- Cồn (alcool) có tác dụng làm đông vón lại các thành phần protein của vi khuẩn làm chúng bất hoạt và không còn khả năng dinh dưỡng, tăng trưởng hoặc sinh sản. Cồn 90^o được sử dụng cho các trường hợp như sát trùng dụng cụ, bôi trên da trước khi tiêm chích...

Tuy nhiên, qua thực nghiệm sử dụng chứng minh cho thấy cồn sát trùng cho các vết thương nên là cồn 70^o (pha loãng từ cồn 90^o với nước theo tỷ lệ) nhờ tính chất bốc hơi chậm hơn cũng như tính thấm của cồn vào các nơi nhiễm khuẩn sâu hơn so với cồn 90^o. Các vết thương ngoài da khi tiếp xúc với cồn thường tạo cảm giác kích ứng (xót, rát..).

- Oxi già (eau oxygénée, dưỡng thủy, H₂O₂) có tác dụng oxy hóa hoặc hiện tượng đốt cháy hóa học các vi sinh vật nhờ nguồn oxy mới sinh (không phải oxy trong không khí) có trong chế phẩm. Trước khi sử dụng, cần kiểm tra sự hiện diện của oxy mới sinh này bằng cách đổ một ít chất lỏng ra và quan sát phải có bọt khí xuất hiện.

Oxy già không gây kích ứng trên da khi sử dụng. Nếu chai thuốc không được đậy kín ngay sau khi dùng, dạng oxy mới sinh có hoạt tính sẽ chuyển thành khí oxy bình thường sẽ không còn tác dụng diệt khuẩn.

- Thuốc đỏ (mercurochrome) được dùng từ lâu nhờ tác dụng diệt khuẩn mạnh, cần lưu ý không được dùng thuốc đỏ cho những vết thương sâu vì nguy cơ các lượng chất độc mạnh của thuốc đỏ sẽ có khả năng đi vào máu gây ngộ độc.

- Thuốc tím (permanganate de potassium, KMnO₄) diệt vi khuẩn nhờ tác dụng oxy hóa của dạng oxy mới sinh khi hòa thuốc tím vào nước. Thuốc tím phải được dùng ở dạng hạt tinh thể được hòa tan vào nước với lượng khoảng 1 gam (1 gói) trong 1 lít nước. Tương tự như oxy già, thuốc tím pha sẵn sẽ không có tác dụng diệt vi khuẩn nhất là khi dùng thuốc tím để rửa rau!

- Cồn Iod (teinture d'iode) thường dùng với nồng độ 5% cũng có tác dụng oxi hóa vi khuẩn, diệt nấm ngoài da. Tác dụng sát trùng, diệt nấm là do chất iod chứ không phải do cồn, độ cồn có trong công thức thường là thấp - chỉ giúp hòa tan iod.

Cồn iod là một chất sát trùng mạnh có tính phá hủy các chất hữu cơ như da, quần áo, sách vở... vì vậy cần thận trọng khi sử dụng trên những vùng cần giữ thẩm mỹ như da mặt. Hiện nay iod còn được sử dụng ở dạng hữu cơ (betadine, povidone) không gây kích ứng da, được sử dụng an toàn trên các vùng niêm mạc khá nhạy cảm như trong miệng, âm đạo...

Theo PGS.TS Trương Văn Tuấn - Sài Gòn giải phóng