt, bí đỏ, đào, và cam. Vàng da thường toàn thân trong khi vàng da do carotene thường ở lòng bàn tay, gan bàn chân, trán, và nếp cạnh mũi nhưng không gây vàng củng mạc. Do đó trước tiền cần xác định nồng độ bilirubin trong máu xem có phải vàng da thật sự hay không.

Nguyên nhân vàng da do tăng bilirubin máu khá đa dạng, thường được phân chia thành 3 nhóm nguyên nhân, trước gan, tại gan và sau gan. Vàng da trước gan có thể do tán huyết hoặc rối loạn thu nhận bilirubin do thuốc. Các nguyên nhân còn lại gây ra vàng da có thể do bệnh lý về gan hoặc ống mật.

Tuỳ theo các đặc điểm về lâm sàng (tiền sử bệnh, màu phân, màu nước tiểu, triệu chứng sốt, đau bụng…) và các xét nghiệm chuyên khoa Gan mật, BS sẽ từng bước tìm ra nguyên nhân. Do đó nếu cần tư vấn cụ thể hơn, bạn nên gửi đầy đủ các xét nghiệm về cho chương trình bạn nhé!

Thân mến.

Mời tham khảo thêm:

>> Để xác định nguyên nhân vàng da cần khám những gì?

>> Uống nhiều nghệ có làm vàng da, vàng móng?

Vàng da dùng để mô tả tình trạng màu da và vùng kết mạc mắt vàng nhẹ gây ra bởi tăng hàm lượng bilirubin trong máu. Bilirubin là một hóa chất có màu vàng trong hemoglobin, các chất vận chuyển oxy trong nằm trong tế bào hồng cầu. Khi các tế bào hồng cầu bị vỡ, cơ thể tạo ra các tế bào mới để thay thế chúng. Những tế bào cũ sẽ được xử lý bởi gan. Nếu gan gặp vấn đề và không thể xử lý các tế bào hồng cầu này, bilirubin sẽ tích tụ trong cơ thể và khiến làn da của bạn có màu vàng.

Một số tình trạng bệnh lý có thể dẫn đến vàng da gồm có:

- Viêm gan cấp tính có thể làm thương tổn khả năng kết hợp và đảo thải bilirubin, dẫn đến tích lũy bilirubin quá mức;

- Viêm đường mật có thể làm tắc nghẽn sự bài tiết mật và đào thải bilirubin, gây nên vàng da;

- Tắc đường mật, ngăn sự lắng động các bilirubin trong tế bào gan dẫn đến tăng bilirubin máu;

- Thiếu máu tan máu: sinh bilirubin tăng khi một số lượng lớn hồng cầu bị vỡ;

- Hội chứng Gilbert: một tình trạng di truyền có khiếm khuyết và suy giảm chức năng của enzymes (các phân tử sinh học thức đẩy quá trình phản ứng hóa học giữa các chất với nhau) để đào thải và bài tiết mật;

- Tắc nghẽn mật làm cho dòng chảy của mật từ trong gan đi ra bị gián đoạn. Mật chứa các bilirubin kết hợp còn trong gan không thể đào thải.

Nếu bị vàng da, tốt nhất bạn hãy đi đến khám tại bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa - gan mật để được khám và tư vấn một cách đầy đủ và họ sẽ đưa ra lời khuyên hợp lý nhất.