Đặt máy sốc tim tự động AED ở nơi công cộng: thế giới đã đi trước 20 năm

Máy sốc tim tự động bên ngoài (AED - Automated External Defibrillator) từ lâu đã trở thành thiết bị cấp cứu phổ biến tại nhiều quốc gia phát triển. Gần đây, nhiều chuyên gia y tế ở Việt Nam bắt đầu lên tiếng đề xuất việc trang bị AED ở nơi công cộng - như sân bay, nhà ga, trung tâm thương mại, trường học và khu thể thao - để cứu sống người bị ngừng tim đột ngột.

AED - Thiết bị cứu mạng trong những phút vàng

Ngừng tim đột ngột là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ngoài bệnh viện. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ mỗi phút không được cấp cứu, khả năng sống sót của nạn nhân giảm 7-10%. Nếu được sốc điện trong vòng 3-5 phút đầu tiên, tỷ lệ sống sót có thể lên tới 50-70%.

Máy AED được thiết kế để người không chuyên cũng có thể sử dụng dễ dàng. Chỉ với một nút bấm và hướng dẫn bằng giọng nói, thiết bị có thể xác định tình trạng tim và đưa ra sốc điện kịp thời. Việc này giúp kéo dài thời gian chờ đến khi xe cấp cứu đến.

Thế giới đã đi trước 20 năm

Từ những năm 2000, nhiều quốc gia đã triển khai hệ thống AED công cộng rộng rãi:

Nhật Bản: Triển khai hơn 600.000 máy AED khắp nơi công cộng, từ nhà ga, trường học đến trung tâm thể thao.
Mỹ: Nhiều bang yêu cầu pháp lý về việc lắp đặt AED tại các địa điểm công cộng và huấn luyện sơ cứu cho học sinh.
Hàn Quốc: Luật quy định rõ những nơi công cộng có mật độ dân cư cao bắt buộc phải trang bị AED.

Việc tiếp cận AED trong vòng 3-5 phút tại các nước này là điều hoàn toàn khả thi nhờ vào sự đầu tư từ sớm và sự đồng hành giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân.

Việt Nam: Khoảng trống lớn trong cấp cứu cộng đồng

Hiện nay, ở Việt Nam, máy AED gần như chỉ xuất hiện tại một số bệnh viện lớn hoặc sân bay quốc tế, với số lượng rất hạn chế. Phần lớn người dân không biết AED là gì, cách sử dụng ra sao, và cũng chưa được đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản.

Nguyên nhân chủ yếu gồm:

Thiếu quy định pháp lý bắt buộc lắp đặt AED tại nơi công cộng.
Thiếu ngân sách và chính sách hỗ trợ từ chính phủ.
Nhận thức cộng đồng về sơ cấp cứu còn thấp.
Chưa có chiến lược đào tạo cộng đồng sử dụng AED.

Đề xuất cụ thể: cần làm gì ngay lúc này?

Ban hành quy định pháp luật rõ ràng: Yêu cầu các địa điểm công cộng có mật độ người cao như trung tâm thương mại, sân vận động, trường học… phải trang bị máy AED.
Đào tạo cộng đồng: Tổ chức các khóa học miễn phí hoặc bắt buộc cho nhân viên bảo vệ, giáo viên, nhân viên sân bay… để biết cách sử dụng AED và kỹ năng CPR (hồi sức tim phổi).
Kêu gọi doanh nghiệp đồng hành: Huy động nguồn lực xã hội hóa để tài trợ hoặc hỗ trợ lắp đặt AED.
Truyền thông nâng cao nhận thức: Tăng cường chiến dịch truyền thông để người dân hiểu rõ vai trò sống còn của AED trong cấp cứu ngừng tim đột ngột.

Kết luận

Máy AED không phải là thiết bị xa xỉ - nó là “phao cứu sinh” trong những giây phút quyết định giữa sự sống và cái chết. Trong khi thế giới đã bắt đầu từ hai thập kỷ trước, Việt Nam không thể chậm trễ hơn nữa.

Việc triển khai AED tại nơi công cộng cần được đưa vào chương trình hành động quốc gia, không chỉ để cứu một người - mà để thay đổi toàn bộ cách chúng ta tiếp cận với cấp cứu cộng đồng.