1. Trong Đông Y, trúng gió có bao nhiêu loại? Gồm những tên gọi nào?

Thưa BS, trúng gió trong Đông y được chia thành mấy loại và có những tên gọi nào?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Theo Đông y, có 3 dạng nguyên nhân gây bệnh. Thứ nhất là ngoại nhân, thứ hai là lậu nhân và thứ ba là bất nội ngoại nhân.

Ngoại nhân gồm 6 nguyên nhân gây bệnh (lục dâm). Trong đó gió (phong), đứng đầu trong lục dâm. Gió xâm nhập phần trên và bên ngoài.

Gió đi theo 4 bước: đầu tiên là mạo phong, sau đó đến cảm phong, thương phong và trúng phong.

Cảm mạo là ở mức độ nhẹ. Thương phong là nửa trong nửa ngoài. Trúng phong là đi vào tạng phủ. Vì vậy, chúng ta cần phân biệt 4 loại để có hướng xử trí phù hợp.    

2. Tình trạng tróng mặt, buồn nôn/nôn, cạo gió có hiệu quả, Đông y gọi là gì?

Bạn đọc AloBacsi kể họ bị chóng mặt buồn nôn (có trường hợp nôn luôn), sau khi cạo gió và nằm nghỉ thì đỡ dần rồi khỏe lại. Trong Đông y gọi là gì thưa BS?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Trong Đông y, có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng chóng mặt, buồn nôn/nôn: do trúng thực, ăn uống… Tuy nhiên, về phương diện phong, đây là do cảm mạo và phong gây nên. Chúng ta có thể cạo gió hoặc đánh gió để vùng da đó ửng đỏ lên nhằm đạt được hiệu quả trong quá trình điều trị.  

3. Tình trạng bụng chộn rộn, nhợn ói, cao gió có hiệu quả, Đông y gọi là gì?

Còn trường hợp nghe trong bụng chộn rộn, cảm giác hơi nhợn ói, sau đó được người nhà cạo gió ngay thắt lưng thì thấy êm và khỏe lại, trong đông y gọi là gì ạ?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Trong Đông y, tình huống nghe trong bụng chộn rộn, cảm giác hơi nhợn ói, sau khi được cạo gió ngay thắt lưng thì thấy êm và khỏe lại được gọi là phong hàn phạm kinh lạc, nhất là kinh bàng quang chi phối tại vùng lưng. Khi xâm nhập vào phần này, có thể gây ra một số triệu chứng. Trong đó, có triệu chứng đau ngay vùng lưng, chủ yếu là vùng thắt lưng kèm theo rối loạn về tiêu hóa.

Khi được cạo gió, đánh gió hoặc cua phong sẽ góp phần cải thiện tình trạng. Nếu không có hiện tượng cải thiện, chúng ta cần nhờ các thầy thuốc để có được hướng xử trí phù hợp.     

4. Trong Đông y, đột quỵ trùng khớp với loại trúng gió nào?

Theo BS, bệnh đột quỵ trùng khớp với loại trúng gió nào trong Đông y?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Trong Đông y, có 4 mức độ ngoại nhân: mạo phong, cảm phong, thương phong và trúng phong.

Đột quỵ là bệnh lý mà Đông y thường gặp ở hội chứng trúng phong. Đột quỵ gây ảnh hưởng đến tạng can, khiến tay chân mềm nhũn kết hợp với cang khí uất kết gây ra tình trạng yếu liệt nửa người. Tình trạng này thuộc phạm vi chứng trúng phong.

5. Trong Đông y, điều trị các loại trúng gió theo phương pháp nào?

Xin BS cho biết cách điều trị các loại trúng gió trong đông y như thế nào?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Các loại trúng gió, ví dụ như cảm mạo, sẽ có khu phong tán hàn. Ở mức độ nhẹ, chúng ta cạo gió, đánh gió, xông hơi, chích lể, giác hơi… đều có thể cải thiện.

Tuy nhiên, đối với giai đoạn thương phong, ở tình trạng giữa trong, giữa ngoài, đòi hỏi người thầy thuốc phải có sự hòa giải trong các nguyên nhân gây bệnh.

Nhưng khi vào hội chứng trúng phong, đây là cấp cứu của Đông Y cũng như Y học hiện đại. Cần giải quyết theo sở trường cấp cứu, không đơn thuần chỉ là cấp cứu tại nhà hoặc sử dụng các phương pháp thông thường.   

6. Chích lể, chích đầu ngón tay áp dụng cho loại trúng gió nào? Thực hiện ra sao?

Đối với các phương pháp thông thường như chích lể, chích máu đầu ngón tay được áp dụng cho những loại trúng gió nào, thực hiện sao cho an toàn và đúng cách, thưa BS?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Các phương pháp cạo gió, chích lể, đánh gió, xông hơi chỉ được giải quyết trong giai đoạn cảm mạo hoặc cảm phong. Đối với trường hợp mạo phong, thương phong và cảm phong cần được điều trị theo một cách bài bản.

Tuy nhiên, khi nói về vấn đề chích lể, chúng ta cần xác định được huyệt rồi sát trùng. Chích lể nặn máu để có được sự cải thiện trong quá trình cảm mạo. Trong giai đoạn trúng phong, không được sử dụng các phương pháp thông thường này. 

7. Giai đoạn trúng gió nào bệnh nhân cần điều trị tại nhà/gặp thầy thuốc?

Trong các trường hợp kể trên, khi nào bệnh nhân có thể điều trị tại nhà, khi nào cần phải gặp thầy thuốc?

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Có 4 giai đoạn trúng phong. Giai đoạn đầu tiên là mạo: chúng ta gặp gió khi đi đường rồi bị nổi da gà, giai đoạn này gọi là mạo phong. Khi về đến nhà, mình bị sổ mũi và hắt hơi, trường hợp này gọi là hãm phong. Trong giai đoạn này chúng ta có thể sử dụng xông hơi, giác hơi, đánh gió tại nhà.   

Tuy nhiên, khi bị thương phong chúng ta phải tìm đến thầy thuốc. Trúng phong là người bệnh đang ngồi nhưng bị ngã quật và bất tỉnh, tay chân mềm nhũn. Trong giai đoạn này, cả Đông Y và Tây Y cần thực hiện cấp cứu.

Ngày xưa, họ đưa người bệnh đến các thầy thuốc để có các biện pháp điều trị thích hợp. Hiện nay, họ đưa vào phòng cấp cứu để được giải quyết kịp thời. Nhất là trong đột quỵ, chúng ta có thời gian vàng để giải quyết tình trạng nhầm lẫn giữa trúng phong và đột quỵ.  

8. Nhận diện và xử trí trúng gió như thế nào?

BS có lời đúc kết về việc nhận diện trúng gió, xử trí trúng gió trong cộng đồng hiện nay? (VD: mọi người có hiểu lầm gì về quan niệm, việc thực hành đúng chưa, những sai lầm cần tránh…)

BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ trả lời: Chúng ta biết hiện nay nhiều người muốn làm thầy thuốc nhưng không đến giảng đường. Vì vậy, họ dễ nhầm lẫn giữa phong bên Đông y với đột quỵ. Một số người lên mạng và cho rằng trúng phong thì chỉ cần một cây kim, cạo gió, cắt gió là có thể giải quyết hết.

Cảm mạo với phong có thể giải quyết bằng phương pháp khu phong tán hàn, sử dụng các phương pháp thông thường tại nhà như giác hơi, xông hơi, đánh gió. Theo quan niệm Đông y, các phương pháp này đánh bạt phong ra ngoài. Tuy nhiên, khi đang ở trong giai đoạn ngã vật, tay chân mềm nhũn thì cần được cấp cứu kịp thời chứ không phải làm như lời đồn thổi trên mạng: một cây kim chích lể, nặn máu cỡ nào cũng sẽ hết. Điều này làm mất đi thời gian vàng của người bệnh.

Hãy giao sức khỏe của mình cho thầy thuốc. Chính thầy thuốc sẽ giúp chúng ta nâng cao ý thức về sức khỏe và giải quyết kịp thời những điều nhầm lẫn giữa phong, trúng phong và đột quỵ để có được cách xử trí phù hợp trong giờ vàng. Đừng nghe lời đồn, nó sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.