1. Các nước uống, thực phẩm thanh lọc cơ thể phổ biến hiện nay có hiệu quả?

Hiện nay, có các thức uống như bí đao, rau má, râu bắp… được truyền tai nhau là có tác dụng thanh lọc cơ thể. Vậy dưới góc nhìn tây y, xin BS cho biết các loại thực phẩm này có hiệu quả thanh lọc cho gan hay không? Nếu uống mỗi ngày liệu có tác hại hay tác dụng gì cho sức khỏe?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Y học là Đông, Tây y kết hợp, rất nhiều thuốc của Tây y cũng bắt nguồn từ Đông y như các thuốc điều trị trĩ, bắt nguồn từ hoạt chất của Đông y chiết xuất thành thuốc Tây. Do đó, các hoạt chất từ Đông y có nguồn gốc rõ ràng và đã được sử dụng trong ăn uống mỗi ngày hoặc qua các công trình nghiên cứu khoa học, con người ta vẫn nên sử dụng vì có nhiều lợi ích cho cơ thể.

Ví dụ, một ngày cho chúng ta uống 3-4 lít nước lọc mỗi ngày dễ khiến “ngán nước” do nước lọc không mùi, không vị. Nhưng nếu bổ sung thêm một số loại nước khác bên cạnh 2 lít nước mỗi ngày như actiso, nước dừa, rau má, rau đắng… vẫn tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, không nên lạm dụng, trong một số trường hợp ở những người có các bệnh lý đặc biệt phải tham khảo ý kiến của thầy thuốc. Với những người thường xuyên mắc chứng tiêu chảy, nên hạn chế uống rau má hoặc hạt é. Các bệnh nhân thiếu máu, thiếu sắt, không uống quá nhiều nước trà sẽ làm tình trạng này tăng lên.

Về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, một số gia đình mua đồ tươi về tự chế biến, nhưng nếu trong quá trình phơi hoặc mua lá khô được đựng trong bao bì không hợp vệ sinh sẽ dễ gây nhiễm nấm mốc, độc chất kim loại nặng trong quá trình bảo quản, gây hại cho cơ thể.

Bác sĩ rất tâm đắc với câu “Người tiêu dùng thông minh”, không quá khắt khe với các thực phẩm xung quanh chúng ta nhưng nên lựa chọn các loại thực phẩm an toàn và bảo vệ sức khỏe. Không nghe những lời lan truyền bên ngoài, vì sức khỏe là của bản thân chúng ta.

2. Actiso, rau đắng đất và bìm bịp tốt cho gan như thế nào?

Hiện nay, actiso, rau đắng đất và bìm bịp là bộ ba thảo dược, được đánh giá là lợi gan và thanh lọc cơ thể. Nhờ BS cho biết về tác dụng của từng loại thảo dược có lợi cho gan như thế nào? 

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Những loại cây sẵn có trong tự nhiên được con người sử dụng qua một thời gian dài, biết được tác dụng của các loại cây này thì vẫn có thể áp dụng để hỗ trợ cho việc bảo vệ sức khỏe.

Actiso: Là loại thực vật quen thuộc, sử dụng lâu đời trong cả Đông, Tây y. Đã có một loại sản phẩm từ Pháp sử dụng Actiso để điều trị bệnh lý về gan. Cho nên, loại cây này rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là gan.

Rau đắng: Các thành phần của loại cây này chứa các chất chống oxy hóa, cải thiện các vấn đề viêm, sưng phù, tiểu khó… Trong thời tiết nắng nóng, nước rau đắng giúp hạ nhiệt cơ thể, bổ xung chất chống oxy hóa tăng cường miễn dịch, đào thải một số chất độc có trong cơ thể.

Bìm bịp: Có vai trò cung cấp vitamin, chất xơ, khoáng chất, các chất chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

Bên cạnh việc chế biến các loại nước rau má, trà atiso, nước rau má, canh actiso giò heo… mất nhiều thời gian. Hiện nay, chúng ta có thể sử dụng các sản phẩm phối hợp giữa các chất được chứng minh có lợi cho sức khỏe và đảm bảo vệ sinh.

3. Thực phẩm thanh lọc chiết suất thành cao có lợi gì cho gan?

Các thực phẩm có lợi cho gan được tinh giản và chiết suất dưới dạng cao có lợi điểm gì cho sức khỏe?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Các loại thực phẩm được sử dụng qua nhiều thế hệ, chứng minh có tác dụng thì con người ta vẫn có thể dùng. Tuy nhiên, cần chú ý một số vấn đề sau:

- An toàn vệ sinh thực phẩm, không nhiễm nấm mốc, chất độc hại.

- Nguồn gốc rõ ràng. Vì các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, dễ tiềm ẩn nguy cơ gây hại như: tàn dư của thuốc trừ sâu, kim loại nặng.

- Công nghệ chế biến an toàn.

Nếu điều kiện không cho phép, chúng ta có thể sử dụng các sản phẩm được tinh chế từ các hoạt chất này thành những dạng dễ sử dụng hơn, thuận tiện hơn, dễ mang đi hơn, đảm bảo những tiêu chuẩn về an toàn dưới dạng cao, viên nang…

Tuy nhiên, khi sử dụng các sản phẩm được tinh chế, phản đảm bảo 3 nguyên tắc:

- Là những công ty uy tín, được Bộ Y tế, cơ quan Y tế công nhận sản phẩm.

- Nguồn nguyên vật liệu đảm bảo.

- Các cơ địa có bệnh sẵn về gan, chuyển hóa, đái tháo đường… cần có sự tư vấn, hướng dẫn của thầy thuốc trước khi sử dụng.

4. Cao bông atiso, cao rau đắng đất và cáo bìm bịp có tác dụng gì trong bảo vệ gan?

Sử dụng bộ sản phẩm chứa bộ ba: cao bông actiso, cao rau đắng đất và cáo bìm bịp sẽ có tác dụng và hiệu lực ra sao trong việc bảo vệ lá gan?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Giống với việc sử dụng trực tiếp ba loại cây này, ngoài việc nấu riêng từng loại, chúng ta có thể gộp chung vào nấu giúp thanh lọc cơ thể. Tương tự, việc sử dụng các loại cao chiết xuất từ ba loại thực phẩm này, đều đã được chứng minh có tác dụng, tốt cho gan. Vì vậy, chúng ta có thể xem xét sử dụng, đồng thời là một lựa chọn tốt trong những ngày nắng nóng.

5. Làm gì để tránh mua phải nguyên liệu không an toàn cho sức khỏe?

Thưa BS, để đảm bảo an toàn thực phẩm, gia đình em đã tự mua nguyên liệu về nấu nước mát tại nhà. Nhưng mẹ em do người lớn tuổi, tiết kiệm nên mua số lượng lớn. Nếu mua phải thực phẩm bị ẩm mốc hoặc nghi ngờ chứa hóa chất độc hại thì sẽ hại gan hơn. Vậy chúng ta cần làm gì để tránh những rủi ro này?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Tùy mỗi người sẽ có một cách giải quyết khác nhau. Với những người có thời gian họ sẽ lựa mua thực phẩm hàng ngày. Ngược lại, do không có thời gian, mọi người thường có xu hướng mua số lượng lớn.

Trường hợp mua với số lượng lớn mà bảo quản tại nhà, thực phẩm dễ bị ẩm mốc, bị nhiễm nấm. Đặc biệt là nấm aflatoxin, loại nấm này nếu tồn dư lượng lớn trong cơ thể sẽ gây nguy cơ ung thư gan.

Một số trường hợp đậu, bắp nổi mốc xanh, nhiều gia đình vẫn nấu lên để ăn vì nghĩ khi đó nấm đã bị tiêu diệt. Nhưng aflatoxin vẫn sống trong môi trường 90-100 độ C. Bên cạnh đó, loại nấm này còn có mặt tại các vết nứt trên thớt, trên thịt cá… nếu không chú ý sẽ có nguy cơ nhiễm aflatoxin - một trong những nguyên nhân gây ung thư gan.

Ngoài ra, thực phẩm có thể bị hư hỏng, nhiễm ký sinh trùng, vi sinh… gây ngộ độc thực phẩm.

Khi nấu nước, hàm lượng nấu quá đặc hay quá lỏng, nấu thêm đường… không phù hợp với một số đối tượng. Vì vậy, cần lưu ý bảo quản đúng cách, tránh nhiễm thêm độc chất bên ngoài gây nguy hại. Còn với chế biến, cần phụ thuộc vào từng đối tượng. Những người bị đái tháo đường, cần lưu ý lượng đường trong nước nấu.

6. Viên bao đường, viên bao phim và viên nang mềm khác nhau thế nào?

Em tìm hiểu về Boganic, sản phẩm bảo vệ gan thì thấy có ba dạng: viên bao đường, viên bao phim và viên nang mềm. Xin hỏi BS, ba dạng này khác nhau như thế nào? Mỗi dạng phù hợp với những đối tượng nào?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Boganic là sản phẩm được phối hợp ba thành phần: actiso, rau đắng đất, bìm bịp, đã được nghiên cứu qua thời gian sử dụng, có tác dụng bảo vệ gan. Nếu không có điều kiện nấu các loại thực phẩm trên thì có thể sử dụng các sản phẩm sản xuất tại công ty uy tín, nguồn thực phẩm đảm bảo và có hướng dẫn sử dụng.

Đôi khi trên thị trường có những dạng viêm nang, viên bao phim, viên bao đường. Đây là những cách bảo quản khác nhau, thứ nhất là bảo vệ các chất có trong viên thuốc, bảo vệ bên trong cơ thể, tránh khỏi môi trường axit của dạ dày, giúp chúng ta dễ uống.

Các loại viên nang lớn không sử dụng cho trẻ em, đặc biệt trong Boganic. Đối với viên nang mềm chứa hàm lượng thuốc cao gấp đôi dạng viên nén. Vì vậy, viên bao đường và viên bao phim thường được dùng cho trẻ em, còn người lớn sẽ dùng viên nang.

Khi sử dụng, cần chú ý đến hàm lượng trong đó, viên nang sử dụng mỗi lần 1 viên, ngày 2-3 lần; trong trường hợp viên đường hay viên bao đường, viên bao phim, người lớn dùng 2 viên/lần, ngày uống 2-3 lần. Một số đối tượng như đái tháo đường, cần lưu ý viên bao đường có một lượng đường nhỏ trong đó.

7. Người thường xuyên thức khuya làm gì để bảo vệ gan?

Thời điểm vàng để cơ thể nghỉ ngơi là từ 23g-1g sáng hôm sau. Tuy nhiên, với nhóm người thường thức khuya, ngủ muộn thì làm sao để bảo vệ sức khỏe của lá gan?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Theo quan điểm của Đông y, đây là “thời khắc sinh học”, vào thời điểm đó, bộ phận nào còn hoạt động thì đồng hồ sinh học điều trình theo cho phù hợp.

Theo quan niệm của Tây y, máy làm việc đến lúc phải nghỉ. Để các cơ quan trong cơ thể nghỉ ngơi sau một ngày làm việc căng thẳng. Nhưng ngược lại, chúng ta cố gắng làm việc, làm thâu đêm, quên ăn, quên ngủ… Tuy nhiên, khi chúng ta còn sức, còn khỏe thì chưa thấy vấn đề xảy ra, nhưng gan là “kẻ giết người” thầm lặng. Vì vậy, dù ở mức độ nào, hãy cho cơ thể nghỉ ngơi.

8. Sử dụng sản phẩm Boganic sao cho đúng cách?

Thưa BS, sử dụng Boganic phối hợp với thuốc Tây, thuốc kháng sinh như thế nào? Cần cách nhau bao nhiêu thời gian? Dùng Boganic liệu trình bao lâu là phù hợp?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Vấn đề tương tác thuốc là điều rất khó, kể cả các bác sĩ có kinh nghiệm vẫn chưa thể hiểu rõ được nguyên lý. Có những loại thuốc chưa qua nghiên cứu về việc kết hợp. Vì vậy, những người đang sử dụng thuốc Tây để điều trị bệnh, nếu muốn dùng kết hợp, cần có sự hướng dẫn, chỉ định từ BS chuyên khoa.

Cần hạn chế sử dụng chung với nhau, tùy thời gian bám hủy của các loại thuốc, trung bình nên sử dụng cách nhau khoảng 2-3 tiếng để thuốc ít bị ảnh hưởng, tương tác với nhau. Một số đối tượng đặc biệt, mắc bệnh lý đặc biệt cần phải xin ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

9. Có nên giải độc gan định kỳ?

Thưa BS, chúng ta nên giải độc gan định kỳ hay không? Thời gian bao lâu phải giải độc? Phương pháp phù hợp giải độc gan an toàn là gì?

TS.BS Trần Thị Tuyết Phượng trả lời: Giải độc luôn là nhiệm vụ của cơ thể. Vì vậy, chúng ta cần cung cấp nước, chất dinh dưỡng, thực phẩm, tăng sức đề kháng giúp bảo vệ các cơ quan trong cơ thể để bảo vệ các cơ quan thực hiện giải độc.

Hỗ trợ thêm một số phương pháp như trong mùa nắng nóng, ăn uống kém, cần bổ sung thực phẩm đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung nước, bổ sung một vài chất giúp gan thanh lọc cơ thể.

Lắng nghe cơ thể, và đến gặp bác sĩ nếu cảm thấy có biểu hiện bất thường để được điều trị sớm, mang lại hiệu quả tốt nhất.