Polyp đại trực tràng là tổn thương nhô vào lòng đại trực tràng, xuất phát từ niêm mạc, có hình dạng như nấm. Đây là loại polyp rất thường gặp ở người lớn tuổi. Hiện vẫn chưa có câu trả lời chính xác về nguyên nhân gây ra polyp đại trực tràng.

Tuy nhiên, người ta cho rằng có thể có một sự tương tác giữa gen và môi trường, lối sống đã tạo ra polyp. Vì vậy, một số gia đình sẽ bị polyp nhiều hơn những gia đình khác; hoặc nếu ăn nhiều chất béo, nhiều thịt đỏ, ít chất xơ, hút thuốc lá, bị béo phì, nguy cơ bị polyp cũng tăng lên.

Polyp đại trực tràng có hai dạng, tăng sản và tuyến. Chiếm đa số và lành tính hoàn toàn là polyp tăng sản, loại này thường nhỏ, thường “mọc” ở phần cuối cùng của ruột như trực tràng, sát hậu môn. Nơi này có ít mạch máu nên hầu như không to lên và sẽ không bao giờ chuyển thành ung thư.

Polyp tuyến gồm ba loại: tuyến ống, tuyến nhánh và tuyến ống - nhánh. Polyp tuyến ống ít có khả năng tiến triển xa hơn, tỷ lệ biến thành ác tính rất thấp; polyp tuyến ống - nhánh có tỷ lệ tiến triển thành ác tính cao hơn, ở mức độ trung bình; polyp tuyến nhánh chính là loại có nhiều khả năng biến thành ung thư.

Cần biết, đa số ung thư đại trực tràng là do polyp, nhưng phần lớn các polyp không tiến triển thành ung thư. Khả năng tiến triển thành ung thư đại trực tràng của polyp tùy thuộc vào nhiều yếu tố.

Polyp càng lớn càng nhiều khả năng hóa ác; các polyp có kích thước lớn hơn 2cm có khả năng hóa ác đến 50%. Yếu tố thứ hai là số lượng. Số lượng polyp càng nhiều thì càng dễ có khả năng hóa ác. Hình dạng của polyp cũng là yếu tố quan trọng.

Các polyp có cuống ít khả năng hóa ác hơn các polyp không cuống. Ngoài ra, không thể bỏ sót tính chất của polyp có nghịch sản (bất thường trong phát triển tế bào và cấu trúc mô) hay không.

Đây là một yếu tố quan trọng để đánh giá khả năng hóa ác của polyp. Các polyp nghịch sản nhẹ sẽ ít có khả năng tiến triển thành ung thư, ngược lại các polyp có kèm theo nghịch sản nặng cần phải theo dõi chặt chẽ vì khả năng hóa ác rất cao.