Vỡ túi phình mạch máu não - Tiếng chuông cảnh báo từ cơn đau đầu kéo dài

1. Dị dạng động tĩnh mạch là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đột quỵ não

Thưa BS, tại sao đột quỵ xuất hiện ngày càng nhiều hơn ở người trẻ?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân - Chuyên khoa Ngoại Thần kinh - Sọ não, Phòng khám Bernard trả lời: Mọi người thường nghĩ đột quỵ não là tình trạng tử vong trong khi ngủ và thường xảy ra ở người lớn tuổi. Thực tế, khái niệm “đột quỵ” rất rộng, bao gồm cả đột quỵ não.

Đúng là trước đây đột quỵ thường gặp ở người lớn tuổi nhưng gần đây, bên cạnh sự phát triển của khoa học, cuộc sống nhiều căng thẳng, áp lực đã khiến bệnh lý này dần trẻ hóa.

Nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ não là dị dạng động tĩnh mạch hoặc phình mạch máu não.

2. Phình mạch máu não là gì?

Phình mạch máu não là gì và vì sao đây là nguyên nhân gây ra đột quỵ, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Mạch máu bình thường trơn tru, có dạng hình ống. Phình mạch máu não là tình trạng đoạn mạch máu bên trong não xuất hiện những điểm phồng như quả bóng có chứa máu, thành mạch mỏng.

Do đó, khi bệnh nhân thay đổi huyết áp đột ngột, hoặc thay đổi về cảm xúc, tâm lý, hoặc gặp tác động từ ngoại cảnh sẽ gây vỡ túi phình, chảy máu trong não. Bệnh nhân lâm vào hôn mê.

3. Túi phình mạch máu não nguy hiểm thế nào?

Ngoài đột quỵ, phình mạch máu não có thể gây những biến chứng nguy hiểm nào khác, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Khi túi phình chưa vỡ, bệnh nhân hầu như không có triệu chứng gì. Tùy theo vị trí của túi phình, nó có thể gây sụp mi chẳng hạn. một số ít trường hợp bị yếu liệt khi túi phình quá to.

Khi túi phình bị vỡ sẽ gây ra biến chứng vô cùng khủng khiếp. Đầu tiên, bệnh nhân có cơn đau đầu dữ dội. Nặng hơn là hôn mê sâu, thậm chí tử vong.

4. Vỡ túi phình mạch máu đau đầu như sét đánh

Nhiều người vẫn chủ quan khi có những cơn đau đầu. Cơn đau đầu do vỡ túi phình mạch máu não có gì khác với đau đầu thông thường để chúng ta có thể nhận biết ạ?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Cơn đau đầu do vỡ túi phình tương đối đặc biệt. Thông thường, trước khi túi phình vỡ trung bình từ 2 - 3 tuần sẽ có triệu chứng “dọa vỡ” với biểu hiện là đau đầu âm ỉ kéo dài, đau cả ngày.

Khi túi phình chính thức vỡ, biểu hiện được mô tả như “đau đầu sét đánh”, đau dữ dội đến mức bệnh nhân không thể mở mắt ra được. Những trường hợp xuất huyết nhiều có thể hôn mê tại chỗ.

5. Vỡ túi phình gây đau toàn bộ đầu

Vỡ túi phình mạch máu sẽ gây đau đầu ở những vị trí nào, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Câu trả lời là đau toàn bộ đầu, không có một vị trí nào đặc hiệu.

6. Nguyễn nhân gây phình mạch máu não

Vậy nguyên nhân nào gây phình mạch máu não, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến phình mạch máu não. Theo thống kê, 2 nguyên nhân phổ biến nhất là gen di truyền và hút thuốc lá.

Ngoài ra, sau tai nạn mà nạn nhân bị chấn thương đầu, làm thành mạch tại bị tổn thương, thành mạch sẽ phình lên.

Hiếm gặp hơn nhưng thường gặp ở trẻ em là bị nhiễm trùng sau các đợt bệnh, gây viêm mạch máu não, hình thành túi phình ở đó.

7. Ai dễ bị phình mạch máu não?

Những nhóm nào sẽ có yếu tố nguy cơ bị phình mạch máu não cao hơn, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Xét về túi phình theo tự nhiên, đa phần bệnh nhân là người lớn tuổi. Từ khoảng 50 - 60 tuổi trở lên, tỷ lệ có túi phình sẽ nhiều hơn.

Ở lứa tuổi trẻ hơn, đa phần túi phình thuộc dạng bệnh lý.

8. Bệnh lý phình mạch máu não - “Kẻ giết người thầm lặng”

Ngoài đâu đầu dữ dội, có những dấu hiệu nào giúp chúng ta nhận biết bệnh lý này, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Bệnh lý phình mạch máu não còn được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”. Khi túi phình chưa vỡ, bệnh nhân vẫn sinh hoạt bình thường.

Tại Phòng khám Bernard tiếp nhận một trường hợp khách hàng đến khám sức khỏe thông thường, hoàn toàn không có triệu chứng gì đặc biệt. Thế nhưng qua tầm soát, chúng tôi phát hiện một túi phình có kích thước lớn.

Sau đó nữ bệnh nhân này đã có chỉ định can thiệp. Ca phẫu thuật rất thành công.

9. Đau đầu không rõ nguyên nhân kéo dài, nghi ngờ túi phình mạch máu não

Khi đã có triệu chứng đau đầu, thậm chí không thể mở mắt, bệnh nhân cần làm gì, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Khi xuất hiện các triệu chứng này, cần báo ngay cho người nhà, sau đó nhanh chóng đi khám. Đừng chịu đựng cơn đau đầu tại nhà.

Đau đầu do làm việc quá sức, ngủ không đủ giấc là một việc hết sức bình thường. Viêm xoang cũng gây đau đầu ở một số vị trí nhất định.

Tuy nhiên, khi bị đau đầu không rõ nguyên nhân, đặc biệt là tình trạng này kéo dài, cần phải đi kiểm tra.

Dù không phải trường hợp đau đầu kéo dài nào cũng liên quan đến túi phình mạch máu não nhưng bệnh nhân cần được thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để loại trừ được các nguyên nhân có thể gây tử vong.

10. Chụp mạch máu xóa nền DSA là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán phình mạch máu não

Xin hỏi BS, vì sao cần đến các công nghệ chẩn đoán hình ảnh cao cấp như chụp CT hay MRI để chẩn đoán túi phình mạch máu não?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Công nghệ cao với những tính năng mới sẽ giúp dựng hình lại toàn bộ hệ thống mạch máu trong não. Trong khi đó, các phương pháp cũ như X-quang chỉ có thể nhìn thấy xương, không quan sát được cấu trúc mạch máu.

Tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh lý phình mạch máu não là chụp mạch máu xóa nền DSA. Đây là phương pháp xâm lấn hơn so với CT hay MRI nhưng sẽ giúp bác sĩ nhìn rõ hơn, độ chính xác cao hơn.

11. Khi nào cần phẫu thuật điều trị túi phình mạch máu não?

Khi phát hiện bất thường nhờ các phương pháp chẩn đoán hình ảnh nêu trên, việc can thiệp điều trị sẽ được tiến hành như thế nào, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Mỗi bệnh nhân sẽ có phác đồ can thiệp theo tình trạng của túi phình.

Nếu túi phình đã vỡ, chắc chắn bệnh nhân phải phẫu thuật hoặc can thiệp mạch để giải quyết nguyên nhân xuất huyết.

Túi phình chưa vỡ sẽ có nhiều hướng xử trí. Đến khi đạt thang điểm cần can thiệp, người bệnh có thể lựa chọn phẫu thuật hoặc can thiệp mạch. Còn nếu không rơi vào chỉ định cần điều trị, bệnh nhân chỉ theo dõi bằng cách chụp phim sau mỗi 6 hoặc 12 tháng.

Trường hợp kích thước của túi phình không thay đổi, có thể tiếp tục theo dõi và điều trị tốt các bệnh nền kèm theo. Khi kích thước túi phình tăng lên, chắc chắn phải can thiệp.

12. Ổn định huyết áp, tránh rượu bia, thuốc lá để hạn chế nguy cơ vỡ túi phình mạch máu

Các trường hợp chưa cần thiết can thiệp ngay, trong giai đoạn theo dõi, bệnh nhân cần làm gì để đảm bảo sức khỏe? BS có lời khuyên nào cho họ?

BS.CK2 Nguyễn Minh Tân trả lời: Với những trường hợp túi phình chưa vỡ, nếu có bệnh lý nền, bệnh nhân nên cố gắng điều trị ổn định, đặc biệt cần lưu ý vấn đề tăng huyết áp.

Tăng huyết áp không kiểm soát được sẽ khiến khả năng túi phình bị vỡ rất cao. Đó là “án tử” lơ lửng trên đầu chứ không còn là “sát thủ thầm lặng” nữa.

Những người trẻ phát hiện túi phình nhưng chưa đến mức phải can thiệp thì vẫn có thể ăn uống, sinh hoạt như người bình thường. Tuy nhiên cần lưu ý một số yếu tố nguy cơ đe dọa vỡ như hút thuốc, rượu bia... Nên cố gắng hạn chế tối đa để bảo vệ sức khỏe.