Cá thể hóa và trí tuệ nhân tạo - Xu hướng mới trong chẩn đoán, điều trị xơ vữa động mạch

Y học chính xác: từ đại trà đến cá thể hóa

Nếu trước đây điều trị bệnh lý xơ vữa động mạch thường mang tính “đại trà”, với phác đồ chung áp dụng cho đa số người bệnh, thì hiện nay y học đang dịch chuyển mạnh mẽ sang hướng cá thể hóa điều trị. “Cùng một loại thuốc, thay vì liều cố định, nay có thể điều chỉnh từ 2-4 viên/ngày tùy từng bệnh nhân, dựa vào nhiều yếu tố đặc thù để đạt hiệu quả tối ưu”, PGS Thanh Hương cho biết.

Điều này giúp bác sĩ không chỉ điều trị theo bệnh mà còn theo đặc điểm sinh học riêng của từng người bệnh - một xu thế đang được gọi là “y học chính xác” (precision medicine). Đây được xem là nền tảng để tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ và kéo dài tiên lượng sống cho bệnh nhân tim mạch.

Điểm nhấn thứ hai mà PGS Thanh Hương đặc biệt ấn tượng chính là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực tim mạch nói chung và xơ vữa động mạch nói riêng. AI không chỉ hỗ trợ trong khâu chẩn đoán hình ảnh, phát hiện mảng xơ vữa nguy cơ cao, mà còn góp phần dự đoán tiến triển bệnh, từ đó hỗ trợ bác sĩ lựa chọn phương án can thiệp phù hợp.

PGS Hương chia sẻ: “Tiệm cận với thế giới, tại Việt Nam chúng ta đã có những xét nghiệm phát hiện nguy cơ xơ vữa động mạch, kể cả chỉ số nguy cơ đa gen, giúp tiên đoán sớm khả năng mắc bệnh để phòng ngừa từ đầu. Và khi đã có nguy cơ, điều quan trọng là phải phát hiện ra những trường hợp có khả năng tiến triển thành bệnh lý, từ đó can thiệp sớm trước khi biến cố xảy ra”. Đây là một bước tiến quan trọng trong phòng bệnh tiên khởi, cho phép xác định những người có nguy cơ tiềm ẩn, trước khi bệnh lý biểu hiện trên lâm sàng.

Cơ hội cho Việt Nam: từ nghiên cứu đến ứng dụng

Tại hội nghị, PGS Thanh Hương cũng nhấn mạnh rằng, nhiều nghiên cứu trên người Việt Nam đã xác định được những bất thường liên quan đến viêm, phân tử gây xơ vữa động mạch và nguyên nhân gây bệnh động mạch vành. “Khi chẩn đoán được sớm, chúng ta sẽ có phương án điều trị kịp thời” - chuyên gia nói. Hiện nay, đã có những loại thuốc hạ LDL-C tiên tiến, giúp bệnh nhân giảm cholesterol đến mức mục tiêu một cách tiện lợi hơn: thay vì uống thuốc hằng ngày, bệnh nhân có thể tiêm định kỳ 2 lần/năm, thậm chí trong tương lai có thể chỉ cần một mũi tiêm kéo dài nhiều năm.

Tuy nhiên, để những tiến bộ khoa học thực sự phát huy hiệu quả, PGS Thanh Hương bày tỏ: “Khuyến cáo điều trị phải song hành với thực tiễn từng quốc gia. Không chỉ dựa trên bằng chứng khoa học, mà còn cần đến sự thích ứng trong hệ thống y tế, vai trò của bảo hiểm y tế và chính sách xã hội”. Và các tổ chức chuyên môn như Phân hội Xơ vữa động mạch cùng các bệnh viện lớn, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò cầu nối, đưa những tiến bộ này đến với cộng đồng người bệnh tại Việt Nam.

>>> Nghiên cứu xơ vữa động mạch: Mở rộng sang những yếu tố nguy cơ mới nổi

>>> Người Việt ăn thiếu rau, thừa thịt đỏ và tinh bột - thói quen “tiếp tay” cho xơ vữa động mạch

>>> Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa: Nguy cơ tử vong lớn nhất lại đến từ tim mạch