Tôi nhớ có đọc tin Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo phụ nữ mang thai không nên đi du lịch đến các vùng có dịch virus Zika do ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh gây ra bởi virus Zika.

Vợ tôi đang có bầu 4 tháng, chúng tôi đã đặt vé tết này về Việt Nam ăn tết với gia đình. Những ngày qua đọc báo mạng nói nhiều về việc Zika đang xuất hiện ở Việt Nam.

Chúng tôi băn khoăn, suy nghĩ nhiều lắm. Chúng tôi lưỡng lự, chưa biết tính thế nào vì chuyến về nước này là dự định và nôn nao của cả hai để được đón tết cổ truyền cùng người thân.

Hôm nay, rất mừng khi được biết có hai chuyên gia giỏi tư vấn. Tôi muốn được gửi câu hỏi từ nửa vòng trái đất đến các bác sĩ quê nhà. Xin các anh cho lời khuyên là, chúng tôi có nên về nước dịp tết này không?

Nếu về, thì cách gì để phòng tránh muỗi Zika?

Trân trọng cảm ơn và xin kính chào.

TS.BS Lê Trường Giang - Chủ tịch Hội Y tế Công cộng TPHCM:

Chào bạn,

Virus Zika chỉ gây nên tổn thương cho thai nhi trên những phụ nữ mang thai 3 tháng đầu của thai kỳ. Vợ bạn đã mang thai 4 tháng và tết này mới về đến Việt Nam có nghĩa thời gian này sẽ nhiều hơn 4 tháng, tức đã qua khỏi thời điểm nguy hiểm để virus Zika có thể làm tổn thương thai nhi. Do đó, bạn hỏi tôi có nên về hay không thì câu trả lời của tôi là có để thỏa lòng mong ước của vợ chồng bạn.

Cách phòng chống muỗi Zika: Muỗi Zika là muỗi mang virus Zika cùng loại với muỗi gây sốt xuất huyết. Vì vậy, việc chống muỗi đốt cho cả virus Zika lẫn sốt xuất huyết là giống nhau.

Biện pháp chúng ta ai cũng biết đó là diệt lăng quăng ở nơi mình đang sinh sống. Thứ 2 là diệt muỗi ở môi trường chúng ta đang sinh sống bằng mọi biện pháp như phun thuốc diệt muỗi, nhang trừ muỗi. Thứ 3 là bảo vệ mình không để muỗi đốt bằng nhiều biện pháp như ngủ mùng kể cả ban ngày, mặc quần áo dài vì muỗi Zika thường đốt người vào ban ngày và nhất là vào thời điểm sáng sớm, tờ mờ sáng và chạng vạng tối. Ngoài ra, chúng ta có thể xoa thuốc để xua đuổi muỗi.

- Bạn đọc Minh Thành - TPHCM

Kính chào AloBacsi,

Xin kính nhờ BS Trí Dũng nói rõ về: Nguồn lây, triệu chứng của bệnh Zika? Vì sao muỗi đốt lại bị Zika? Con muỗi đó sinh ra là muỗi Zika hay sao ạ? Nếu bị muỗi Zika đốt thì 100% mình sẽ mang bệnh Zika ? Mong chuyên gia giải thích rõ giùm tôi. Chân thành cảm ơn.

Chào bạn,

Bệnh Zika có thể lây qua 3 đường, chủ yếu là qua muỗi vằn có mang virus Zika đốt và truyền bệnh. Đường thứ 2 là qua quan hệ tình dục, chủ yếu là từ nam truyền sang cho nữ. Đường thứ 3 là từ mẹ sang con.

Muỗi vằn (cũng là muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết) hút máu người có mang virus Zika, sau đó truyền cho người khác dẫn đến lây truyền virus Zika.

Muỗi này cũng truyền bệnh sốt xuất huyết, sống gần nhà, trong nhà, bám đậu vào vật dùng của người như mùng màn, quần áo, đẻ ở các vật chứa nước sạch.

Nếu muỗi mang virus Zika chích vào người thì có thể truyền virus Zika cho người đó. Việc mắc bệnh phụ thuộc vào đáp ứng miễn dịch của con người. Đối với trường hợp nhiễm bệnh, chỉ có khoảng 20% có triệu chứng biểu hiện trên lâm sàng, bao gồm: phát ban trên da kèm theo một số các triệu chứng sau: sốt nhẹ, viêm hoặc đỏ kết mạc, đau khớp hoặc phù khớp, đau cơ. Các triệu chứng này thường nhẹ tự hết sau 5-7 ngày, không để lại di chứng.

Bé gái ở Đăk Lăk bị đầu nhỏ do virus Zika. (Ảnh: H.N - VnExpress)

- Bạn đọc Dương Thị Tuyết Linh - Quận Bình Tân, TPHCM

Xin kính chào bác sĩ, Zika nguy hiểm như thế nào, thưa bác sĩ? Xin nhờ bác sĩ giải thích rõ ảnh hưởng của bệnh Zika với nam và nữ? Nếu người bình thường, không mang thai nhiễm Zika có ảnh hưởng đến sức khỏe không ạ? Kính gửi đến hai bác sĩ lời cảm ơn và chúc sức khỏe.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Tuyết Linh,

Bệnh do virus Zika thường rất nhẹ, tự khỏi sau 5-7 ngày, không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu của thai kì bị nhiễm virus Zika có thể để lại di chứng trên thai nhi, đó là gây ra tật đầu nhỏ hoặc hội chứng Guillian Barré (viêm đa rễ dây thần kinh ngoại biên). Tỉ lệ này vào khoảng 1-10% số phụ nữ mang thai bị nhiễm virus Zika trong 3 tháng đầu của thai kì.

- Bạn đọc Hoài Phụng - Bến Tre

Nhờ bác sĩ giải thích giùm tôi: nếu làm xét nghiệm thì sau bao lâu mới biết mình có mắc bệnh Zika không? Xét nghiệm như thế nào và phương pháp xét nghiệm? Chân thành cảm ơn. Kính chúc bác sĩ mạnh khỏe.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Hoài Phụng,

Với phương pháp xét nghiệm hiện nay, khoảng 1 tuần sẽ có kết quả sau khi lấy máu. Đây là xét nghiệm sinh học phân tử để phát hiện sự hiện diện của virus Zika trong máu của bệnh nhân.

- Bạn đọc Châu Thị - quận 2, TPHCM

Người bệnh Zika có làm lây người khác qua đường ăn uống? Chẳng may bệnh Zika cần cách ly khỏi cộng đồng trong bao lâu? Nếu đã bệnh Zika 1 lần thì có kháng thể để không bao giờ nhiễm Zika lần nữa không, thưa bác sĩ?

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn,

Virus Zika không lây qua đường ăn uống. Người mắc bệnh không cần phải cách ly, tuy nhiên cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa muỗi đốt để tránh lây lan cho cộng đồng. Đối với nam, nhiễm bệnh cần sử dụng bao cao su đúng cách để tránh lây lan virus Zika cho bạn tình.

Với những dữ liệu chuyên môn hiện nay cho thấy: Sau khi nhiễm virus Zika, cơ thể sẽ tạo kháng thể miễn dịch, sẽ không mắc bệnh lại lần nữa.

- Bạn đọc Thuận Thảo - Gò Vấp, TPHCM

Thưa bác sĩ Giang, ông đánh giá khả năng lây truyền virus Zika qua đường tình dục hiện nay như thế nào? Nếu sử dụng bao cao su có an toàn không, thưa bác sĩ? Các biện pháp an toàn tình dục thì có thể “sinh hoạt” bình thường phải không ạ?

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Virus Zika lây qua đường muỗi đốt, đường tình dục và mẹ qua con. Hiện nay, chúng ta đã quan tâm rất nhiều đến đường lây qua muỗi đốt vã đã có nhiều biện pháp như diệt muỗi, phòng ngừa muỗi đốt… Tuy nhiên, đường lây cũng nguy hiểm không kém đó là qua đường tình dục. Với đường lây này virus Zika sẽ âm thầm lan tỏa từ người này sang người khác tương tự như HIV, viêm gan B, viêm gan C.

Tuy nhiên, Zika ít nguy hiểm hơn ở chỗ chỉ tồn tại trong cơ thể người nhiễm 1 thời gian nhất định. Do đó, để đảm bảo an toàn chúng ta vẫn phai thực hiện các biện pháp dự phòng lây nhiễm qua đường tình dục gọi là an toàn tình dục. Việc sử dụng bao cao su đúng cách như bạn đã nêu là đúng và có khả năng để bảo vệ chúng ta không bị nhiễm virus zika qua đường tình dục.

Hai chuyên gia đầu ngành về Y tế dự phòng cùng trao đổi về những cập nhật mới nhất diễn biến Zika tại TPHCM. 16 giờ chiều nay, hai ông sẽ dự cuộc họp với UBND TPHCM và ngành y tế về virus Zika.

- Bạn đọc Hoài Ân

Bác sĩ ơi giúp em, em đang cảm thấy mình có một số triệu chứng của bệnh Zika. Chân tay em cũng có nhiều nốt mũi đốt. Em lo quá. Em còn là sinh viên, chưa kiếm ra tiền nên, em xin phép hỏi bác sĩ: chi phí điều trị bệnh Zika là bao nhiêu tiền? Bệnh được điều trị trong khoảng bao lâu? Nếu bị bệnh Zika chữa khỏi có ảnh hưởng sức khỏe về sau này không? Chân thành cảm ơn.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Hoài Ân,

Nhờ bác sĩ giải thích giúp em: con muỗi mang virus Zika có khác muỗi thường không? Muỗi mang virus Zika là loại mới hay muỗi bình thường đột biến thành muỗi Zika? Cảm ơn bác sĩ rất nhiều.

- Bạn đọc Lại Huỳnh Tiến - cán bộ hưu trí

Nhờ bác sĩ cung cấp cho tôi một số thông tin: bệnh Zika bắt nguồn từ đâu và từ thời điểm nào? Tôi hơn tuổi nay mới nghe đến bệnh này. Muỗi đốt truyền bệnh sốt xuất huyết thì thấy nhiều, nhưng muỗi đốt truyền Zika thì sao dạo này mới nghe nói đến.

Zika sinh ra từ đâu và ông dự báo VN có khả năng khống chế nguồn lây bệnh Zika không? Vì đặc điểm VN ao hồ, đồng ruộng, cây cối nhiều…là môi trường cho muỗi phát triển. Kính chúc bác sĩ một buổi làm việc hiệu quả. Thân chào và xin cảm ơn.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào ông Huỳnh Tiến và bạn Thanh Trúc,

Virus Zika đã được phát hiện trên dơi, khỉ tại khu rừng Zika ở Uranda, Châu Phi vào những năm 1947-1949. Năm 1952 phát hiện virus Zika trên người ở Nigeria. Những năm 1950s, phát hiện những trường hợp mắc bệnh do virus Zika các nước ở vùng Châu Á. Giám sát huyết thanh vào những năm 60-70s cho thấy có thấy sự hiện diện của virus Zika ở các nước nằm trong dải khí hậu nhiệt đới, trong đó có các nước Đông Nam Á và Việt Nam.

Tuy nhiên, bệnh bắt đầu bộc phát vào những năm 2013-2014, đến 2016 ở một số đảo và các nước Nam Mỹ, nhất là ở Braxin với sự xuất hiện của những trẻ em bị tật đầu nhỏ. Do đó, tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo tình trạng lây lan của virus Zika là một vấn đề Y tế công cộng.

Các nghiên cứu về dịch tễ cho thấy sự lưu hành của virus Zika gắn liền với dải khí hậu nhiệt đới, cũng liên quan đến sự lưu hành và phát triển của muỗi Aedes (muỗi vằn) là loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết và bệnh do virus Zika.

Ông có nhận xét rất đúng với điều kiện khí hậu và môi trường hiện nay ở Việt Nam cũng như ở TPHCM có nhiều nơi, nhiều vật dụng chứa nước sạch là điều kiện lí tưởng cho loại muỗi này sinh sản và phát triển, là những yếu tố thuận lợi cho việc lây lan virus Zika.

- Phóng viên L.T.T

Thưa BS Nguyễn Trí Dũng,

Với vai trò là Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Thành phố, ông đánh giá như thế nào về việc kiểm soát dịch Zika? Ông có khuyến cáo gì để việc khống chế dịch được nhanh nhất trong từng nhà, từng hộ dân thì nên làm gì? Mong nhận được câu trả lời của ông. Chân thành cảm ơn.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào anh,

Với những điều kiện thuận lợi về thời tiết và môi trường tại TPHCM, việc kiểm soát lây lan của virus Zika là vô cùng khó khăn, đòi hỏi cần có sự chung tay hành động của tất cả ban ngành, đoàn thể, cơ quan, đơn vị, cộng đồng dân cư nhằm phát hiện sớm ca bệnh mới mắc và xử lý, loại bỏ những tất cả các yếu tố nguy cơ làm phát sinh lăng quăng và muỗi vằn gây bệnh sốt xuất huyết và virus Zika.

Đối với từng người dân, từng hộ gia đình trong cộng đồng dân cư cần hưởng ứng và tích cực phối hợp với Y tế và chính quyền địa phương trong việc diệt muỗi và lăng quăng trong chính ngôi nhà và xung quanh nhà của mình. Thực hiện đúng các hướng dẫn của ngành Y tế trong chủ động phòng ngừa lây nhiễm virus Zika.

- Bạn đọc Nguyễn Thị Thanh Thảo - Bình Chánh - TPHCM

Thưa BS Giang, theo bác sĩ, giữa tình hình đang sốt bệnh Zika, em có nên bôi kem chống muỗi suốt ngày đêm?

Vì muỗi đốt là không thể phòng tránh hoàn toàn. Vậy theo bác sĩ, để phòng muỗi đốt, chúng tôi có nên bôi kem chống muỗi liên tục? Bôi các loại kem chống muỗi đang bán trên thị trường có an toàn cho sức khỏe? Nếu bôi, thì nên bôi như thế nào để an toàn nhất cho cả người lớn và trẻ em. Con em mới 15 tháng tuổi, có thể dùng kem chống muỗi được chưa ạ?

Trân trọng cảm ơn và kính chúc bác sĩ Giang mạnh khỏe.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Bôi kem chống muỗi cũng là 1 biện pháp để phòng muỗi đốt. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải thực hiện đồng thời các biện pháp phòng ngừa chủ động và tích cực hơn như diệt lăng quăng, diệt muỗi, ngủ mùng, mặc quần áo dài…

Việc chỉ định sử dụng kem chống muỗi thay đổi tùy theo nhà sản xuất, đo đó bạn cần xem kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất trước khi sử dụng.

- Bạn đọc Nguyễn Mạnh Hùng

Thưa các chuyên gia,

Cả cơ quan em hoang mang và bàn tán nhiều về bệnh Zika, nhất là nghe nói bị Zika sẽ làm “cánh đàn ông yếu hẳn đi và mất khả năng có con”. Tin này thật sự gây sốc. Giờ bọn em thấy muỗi là xúm nhau đập, nhưng đập không xuể đâu ạ.

Ở ký túc xá thì muỗi thôi rồi bác sĩ ơi. Đánh cả ngày đêm cũng không hết được. Chúng em vừa xịt muỗi phòng mình, vừa xịt xong thì bọn muỗi phòng khác, khu khác, tràn qua như giặc Nguyên. Giờ chúng em phải làm sao để bảo vệ mình qua cơn Zika này. Chúng em rất mong nhận được lời khuyên từ bác sĩ.

Chân thành cảm ơn.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Tất nhiên diệt muỗi là việc cần thiết nhưng như các bạn đã thấy “vừa xịt xong thì bọn muỗi phòng khác, khu khác, tràn qua như giặc Nguyên” do đó biện pháp mà hiệu quả hơn vẫn là phải truy tìm nguồn phát sinh lăng quăng và để “hủy diệt” môi trường phát sinh lăng quăng này.

Ngoài ra, các bạn cũng cần phải biết chỉ có muỗi vằn mới mang virus Zika và cũng không phải muỗi vằn nào cũng có virus Zika. Vì vậy, các bạn cũng không nên quá hoang mang, lo lắng mà nên tập trung để xử lý các ổ lăng quăng. Khi đàn muỗi trưởng thành quá nhiều, cơ quan các bạn nên liên hệ với trung tâm y tế dự phòng của địa phương để được giúp đỡ phun thuốc diệt muỗi trên diện rộng.

- Bạn đọc Thanh Mai - huyện Củ Chi, TPHCM

Kính chào AloBacsi,

Muốn phun trừ muỗi thì nên gọi đến đâu để làm, chi phí như thế nào? Người ở nội thành, ngoại thành thì sử dụng dịch vụ có gì khác nhau? Làm với số lượng diện tích lớn có được “khuyến mãi” không ạ? Rất cảm ơn ông.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Thanh Mai,

Hiện nay, có nhiều tổ chức nhà nước và tư nhân thực hiện dịch vụ phun hóa chất diệt muỗi theo yêu cầu của người dân. Tuy nhiên, theo chúng tôi, vấn đề cốt lõi là phải tìm và diệt ổ lăng quăng vì hóa chất diệt muỗi chỉ tồn tại trong không gian vài giờ đồng hồ. Sau đó, nếu ổ lăng quăng vẫn tồn tại lại phát triển thành những con muỗi mới.

Do đó, tìm và diệt lăng quăng là biện pháp cơ bản để phòng bệnh sốt xuất huyết và Zika. Nếu có chỉ định phun hóa chất diệt muỗi phải đi kèm với việc tìm và diệt ổ lăng quăng thì việc phun hóa chất diệt muỗi mới có hiệu quả.

- Bạn đọc Tùng Lâm - Tiền Giang

Thưa bác sĩ,

Nếu như quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh Zika thì có nguy cơ lây nhiễm không? Bệnh lây truyền qua những đường nào? Cảm ơn bác sĩ.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Zika lây nhiễm qua đường tình dục nên quan hệ tình dục với người bị nhiễm Zika trong giai đoạn tinh dịch còn chứa virus Zika thì có nguy cơ bị lây nhiễm. Ngoài ra, còn lây lan qua đường muỗi đốt và mẹ qua con.

- Bạn đọc Cao Thị Thanh Giang - Phú Yên

Bệnh Zika thường để lại những biến chứng gì, thưa bác sĩ?

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Cho đến nay, trên thế giới đã ghi nhận virus Zika chỉ gây biến chứng đầu nhỏ trên những trẻ được sinh ra từ mẹ bị nhiễm Zika trong 3 tháng đầu của thai kỳ, chưa ghi nhận những biến chứng gì khác. Mới đây các giáo sư của Đại học Washington (Mỹ) đã thực nghiệm trên loài chuột và cho thấy virus Zika có thể gây teo tinh hoàn dẫn đến vô sinh, tuy nhiên điều này có đúng ở trên người hay không còn phải chờ những cuộc nghiên cứu tiếp theo.

- Bạn đọc Lâm Trúc Tuyền - 45 tuổi

Bác sĩ ơi,

Thời gian ủ bệnh Zika là bao lâu? Từ khi bị muỗi chích đến khi bệnh tái phát ra bên ngoài là mấy ngày? Trong thời gian ủ bệnh đó có những biện pháp nào làm giảm sự tiến triển của bệnh không ạ? Mong được bác sĩ giải đáp.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Thời gian ủ bệnh Zika là từ 3 - 12 ngày, trong thời gian ủ bệnh chúng ta hoàn toàn không  biết là đã nhiễm bệnh cho nên cũng sẽ không có biện pháp nào để làm giảm sự diễn tiến của bệnh cả.

- Bạn đọc tên Hữu Thành - quận 5

Xin nhờ AloBacsi chuyển câu hỏi đến BS Lê Trường Giang, thưa bác sĩ, nếu nghi ngờ bị nhiễm virus Zika thì đến cơ sở y tế nào tại TPHCM để làm xét nghiệm ạ? Chi phí xét nghiệm là bao nhiêu? Có nên đưa cả nhà đi tầm soát Zika không. Vì nhà cháu muỗi nhiều, chân tay mọi người hay có nốt mũi đốt.

Zika trên trẻ nhỏ dưới 10 tuổi, tác hại như thế nào?

Mong nhận được câu trả lời của bác sĩ. Xin chân thành cảm ơn và kính chúc sức khỏe BS.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Hữu Thành,

Nếu bạn có những triệu chứng nghi ngờ nhiễm virus Zika hãy đến một trong 30 điểm giám sát virus Zika của Thành phố để được khám, tư vấn và lấy máu xét nghiệm miễn phí để tìm virus Zika. Bạn ở Quận 5 có thể đến BV Quận 5.

Chỉ những người có triệu chứng nghi ngờ nhiễm virus Zika mới cần được xét nghiệm tìm virus Zika. Nhà bạn có nhiều muỗi cần thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng, diệt muỗi, phòng ngừa muỗi đốt để phòng ngừa nhiễm virus Zika.

Người lớn và trẻ nhỏ đều có thể mắc bệnh Zika như nhau. Bệnh nhẹ và tự khỏi, chưa thấy để lại di chứng.

- Bạn đọc tên Mai - Cà Mau

Thưa bác sĩ, hiện nay những dị tật nào của thai nhi có thể phát hiện sớm được? Các dị tật này được phát hiện trong thời điểm nào của thai kỳ? Phát hiện qua siêu âm hay qua xét nghiệm máu ạ?

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Dị tật thai nhi ghi nhận được đó là chứng đầu nhỏ do tổn thương não. Tuy nhiên tỷ lệ trẻ bị tổn thương não chỉ vào khoảng 1 - 10% trên số phụ nữ mang thai nhiễm Zika trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Dị tật này chỉ có thể được phát hiện khi siêu âm đo vòng đầu của thai nhi nên chỉ có thể phát hiện được vào cuối quý 2 của thai kỳ hoặc đầu quý 3 của thai kỳ.

- Bạn đọc Trúc Thanh - Bà Rịa - Vũng Tàu

Bác sĩ cho tôi hỏi: Trong xóm tôi có người bị bệnh Zika, có cần thiết phải di dời đi nơi khác, làm sao để bảo vệ mình khi sống bên cạnh người bị bệnh Zika? Mong bác sĩ ưu tiên trả lời cho em với ạ. Cảm ơn bác sĩ nhiều ạ.

- Bạn đọc Lại Văn Thường - Tây Ninh

Mong bác sĩ hướng dẫn: các biện pháp phòng ngừa bệnh Zika cho bản thân, người thân và hàng xóm xung quanh? Chân thành cảm ơn bác sĩ đã giải đáp.

- Bạn đọc từ email: Thanhlamnguyen...@gmail.com

Cháu chào bác sĩ. Hiện cháu đang sống và làm việc ở Q.2, TPHCM. Cháu đọc báo thì được biết từng có một phụ nữ ở Q.2 mắc virus Zika. Khu cháu sống về tối có khá nhiều muỗi. Cháu cũng rất hoang mang bởi vợ chồng cháu dự định sinh em bé. Vậy xin hỏi BS cách phòng tránh muỗi mang virus Zika và phòng tránh Zika cho các bà bầu ạ? Cháu xin cám ơn!

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn,

Theo khuyến cáo của ngành Y tế, hiện nay không có hạn chế đi lại đến nơi có dịch bệnh do virus Zika, trừ trường hợp những phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu của thai kì cần hạn chế đến vùng có dịch.

Trong trường hợp phải đến vùng có dịch, cần thực hiện các biện pháp tự bảo vệ nhằm không cho muỗi đốt (VD: ngủ mùng, thoa kem chống muỗi đốt, sử dụng hóa chất xua muỗi…), diệt lăng quăng và muỗi tại nơi cư trú.

Do đó, bạn không cần thiết phải di dời nơi cư trú, cũng không nên kì thị đối với người nhiễm virus Zika. Việc cần làm của bạn là cùng với cộng đồng diệt muỗi, lăng quăng nơi mình sinh sống và làm việc kể cả trước khi có trường hợp mắc bệnh Zika để phòng ngừa lây nhiễm virus Zika và sốt xuất huyết.

- Bạn đọc Hứa Vĩ - Bình Phước

Bị bệnh do Zika có cần phải kiêng gì không thưa bác sĩ? Bệnh thường xảy ra vào mùa nào? Bệnh có tiến triển mạnh vào thời điểm giao mùa như hiện tại không ạ? Cảm ơn bác sĩ.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Người nhiễm virus Zika không cần phải kiêng cữ trong ăn uống nhưng cần phải sử dụng các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho người thân. Bệnh do muỗi truyền cho nên khả năng sẽ lan truyền mạnh vào những thời điểm có nhiều muỗi (mùa mưa).

Tuy nhiên, bệnh còn lây nhiễm qua đường tình dục nên vẫn có khả năng lan truyền âm ỉ quanh năm, rộng rãi trong cộng đồng những người trong độ tuổi có sinh hoạt tình dục.

- Bạn đọc gửi từ email: Tranthithanh….@gmail.com

Thưa bác sĩ,

Nốt muỗi đốt khi bị Zika đốt có khác với nốt muỗi đốt bình thường không? Làm sao để phân biệt sự khác nhau khi bị hai loại muỗi này đốt? Cảm ơn bác sĩ nhiều lắm.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn,

Không thể phân biệt loại muỗi đốt dựa vào nốt đốt trên da.

Loại muỗi vằn lây truyền bệnh sốt xuất huyết và bệnh Zika sống trong nhà, xung quanh nhà, muỗi cái hút máu người vào gần tối, thường đậu vào các vật dụng cá nhân (quần áo, chăn màn), đẻ trứng vào nước sạch ở quanh nhà. Bạn có thể thấy những vằn màu trắng trên chân, thân, kim hút máu của muỗi để xác định đó là loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết và bệnh Zika.

- Bạn đọc Trần Văn Bách - tranbach...@gmail.com

Bác sĩ cho tôi hỏi: Phụ nữ chuẩn bị có thai cần lưu ý gì để phòng ngừa nhiễm virus Zika khi mang thai? Có cần làm xét nghiệm hay tiêm chủng ngừa bệnh không thưa bác sĩ?

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Do virus Zika lây nhiễm qua đường muỗi đốt và qua đường tình dục nên người phụ nữ chuẩn bị mang thai cần phải phòng ngừa lây nhiễm virus Zika trên cả 2 đường lây này. Để phòng lây nhiễm do muỗi đốt cần phải áp dụng các biện pháp vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, phun thuốc diệt muỗi, chống muỗi đốt.

Để phòng lây nhiễm qua đường tình dục thì người chồng phải không có những dấu hiệu bị nhiễm Zika hoặc không đến các vùng dịch Zika đang lan truyền rộng rãi ở các nước đã được thông báo.

Hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh Zika. Việc làm xét nghiệm chỉ thực hiện khi có dấu hiệu nhiễm virus Zika.

- Bạn đọc Minh Anh

Xin cho biết virus Zika có thể biến đổi trở nên nguy hiểm hơn không? Ngoài tật đầu nhỏ và gây viêm tinh hoàn ở nam giới thì nó có thể đe dọa gì đến sức khỏe con người? Cảm ơn chuyên gia.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Bất cứ virus nào cũng có thể biến chủng để trở nên nguy hiểm hơn hoặc kết hợp với một virus khác để tạo nên một virus mới nguy hiểm hơn. Virus Zika cũng vậy.

Hiện nay, chúng ta chỉ mới ghi nhận được dị tật đầu nhỏ ở trên trẻ được sinh ra từ bà mẹ nhiễm Zika trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Việc ảnh hưởng đến tinh hoàn của nam giới chỉ mới là 1 thử nghiệm ở trên chuột.

- Bạn đọc Nguyễn Thị Mận - Vũng Tàu

AloBacsi ơi, em hay nghe đến cụm “bệnh đầu nhỏ”. Nhìn hình các bé bệnh đầu nhỏ cũng hết sức đau lòng. Xin nhờ bác sĩ giải thích dùm: Trẻ sinh ra bị bệnh đầu nhỏ, sẽ sống được bao lâu? Bệnh đầu nhỏ ảnh hưởng thế nào đến trí não và sinh hoạt của bé?

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Mận,

Tật đầu nhỏ để chỉ tình trạng trẻ sinh ra có hộp sọ nhỏ hơn bình thường. Có thể do nhiều nguyên nhân gây ra dẫn đến không phát triển được hộp sọ hoặc không phát triển được não bộ bên trong. Các nguyên nhân như nhiễm virus, nhiễm độc, hóa chất…

Theo tài liệu chuyên môn hiện giờ, virus Zika tác động trên tế bào thần kinh não bộ dẫn đến não bộ kém phát triển. Biểu hiện trên lâm sàng với hình thái đầu nhỏ khi trẻ lớn lên, nhiều khả năng dẫn đến kém khả năng về trí tuệ và một số rối loạn chức năng não bộ khác.

- Bạn đọc Minh Tùng - Đồng Nai

BS cho cháu hỏi, phụ nữ, đàn ông nếu từng mắc virus Zika thì sau bao lâu mới nên có con ạ? Cháu xin cám ơn nhiều.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Theo ghi nhận của thế giới cho đến nay thì tốt nhất là trên 6 tháng.

- Bạn đọc Cường Trần - 34 tuổi - Phan Thiết

Tôi có một băn khoăn muốn hỏi bác sĩ: Khi bị muỗi đốt thì khoảng bao nhiêu phần trăm là bị bệnh Zika hay chắc chắn trước sau gì cũng sẽ bị? Từ khi muỗi đốt đến khi phát bệnh Zika là bao lâu? Trân trọng cảm ơn.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Cường,

Cũng giống như các loại bệnh khác, con người khi bị nhiễm một loại vi sinh vật (vi trùng, virus…) không phải tất cả đều bị nhiễm bệnh. Nó phụ thuộc vào khả năng miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể. Đối với virus Zika, khi đã bị lây nhiễm chỉ có 20% có biểu hiện triệu chứng lâm sàng.

Thời gian ủ bệnh (tính từ ngày nhiễm virus) từ 3-12 ngày. Thời gian biểu hiện lâm sàng từ 2-7 ngày, trung bình là 5 ngày.

- Bạn đọc Lien Huynh - huynhlien…@gmail.com

Trong thời gian mang thai 3 tháng tôi có đi du lịch Singapore và Thái Lan nhưng giờ rất lo lắng không biết mình có bị nhiễm virus Zika không? Dù không có triệu chứng nhưng nghe bên Singapore và Thái từng có bệnh tôi lo quá. Giờ về nước cũng đang có dịch Zika. Tôi hoảng quá.

Tôi có nên đi xét nghiệm Zika và chi phí xét nghiệm là bao nhiêu? Nếu xét nghiệm tôi nên đi Viện Pasteur hay BV Nhiệt đới TPHCM thì đúng chuyên khoa để có kết quả nhanh và chính xác nhất? Tôi chân thành cảm ơn!

TS.BS Lê Trường Giang:

- Bạn đọc Nguyễn Thế Tài - TP Bến Tre

Thưa bác sĩ, hôm qua trên một diễn đàn, tôi có nghe một vài người nói là: Muỗi vằn là loại muỗi mang virus Zika, xin hỏi tính xác thực của thông tin này? Liệu có phải bị muỗi vằn đốt thì sẽ bị nhiễm bệnh nguy hiểm này? Đồng thời, làm sao nhận dạng được muỗi Zika? Chân trọng cảm ơn.

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn,

Muỗi vằn là loại muỗi lây truyền virus Zika và sốt xuất huyết từ người bệnh sang người lành. Không phải tất cả các con muỗi vằn đều mang virus Zika. Chỉ những con muỗi vằn hút máu người bệnh (muỗi cái mới hút máu người) mới mang trong mình virus Zika. Ngoài ra, virus Zika trong muỗi có thể được truyền qua trứng muỗi, lăng quăng và xuất hiện ở thế hệ tiếp theo của muỗi. Do đó, để phòng muỗi vằn lây truyền virus Zika, phải đồng thời diệt muỗi và lăng quăng mới có hiệu quả.

Đối với trường hợp nhiễm bệnh, chỉ có khoảng 20% có triệu chứng biểu hiện trên lâm sàng, bao gồm: phát ban trên da kèm theo một số các triệu chứng sau: sốt nhẹ, viêm hoặc đỏ kết mạc, đau khớp hoặc phù khớp, đau cơ. Các triệu chứng này thường nhẹ tự hết sau 5-7 ngày, không để lại di chứng.

- Bạn đọc Lan Khuê - Khánh Hòa (27 tuổi)

Hiện em đang sinh sống và làm việc ở Khánh Hòa. Dù không phải ở tâm dịch như TPHCM hay Lâm Đồng nhưng em khá lo lắng bởi khu vực này khá gần với Lâm Đồng và em cũng thường xuyên đi công tác ở TPHCM. Xin hỏi BS nếu 1 người ở vùng khác tới tâm dịch thì nên có những biện pháp phòng tránh, bảo vệ nào ạ? Em xin chân thành cám ơn.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Hiện nay, virus Zika đã lưu hành ở nhiều tỉnh/thành phố trong cả nước. Trong môi trường thuận lợi như mùa mưa, nhiều muỗi… thì virus Zika có khả năng lan truyền rộng rãi hơn trên nhiều địa phương và gây nên nhiều ca nhiễm Zika.

TPHCM có mật độ dân cư cao, giao lưu rộng nên có nhiều nguy cơ lan truyền virus Zika so với các tỉnh khác. Mặt khác, trong thời gian gần đây TPHCM đã tăng cường tầm soát nên phát hiện ra nhiều trường hợp nhiễm Zika. Do đó, bạn nên hiểu và thực hiện các biện pháp dự phòng bảo vệ bản thân mình ngay cả tại nơi mình đang sinh sống chứ không phải chờ đến nơi mà bạn gọi là “tâm dịch”.

Về cách phòng tránh, bảo vệ mình và người thân trước virus Zika, chúng ta phải áp dụng các biện pháp dự phòng như diệt lăng quăng, diệt muỗi, an toàn tình dục...

- Bạn đọc Ngọc Hạnh - Quận 1, TPHCM

Thưa bác sĩ, cho em hỏi, ở TPHCM có những nơi nào xét nghiệm virus Zika? Vì em bị muỗi cắn nhiều và đang có ý định có thai nên em muốn đi xét nghiệm Zika. Em ở quận 1, nên đến bệnh viện hoặc trung tâm nào thì tiện? Em cảm ơn.

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Ở TPHCM hiện nay có Viện Pasteur hay BV Nhiệt đới TPHCM có khả năng xét nghiệm Zika.

Việc bạn bị muỗi cắn nhiều và đang có ý định có nên muốn đi xét nghiệm Zika là không cần thiết vì kết quả xét nghiệm chỉ cho biết bạn bị nhiễm Zika hay không ở thời điểm xét nghiệm mà thôi.

Nếu kết quả xét nghiệm âm tính nhưng sau đó bạn lại bị nhiễm Zika vào thời điểm mang thai thì kết quả xét nghiệm lần trước hoàn toàn không có ý nghĩa gì.

- Bạn đọc Xuân Mai - Email : xuanmai   @gmail.com

Xin chào bác sĩ,

Em năm nay 21 tuổi. Em bị muỗi đốt nhiều ở chân. Chân trái em khoảng 1 tuần nay cứ liên tục đau nhức và phần da trên bắp chân cảm giác sờ vào cứ tê tê (cảm giác không rõ ràng giống như phần da bên chân trái ạ), phần gáy sau đầu và cổ thì thỉnh thoảng đau nhức. Cảm giác rất khó chịu. Em rất lo lắng sợ mình bị nhiễm virus Zika. Vì em có đọc trên internet những biểu hiện của em gần giống với những biểu hiện của nhiễm virus Zika ạ. Kính mong bác sĩ tư vấn giúp em. Chân thành cảm ơn bác sĩ ạ.

Trong quá trình tư vấn, TS.BS Lê Trường Giang cũng thường khiến mọi người bật cười vì những câu trả lời hóm hỉnh

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Các triệu chứng mà bạn vừa kể không phải là những triệu chứng của người bị nhiễm virus Zika. Bạn nên đến gặp BS hoặc đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và tư vấn để giải tỏa những lo lắng của bạn.

- Bạn đọc Nguyễn Bá Trung - batrung…@edu.vn

Thưa ông Nguyễn Trí Dũng - Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP, xin ông cho biết:

- Sức khỏe của 17 bệnh nhân đã phát hiện Zika hiện nay ra sao?

- Bao giờ thì dập tắt được dịch?

- Trong trường hợp xấu nhất không dập được bệnh Zika thì theo ông chuyện gì sẽ xảy ra?

ThS.BS Nguyễn Trí Dũng:

Chào bạn Nguyễn Bá Trung,

Như chúng ta đã biết, bệnh do virus Zika biểu hiện lâm sàng rất nhẹ và tự khỏi. Tất cả các trường hợp phát hiện nhiễm virus Zika ở TPHCM hiện nay cũng đã không còn triệu chứng, sức khỏe bình thường.

Ngành Y tế và các ban ngành đoàn thể có liên quan dưới sự chỉ đạo của chính quyền TP đang triển khai nhiều biện pháp khống chế sự lây lan của virus Zika trong cộng đồng. Việc loại trừ hoàn toàn sự tồn tại của virus Zika trong cộng đồng ở TPHCM cũng như ở Việt Nam như hiện nay là vô cùng khó khăn, khi điều kiện về thời tiết, môi trường để muỗi vằn sinh sản và phát triển luôn tồn tại trong môi trường sống của người dân.

Nếu Virus Zika vẫn tồn tại và phát triển trong môi trường sẽ có nhiều khả năng phát triển như dịch bệnh sốt xuất huyết hiện nay. Để điều này không xảy ra đòi hỏi các ban ngành đoàn thể, người dân hưởng ứng, phối hợp với ngành Y tế để triển khai các biện pháp dự phòng chủ động bằng việc không cho muỗi vằn sinh sản và phát triển. Phát hiện sớm các trường hợp mới mắc để triển khai các biện pháp phòng chống lây lan.

- Bạn đọc Tường Vi, Lê Thánh Tôn, quận 1, TPHCM:

Đối tượng và độ tuổi thường mắc Zika?

Người có các bệnh mãn tính khi mắc bệnh Zika có khó điều trị hơn không? Người già nếu mắc Zika có nguy hiểm đến tính mạng?

TS.BS Lê Trường Giang:

Chào bạn,

Muỗi không phân biệt người lớn hay trẻ em, nam hay nữ do đó độ tuổi, đối tượng nào bị muỗi đốt cũng đều có khả năng bị lây nhiễm Zika.

Zika chỉ gây nên những triệu chứng thoáng qua nên thường tự khỏi, không ảnh hưởng đến sức khỏe, nên đến nay chưa có ghi nhận ảnh hưởng của Zika trên người mắc bệnh mạn tính hoặc người già.

15g35, TS.BS Lê Trường Giang và Th.BS Nguyễn Trí Dũng rời cuộc giao lưu trực tuyến, để đến cuộc họp với lãnh đạo TPHCM và các sở ngành để tìm cách ngăn chặn tình trạng virus Zika đang có nguy cơ lan rộng trên địa bàn thành phố. Trân trọng cảm ơn 2 chuyên gia đã dành thời gian tư vấn cho bạn đọc AloBacsi!