1. Nguyên nhân gây viêm cơ tim là gì? Viêm cơ tim và virus gây bệnh cúm mùa có mối liên quan ra sao?

Thưa BS, viêm cơ tim ở người trẻ, trẻ em do những nguyên nhân nào gây ra? Trong đó, viêm cơ tim và virus gây bệnh cúm mùa có mối liên quan ra sao? Trường hợp nào viêm cơ tim là hậu quả của cúm mùa?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Trước đây, 5 - 10 năm viêm cơ tim là bệnh khá hiếm. Hiện tại, chúng ta có điều kiện để cứu sống bệnh nhân và có phương tiện thông tin đại chúng nên căn bệnh này được nhắc đến nhiều.

Viêm cơ tim có tác nhân chính là virus và độc tố bạch hầu. Ngoài ra, có nhiều loại virus khác gây viêm cơ tim, nhiều nhất là virus đường ruột, virus cúm. Triệu chứng ban đầu của viêm cơ tim rất giống với các triệu chứng sốt siêu vi và cúm như mệt mỏi, sốt, ho,…

2. Ai có nguy cơ bị viêm cơ tim cao hơn?

Trẻ em/người trẻ nào có nguy cơ bị viêm cơ tim, thưa BS? Trong trường hợp cúm mùa diễn tiến đến viêm cơ tim, ai có nguy cơ này cao hơn cả? Diễn tiến này thường xảy ra trong giai đoạn nào của cúm mùa, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Viêm cơ tim có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên đa số xuất hiện ở người trẻ và trẻ nhỏ. Người lớn đã có miễn dịch nên ít mắc bệnh hơn.

Trong những ngày đầu mắc cúm có thể triệu chứng siêu vi chưa xuất hiện nhưng vẫn bị viêm cơ tim hoặc nhiễm siêu vi 1 - 2 ngày sẽ tấn công gây viêm cơ tim. Viêm cơ tim là bệnh hiếm và khó chẩn đoán sớm. Thậm chí ban đầu không có triệu chứng của sốt siêu vi nhưng vẫn bị viêm cơ tim.

3. Viêm cơ tim sẽ diễn tiến qua những giai đoạn nào và biến chứng là gì?

Viêm cơ tim diễn biến nhanh đột ngột, phức tạp. Nhờ BS chia sẻ cụ thể hơn, viêm cơ tim sẽ diễn tiến qua những giai đoạn nào? Các biến chứng của viêm cơ tim gồm những gì và mất bao lâu để đưa người bệnh vào các biến chứng này, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Viêm cơ tim là bệnh âm ỉ đôi khi chúng ta không biết và có thể tự hết. Viêm cơ tim mức điển hình dẫn đến sốc tim phải điều trị tích cực chỉ xuất hiện 1 - 2 ngày đầu.

Triệu chứng ban đầu là khó thở, tức ngực, không bắt được mạch, choáng váng vì tim co bóp không bình thường. Tiếp đến là rối loạn nhịp tim, tim đập chậm, mạch, huyết áp mất. Người bệnh sẽ không còn khả năng tư duy, lơ mơ, hôn mê và khó thở. Thông thường, viêm cơ tim sẽ gọi là viêm cơ tim cấp hoặc viêm cơ tim tối cấp để diễn tả bệnh diễn tiến rất nhanh.

4. Làm thế nào để nhận diện và phân biệt viêm cơ tim với cúm mùa?

Triệu chứng ban đầu của viêm cơ tim gồm những gì ạ? Các dấu hiệu của viêm cơ tim được cảnh báo là tương tự như cúm mùa, xin hỏi BS, làm sao nhận diện và phân biệt được các biểu hiện để có hướng xử trí phù hợp ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Thứ nhất, số ca mắc cúm mùa rất nhiều nhưng tỷ lệ viêm cơ tim rất thấp, vì vậy không thể nói cúm mùa sẽ dẫn đến viêm cơ tim. Thứ hai là người viêm cơ tim biểu hiện ban đầu có khả năng là triệu chứng của cúm.

Do đó, khi có triệu chứng cúm phải theo dõi sức khỏe. Nếu thấy tức ngực, khó thở, choáng váng, nên đến bệnh viện. Trẻ viêm cơ tim rối loạn tri giác, không nói chuyện sẽ có thể nhận biết nhưng khi trẻ nói mệt phụ huynh thường lầm tưởng với vấn đề khác. Cần lưu ý, khi trẻ thường xuyên nói mệt phải cho nhập viện ngay vì chỉ trong bệnh viện mới nhìn thấy mạch, huyết áp tụt xuống.

5. Cận lâm sàng nào giúp chẩn đoán viêm cơ tim?

Nhờ BS chia sẻ hướng xử trí khi có các biểu hiện nghi ngờ viêm cơ tim? Cận lâm sàng để chẩn đoán viêm cơ tim là gì?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Bệnh nhân tức ngực kéo dài sẽ viêm cơ tim. Khi tức ngực cấp tính, khó thở cấp tính, bác sĩ sẽ thăm khám để kiểm tra nhịp tim, huyết áp. Thông thường nhịp tim sẽ loạn lên, đập nhanh, đập không đều hoặc rất chậm. Lúc đó, mạch, huyết áp sẽ tuột xuống, thậm chí khó thở.

Viêm cơ tim có thể chẩn đoán bằng cách đo điện tim, siêu âm tim, xét nghiệm máu. Tuy nhiên, viêm cơ tim phải được chẩn đoán rất nhanh vì bệnh diễn tiến nhanh, nếu chậm trễ sẽ dẫn đến tử vong.

6. Thói quen nào dẫn đến viêm cơ tim chẩn đoán muộn, biến chứng nặng?

Theo BS, đâu là những thói quen chưa đúng mà chúng ta thường mắc phải khiến viêm cơ tim thường được chẩn đoán muộn, biến chứng nặng ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Viêm cơ tim ngày thứ nhất, thứ hai sẽ rất mệt. Một số trường hợp ban đầu mệt không đi khám, đến khi ảnh hưởng tim mạch, huyết áp sẽ khó điều trị hơn.

7. Cần lưu ý gì khi mắc cúm mùa để không dẫn đến viêm cơ tim?

Mắc cúm mùa, cần chăm sóc và chú ý những gì để không diễn tiến đến viêm cơ tim? Trên những người nguy cơ cao, liệu có cách nào chặn đứng nguy cơ này, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Không bị cúm sẽ không bị viêm cơ tim. Tuy nhiên, còn rất nhiều siêu vi khác có thể gây viêm cơ tim. Đây là loại bệnh hiếm, chỉ có thể cố gắng phát hiện sớm.

Không phải tất cả những người bị cúm đều có nguy cơ viêm cơ tim. Vì số lượng mắc cúm rất nhiều, không thể đo điện tim hết tất cả và thời gian đầu cũng không phát hiện được bệnh. Vấn đề chính là khi bị cảm cúm phải cố gắng nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, theo dõi sát triệu chứng nếu thấy tức ngực, khó thở nên đi khám ngay.

8. Có cách nào để phòng ngừa viêm cơ tim?

Chúng ta có cách nào để phòng ngừa viêm cơ tim, thưa BS? Thực tế, viêm cơ tim xảy ra trên những người không có biểu hiện về tim mạch nào trước đó, theo BS điều gì quan trọng nhất trong bệnh lý này để: phát hiện sớm - xử ký kịp thời - không nhầm lẫn với các bệnh lý khác ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Đây là cơ địa, chỉ có thể tiêm ngừa cúm, khi không bệnh cúm sẽ không bị viêm cơ tim. Ngoài ra, nên tiêm ngừa bạch hầu, vì có viêm cơ tim do độc tố bạch hầu. Những virus khác chỉ có thể phòng ngừa bằng cách ăn sạch, uống sạch.

Khi bị sốt siêu vi hay chưa có diễn tiến sốt siêu vi mà khó thở, tức ngực phải đi khám. Tỷ lệ viêm cơ tim do bệnh cúm rất thấp, không thể tầm soát cho tất cả mọi người.