Ngày nay, sự quan tâm đến việc thải độc càng được nhiều người chú ý bởi môi trường sống có nhiều biến động như đồ chơi trẻ em  nhiễm chì, thủy ngân trong  cá, nước nhiễm kim loại nặng, hóa chất tồn dư trong thịt …

Nhưng thực tế thì thải độc có thực sự mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho con người không?

Thải độc là gì?

Trước khi gây thành cơn bão - một trào lưu được rất nhiều người lùng sục thực hiện thì Thải độc hay còn gọi là “detox” đã có mặt trong từ điển y khoa khá lâu trước đó. Đây là một thủ thuật y khoa nhằm mục đích loại bỏ các độc chất đe đọa đến tính mạng những người bị ngộ độc tại các khoa chống độc hoặc khoa cấp cứu của bệnh viện. Điều trị bằng phương pháp thải độc bao gồm việc sử dụng các thuốc và kết hợp với các liệu pháp khác phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của loại độc tính.

Với mục đích nâng cao nhận thức và hướng dẫn cách sơ cứu của cộng đồng khi gặp người ngộ độc, các quy trình thải độc được công bố rộng rãi và những sản phẩm giúp thải độc cũng được bán tại các hiệu thuốc, cửa hàng tiện lợi, tại spa, các trang web bán hàng qua mạng mà không cần bác sĩ kê đơn. Vượt xa hơn những gì được mong đợi, những sản phẩm này dần được lăng xê thành những sản phẩm thần kỳ giúp loại bỏ độc tố ở các cơ quan trong cơ thể con người. Nhiều sản phẩm được gắn mác là có giá trị thanh lọc, thải độc toàn bộ cơ thể.

Dưới đây là một số phương thức thải độc được nhiều người ưa chuộng:

Rửa mũi

Hay còn gọi là Jala Neti, một  kỹ thuật  có nguồn gốc từ bộ môn yoga sử dụng bình trà có  vòi dài (neti pot) chứa nước muối sinh lý để đưa dung dịch này vào một bên  mũi sau đó nước sẽ chảy ra từ mũi phía còn lại:

Mục đích: đôi khi đây là một cách chăm sóc sức khỏe hữu hiệu được nhiều bác sĩ khuyến cáo khi bạn bị dị ứng, ngạt mũi do cảm cúm hoặc bị viêm xoang. Rửa mũi bằng nước muối sinh  lý giúp làm trôi  nước mũi, dịch nhầy, các bụ bẩn, vi khuẩn, virus... do đó sẽ giúp thông thoáng đường thở hơn.

Bằng chứng:  có những bằng chứng hữu hiệu cho thấy rửa mũi giúp làm giảm được nồng độ vi khuẩn cư trú trong khoang mũi. Một nghiên cứu nhỏ đã chỉ ra rằng việc rửa mũi cũng làm giảm nguy cơ viêm xoang.

Cảnh báo: dung dịch rủa mũi có thể đọng lại trong các xoang và gây nặng thêm tình trạng bệnh.

Chế độ ăn thải độc

Chế độ ăn  cũng có thể giúp thải độc. Một  trong những chế độ ăn thải độc phổ biến nhất  là chế độ ăn Master Cleanse được nhiều ngôi sao Hollywood lăng xê nhiệt tình. Chế độ ăn này được mô tả như sau: uống ¼ cốc nước muối ấm vào buổi sáng, và uống 1,8 lít hỗn hợp nước chanh, xi rô phong, tiêu cayenne trong cả ngày và kết thúc bằng một cốc trà nhuận tràng vào buổi tối. Những  tín đồ của loại nước thải độc này khuyên tốt nhất nên áp dụng trong 10 ngày để đạt được hiệu quả như mong muốn.

Mục đích: tái tạo lại năng lượng, giảm cân, giảm các triệu chứng liên quan đến bệnh mạn tính như viêm khớp hoặc xơ cứng bì.

Bằng chứng  khoa học: không có dữ liệu nghiên cứu về  những loại nước thải độc này trong y văn từ xưa tới nay. Nhưng có một số nghiên cứu chỉ ra rằng nhịn đói hoặc chế độ ăn cực kỳ ít calo làm giảm tỷ  lệ trao đổi chất cơ bản của cơ thể trong khi cơ thể đang cố gắng duy trì  năng lượng cho các hoạt động cơ bản của con người  bằng cách phân hủy các mô mỡ dự trữ, giúp việc giảm cân diễn ra nhanh chóng. Tuy nhiên, khi quay lại với chế độ ăn bình thường  thì nhưng người  áp dụng chế độ ăn trên sẽ tăng cân rất nhanh.

Nguy cơ: chế độ dinh dưỡng này  thiếu rất nhiều các chất dinh dưỡng như protein, các chất béo và các chất dinh dưỡng  thiết yếu. Các đồ uống nhuận tràng  hàng ngày có thể gây ra mất nước,  làm giảm chất điện giải, làm giảm chức năng bình thường. Nếu tiếp tục những loại  nước uống  này sẽ dẫn đến tình trạng mất cân bằng chuyển hóa kiềm toan, gây ra tình trạng toan  hóa máu, nếu nặng hơn sẽ dẫn đến hôn mê, tử vong.

Làm sạch ruột

Trên thị trường có rất nhiều bộ kit để phục vụ cho loại detox này, những sản phẩm này phần lớn là chứa chất xơ, kèm theo đó là những loại thảo mộc hoặc enzyme,  những loại trà nhuận tràng và sử dụng hàng ngày.  Các bộ kit này đước khuyến cáo sử dụng trong vài tuần để có hiệu quả.

Mục đích: đào thải các ký sinh trùng và các chất cặn bã ở thành ruột

Bằng chứng khoa học: một vài nghiên cứu đã  chỉ ra rằng, cây kế sữa được coi là một chất hỗ trợ cải thiện chức năng gan ít xảy ra tác dụng phụ. Nhưng không hè có bất cứ bằng chứng y khoa nào chỉ ra làm sạch ruột có hiệu quả trong việc bảo vệ đường ruột. Các thành phần trong các bộ kit được cho là làm cho các chất cặn ở ruột đông tụ lại giống gelatin để dễ dàng đào thải ra ngoài và được chứng minh bằng hình ảnh. Nhưng rất có thể những hình ảnh của các nhà cung cấp sản phẩm đưa ra có thể là hình ảnh được tạo ra bởi chất xơ- thành phần chính có trong các bộ kit làm sạch ruột đó.

Hơn nữa, suy nghĩ những chất bám vào thành ruột đều là những chất độc hại là hoàn toàn sai lầm. Những phân tích về vòng tuần hoàn đào thải chất cặn bã ở con người cho thấy, những chất cặn bã được đào thải sẽ tích tụ ở dạng khối rắn (hay chính là phân) chứ không phải bám  vào thành ruột ở dạng bùn như cách các quảng cáo mô tả.

Nguy cơ: giống như nhịn đói, các chất làm sạch ruột cũng có nguy cơ làm mất nước, mất cân bằng điện giải, rối loạn chức năng ruột và làm ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột.