1. Mặt lợi và hại của cà phê muối đối với sức khỏe?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Về thành phần, loại cà phê thông thường là chất giúp kích thích hệ thần kinh, giảm đau và gây hưng phấn. về góc độ y khoa, cà phê gây kích thích hệ tim mạch, làm gia tăng nhịp tim và kích thích hệ thần kinh giao cảm. 

Các mặt lợi của cà phê bao gồm:

- Gia tăng sự tỉnh táo

- Gia tăng nhịp tim

- Cảm thấy cơ thể chịu áp lực tốt hơn

- Đặc biệt, nếu uống cà phê khi buồn ngủ, sẽ có tác dụng kích thích hệ thần kinh, chúng ta có thể làm việc “thâu đêm suốt sáng”, hoặc giúp ích cho các tài xế chạy xe đêm đường dài…

Tuy nhiên, những đặc điểm của cà phê cũng tiềm ẩn sự ảnh hưởng, gây ra một số tác dụng phụ. Nếu cơ thể gặp một số vấn đề gây tác dụng ngược với mặt lợi của cà phê, có thể khiến bệnh nhân hồi hộp, tim đập nhanh, choáng váng, một số người bị nôn ói nếu uống quá nhiều cà phê.

Trong y học hiện nay, không ngăn cấm chúng ta uống cà phê mỗi ngày, thậm chí sẽ có một số tác dụng tốt về tim mạch, hệ thần kinh. Tuy nhiên, cà phê không phải chất được nạp tự do vào cơ thể mà cần có giới hạn nhất định.

Thông thường, trung bình một người Việt Nam được uống 3 ly cà phê/ngày. Ngược lại, nếu uống 5-6 ly cà phê mỗi ngày sẽ gây mất ngủ, tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực. Thậm chí, một số người uống cà phê quá nhiều có thể bị run tay. Đó là những tác dụng không mong muốn của cà phê khi chúng ta sử dụng không kiểm soát.

2. Vì sao có người uống cà phê thì tim đập nhanh và mắc tiểu, còn có người thì không bị?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Khi uống cà phê, tùy mỗi người mà xuất hiện hai trường hợp, một số người có dung nạp tốt thì uống 3-4 ly cà phê mỗi ngày vẫn không có tác dụng. Ngược lại, một số người liên quan tới cơ địa, khi uống 1 ly cà phê đã có cảm giác tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, đổ mồ hôi tay. 

Thậm chí, một số người không thể làm việc, thức sáng đêm. Điều đó cho thấy, chỉ cần một lượng nhỏ caffeine đã gây tác dụng lớn trên cơ thể chúng ta. Đó là yếu tố cơ địa.

Tác dụng chung của cà phê là kích thích hệ thần kinh trung ương, làm tim đập nhanh, hồi hộp, đổ mồ hôi và một số người mắc đi tiểu. Bên cạnh đó, cà phê giúp tăng lượng nước tiểu đào thải qua thận do cà phê có tác dụng lợi tiểu.

Một số người có cơ địa dị ứng với cà phê, sẽ xuất hiện cảm giác lâng lâng, chóng mặt và buồn nôn nếu uống cà phê quá nhiều.

3. Lượng muối cho vào cà phê có gây hại cho huyết áp, tim mạch?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Nếu cà phê được pha thêm muối, sẽ gây gia tăng lượng muối nạp vào cơ thể. Vì vậy, cần nạp vào cơ thể lượng muối chính xác. Đặc biệt, ở những người mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp,… Ngoài lượng muối ăn hàng ngày, nên chú ý cộng thêm lượng muối trong cà phê nếu uống cà phê muối.  

Theo khuyến cáo của y khoa, với những người bị tim mạch, huyết áp, tiểu đường, suy thận… những người cần tiết chế chế độ ăn giảm mặn nói chung, không nên tiêu thụ quá 5g muối mỗi ngày. Tuy nhiên, chúng ta chưa thể biết rõ người pha chế có tính lượng muối trong một ly cà phê muối hay không. 

Với hàm lượng cà phê được bổ sung muối, để tránh độ mặn quá mức, phần lớn cà phê sẽ được pha thêm sữa. Điều này sẽ đánh lừa cảm giác khi chúng ta tiêu thụ lượng muối khá lớn. 

Bên cạnh đó, việc tiêu thụ lượng sữa đặc có đường khá nhiều, do đó, những người uống cà phê muối cần hết sức cẩn thận, nếu đang ở chế độ ăn kiêng, giảm cân, điều trị tiểu đường phải lưu ý hàm lượng đường và muối trong cơ thể. Nếu sử dụng cà phê muối quá nhiều sẽ gây tăng cân, khó kiểm soát đường huyết, huyết áp, mỡ máu.

4. Với người trẻ khỏe, không bị bệnh tim mạch, huyết áp, nếu sử dụng cà phê muối có lo ngại gì không?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Với nhứng người trẻ khỏe, khi sử dụng cà phê muối vừa phải (1ly/ngày) sẽ không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu sử dụng nhiều lần/ngày (2-3 ly/ngày) hoặc sử dụng kéo dài, nên cảnh giác, kiểm tra sức khỏe, vì nó có thể dẫn đến tăng huyết áp nếu sử dụng lượng muối quá nhiều. 

Đặc biệt, có thể tăng lượng đường khi sử dụng cà phê muối pha sữa, thậm chí dẫn đến bệnh lý tiểu đường nếu sử dụng mà không kiểm soát lượng đường trong cơ thể.

Tương tự trong chế độ ăn hàng ngày, mỗi người không thể kiểm soát nếu sử dụng một loại thức ăn kéo dài. Ví dụ, ăn quá nhiều chất ngọt, mặn có thể dẫn đến các bệnh lý tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì…

5. Những người có các yếu tố nguy cơ về tim mạch, huyết áp, dùng cà phê muối có những bất lợi gì?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Với những người đang điều trị tiểu đường, tăng huyết áp hoặc đang điều trị thừa cân, béo phì,… tuyệt đối phải hết sức cảnh giác trong trường hợp sử dụng cà phê muối. 

Vì nếu chúng ta mất cảnh giác, ngoài lượng đường, lượng muối đưa vào cơ thể mỗi ngày, cộng thêm lượng muối/đường trong cà phê muối mất kiểm soát, dẫn đến khó kiểm soát huyết áp, gây nguy cơ tim mạch và đột quỵ, cũng như một số hậu quả xấu, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn hơn. Vì vậy, mỗi người cần kiểm soát chặt chẽ, tránh sử dụng cà phê muối quá nhiều. Đặc biệt, kiểm soát được lượng muối đưa vào cơ thể.

Vì vậy, không nên sử dụng quá 5g muối/ngày đối với những người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, suy thận mạn,… Do đó, cần sử dụng cà phê muối vừa phải và giảm lượng muối trong thức ăn mỗi ngày. 

Đối với những người mắc các bệnh lý tim mạch, huyết áp, suy thận mạn… việc sử dụng cà phê muối hàng ngày là một điều cần cảnh giác, vì nó có thể gây hậu quả tiêu cực, tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn nhanh chóng.

6. Một số món ăn khác như gà ủ muối được nhiều người ưa chuộng, vậy nó có ảnh hưởng đến tình hình bệnh đột quỵ không?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời: Trong thời gian gần đây, chúng ta thấy một số món ăn ướp nhiều muối như gà ủ muối. Nếu gà được ủ muối đúng cách, phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và an toàn cho sức khỏe thì hoàn toàn có thể sử dụng.

Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp như báo đài đã đưa tin, gà ủ muối nhưng sử dụng hóa chất độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe để có thể chế biến nhanh hơn bình thường. Ngoài ra, mắm, các loại khô… cũng chứa lượng muối khá lớn. 

Với một lượng muối quá nhiều, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta. Do đó, cần cảnh giác trong trường hợp ăn quá nhiều thức ăn có hàm lượng muối cao. Khuyến cáo từ các bác sĩ chuyên khoa tim mạch, thận… nếu có bệnh lý nền và đang trong quá trình điều trị, cần cẩn thận trong việc dùng những loại thức ăn có muối.