1. Có những loại ung thư sinh dục nào?

Đầu tiên, xin hỏi BS ung thư sinh dục gồm những loại nào?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Ung thư sinh dục gồm các ung thư ở cơ quan sinh dục.

- Đới với phụ nữ thường gặp là ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo.

- Đối với nam giới thường gặp là ung thư dương vật, ung thư vùng tầng sinh môn xung quanh.

2. Các vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục hiện nay

Hiện nay, đã có những loại vắc xin nào được áp dụng tại Việt Nam trong việc phòng ngừa ung thư sinh dục thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Thế giới và các nhà khoa học luôn tìm mọi cách để phòng ngừa ung thư từ xa vì ung thư là gánh nặng lớn và nhức nhối.

Trong việc phòng ngừa ung thư chung, các biện pháp quan trọng là tầm soát sớm và điều trị sớm, kịp thời.

Tuy nhiên, đối với ung thư sinh dục nói riêng, hiện tại các nhà khoa học đã tìm được tác nhân chịu trách nhiệm trong phần lớn các hợp trường ung thư sinh dục ở cả nam lẫn nữ, đó là virus HPV - virus gây u nhú ở người.

Virus này hiện tại có 40 type, trong đó có khoảng 9 type và nhiều hơn nữa là các type có độc lực cao, gây ung thư ở người. Ví dụ, chiếm 99,7% các trường hợp ung thư cổ tử cung ở nữ và HPV được quy kết trong việc gây ra khoảng từ 12 - 70% các trường hợp ung thư họng miệng, 45% các trường hợp ung thư dương vật, 100% các trường hợp mụn cóc sinh dục.

Vì vậy, khi đứng trước tác nhân gây bệnh HPV, các nhà khoa học đã điều chế ra vắc xin để phòng ngừa nhiễm mới, tái nhiễm và nhiễm dai dẳng các loại virus này. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến đột biến các biểu mô của cơ quan sinh dục, về lâu dài bệnh lý ung thư sẽ xuất hiện.

Hiện nay, ở Việt Nam có vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục 4 chủng và 9 chủng (mới nhất). Với vắc xin HPV phòng ngừa 4 chủng, trước đây chỉ đề cập đến chỉ định tiêm cho phụ nữ. Tuy nhiên, loại 9 chủng được khuyến cáo tiêm cho cả nam và nữ.

3. Vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục không chỉ dành cho nữ giới

Thưa BS, vậy các loại vắc xin này khác nhau ra sao, phòng ngừa được những chủng nào và có phải phòng được càng nhiều chủng càng tốt không?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Với trường hợp phòng ngừa ung thư phải phòng ngừa càng nhiều càng tốt các chủng độc lực.

Ví dụ như, virus HPV 4 chủng trước đây thường phòng ngừa được chủng 6 và 11 là 2 chủng chịu trách nhiệm chính trong việc gây sùi mào gà, mụn cóc sinh dục; chủng 16 và 18 là 2 chủng độc lực phổ biến nhất trong việc gây ung thư cổ tử cung.

Do đó, vắc xin 4 chủng thường được chỉ định cho phụ nữ trong phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Khái niệm này khá kéo dài, dẫn đến suy nghĩ vắc xin ngừa ung thư sinh dục chỉ dành cho phụ nữ.

Tuy nhiên, vắc xin 9 chủng đã bổ sung thêm 5 chủng virus độc lực cao, chịu trách nhiệm trong ung thư sinh dục ở cả nam lẫn nữ, gồm có virus HPV type 31, 33, 45, 52 và 58. Do đó, các chỉ định hiện nay sẽ mở rộng cho cả nam và nữ.

Thế giới hiện nay đang tiến đến khái niệm công bằng trong phòng ngừa ung thư sinh dục cho cả 2 giới.

4. Vắc xin HPV Gardasil 4 và Gardasil 9 khác nhau thế nào?

Trên thị trường có 2 loại vắc xin Gardasil 4 và Gardasil 9. Vậy 2 loại vắc xin này có sự khác biệt ra sao thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Với vắc xin Gardasil 4 (4 chủng) sẽ ngừa được chủng 6, 11, 16 và 18. Gardasil 9 ngoài chủng 6, 11, 16, 18 sẽ ngừa được thêm chủng 31, 33, 45, 52 và 58. Người tiêm sẽ được bảo vệ rộng hơn về các chủng virus có thể gây ung thư và bảo vệ được cho cả 2 giới.

Vắc xin 9 chủng được khuyến cáo tiêm ngừa cho các bé từ rất sớm (9 - 14 tuổi), chỉ cần tiêm 2 liều, so với Gardasil 4 phải tiêm 3 liều như các chỉ định hiện hành.

5. Nên bắt đầu tiêm vắc xin HPV từ độ tuổi nào?

Vắc xin HPV để phòng ngừa ung thư sinh dục được chỉ định cho những ai và bắt đầu tiêm từ độ tuổi nào thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Về nguyên tắc phòng ngừa ung thư nói chung, chúng ta phải thực hiện thật sớm, từ việc có lối sống lành mạnh, tầm soát sớm, điều trị sớm để chống lại căn bệnh này.

Tương tự, tiêm sớm là một chỉ định rất cần thiết và đóng vai trò cao trong việc tạo hiệu giá bảo vệ cho người được tiêm.

Tại Việt Nam, vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục HPV được khuyến cáo tiêm cho người từ 9 - 26 tuổi, ở cả nam và nữ, đối với Gardasil 9 chủng.

Đây là lứa tuổi tạo miễn dịch rất tốt. Ví dụ, với trẻ từ 9 - 14 tuổi chỉ cần tiêm 2 liều vắc xin Gardasil 9, tuy nhiên ở độ tuổi lớn hơn cần tiêm 3 liều mới đạt được hiệu giá kháng thể giống các bé nhỏ.

6. Nam giới có nên tiêm ngừa vắc xin phòng ung thư sinh dục không?

Thưa BS, trong cộng đồng khi nhắc đến việc tiêm ngừa để phòng ngừa ung thư sinh dục đa số sẽ nghĩ đến nữ giới. Vậy đối với nam giới có nên tiêm ngừa phòng ung thư sinh dục hay không và vì sao?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Trong cuộc sống bình thường không có sự khác biệt đối với phơi nhiễm HPV. Thậm chí tỷ lệ nhiễm, tái nhiễm và nhiễm dai dẳng HPV ở nam giới còn cao hơn phụ nữ rất nhiều.

Do đó, khi phòng ngừa ung thư sinh dục không chỉ phòng ngừa cho nữ mà còn phải phòng ngừa cho nam giới. Khi nam giới được phòng ngừa cũng là biện pháp gián tiếp để phòng ngừa cho nữ giới.

HPV chịu trách nhiệm trong khoảng 45% các trường hợp ung thư dương vật, 12 - 70% ung thư họng miệng ở nam giới.

7. Lịch trình tiêm vắc xin HPV

Vậy lịch trình tiêm sẽ như thế nào, bao nhiêu mũi và khoảng cách giữa các mũi tiêm ra sao thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Chúng ta đang có trong tay vũ khí rất lợi hại trong việc phòng ngừa ung thư sinh dục sau này cho các con.

Như vậy, khi trẻ đủ 9 tuổi đến dưới 15 tuổi (chưa đến sinh nhật 15 tuổi), phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm vắc xin HPV ngừa ung thư sinh dục, với liệu trình 2 liều. Liều thứ nhất là thời điểm tự lựa chọn và liều thứ hai là 6 tháng sau đó.

Trường hợp các bé trên 15 tuổi, vẫn có thể tiêm vắc xin và để tạo kháng thể tốt hơn cần liệu trình 3 liều. Liều thứ nhất là thời điểm lựa chọn, liều thứ hai cách 2 tháng và liều thứ 3 cách thời điểm ban đầu 6 tháng.

Hiện tại, chỉ định tiêm chủng ở Việt Nam đối với các vắc xin ngừa HPV trên thị trường cho phép tiêm từ 9 - 26 tuổi. Tuy nhiên trên thế giới đã có nhiều nước mở rộng tiêm chủng cho người lớn đến 45 tuổi để phòng ngừa nhiễm mới, tái nhiễm và nhiễm dai dẳng các virus HPV.

8. Vắc xin ngừa ung thư sinh dục có thể tiêm 2 loại khác nhau không?

Nhiều phụ huynh thắc mắc, nếu mũi đầu tiêm ngừa vắc xin ngừa ung thư sinh dục loại này và mũi sau tiêm loại khác thì có được hay không thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Điều này hoàn toàn có thể, tuy nhiên phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế, cơ sở tiêm chủng để được tư vấn cụ thể, xem khoảng cách giữa các liều sẽ như thế nào và chọn lựa cho con thời điểm tiêm ngừa phù hợp nhất.

9. Đã quan hệ tình dục vẫn có thể tiêm ngừa vắc xin HPV

Đối với các trường hợp đã quan hệ tình dục, có nên tiêm ngừa vắc xin ngừa ung thư sinh dục nữa hay không và hiệu quả của vắc xin lúc này sẽ như thế nào?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Hiện tại virus HPV có đến 40 type. Do đó, nếu đã quan hệ tình dục không có nghĩa là bạn nhiễm HPV và cũng không phải sẽ nhiễm hết tất cả các chủng HPV.

Như vậy với những ai đã có quan hệ tình dục hoặc có cuộc sống tình dục vẫn có thể tiêm ngừa vắc xin để có thêm biện pháp phòng ngừa cho việc nhiễm hoặc phát hiện ung thư sinh dục về sau.

Tuy nhiên, việc tiêm vắc xin không thay thế được các biện pháp tầm soát sớm ung thư. Ví dụ, ở phụ nữ tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ là việc phải làm và nên làm hằng năm, không được bỏ qua phù có tiêm vắc xin phòng ngừa HPV.

10. Không cần tiêm nhắc lại vắc xin HPV

Đối với vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục khi thực hiện đủ liệu trình thì đã có kháng thể bảo vệ cả đời hay chưa, hay đến một độ tuổi nào đó cần phải tiêm nhắc lại thưa BS?

ThS.BS.CK2 Hồ Tôn Thiên Nga trả lời: Hiện nay, với các liệu trình tiêm chủng vắc xin phòng ngừa ung thư sinh dục được khuyến cáo tại Việt Nam, hiệu giá bảo vệ có thể kéo dài từ 8 - 14 năm sau.

Các bằng chứng khoa học ghi nhận hiệu giá vẫn tiếp tục phát huy vào những năm sau nữa. Vì vậy, hiện tại Tổ chức Y tế Thế giới, Tổ chức Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ vẫn chưa có khuyến cáo phải tiêm nhắc lại.