Vì sao Nam Bộ xuất hiện mưa trái mùa?

Trưa 1/4, người dân ở TPHCM bất ngờ khi liên tục nghe nhiều tiếng sấm to, một vài nơi còn kèm theo mưa giông. Trong khi đây là giai đoạn cao điểm nắng nóng ở Nam bộ, thời tiết hết sức oi bức.  Đến chiều tối cùng ngày, mưa rải rác xuất hiện ở nhiều nơi, trong khi bầu trời vẫn bao phủ một màu xám mù như sương giăng.

Bên cạnh đó, do ảnh hưởng của không khí lạnh ở phía bắc khuếch tán xuống Nam bộ khiến nền nhiệt độ thấp nhất khoảng 25 - 26 độ C và cao nhất 31 - 32 độ C. Những ngày trước đó, mưa trái mùa đã xuất hiện rải rác cũng khiến độ ẩm trong không khí tăng cao. Độ ẩm cao và nhiệt độ thấp khiến các hạt bụi mịn trong không khí không khuếch tán, tạo thành một lớp màng màu trắng đục bao trùm cả thành phố. Nhìn từ xa, nhiều tòa nhà cao tầng như chìm trong màn không khí ô nhiễm.

Trước đây, hiện tượng này thường xuất hiện vào giai đoạn cuối năm thay vì giữa mùa khô như năm nay.  Ứng dụng theo dõi chất lượng không khí IQAir ghi nhận nhiều trạm đo ở mức cảnh báo đỏ, và tình trạng ô nhiễm không khí tiếp tục gia tăng, đạt đỉnh điểm vào giữa trưa khi các hoạt động kinh tế, xã hội diễn ra sôi nổi.

Ông Lê Đình Quyết - Trưởng phòng dự báo Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ (Đài Nam bộ) cho biết, mưa trái mùa đã xuất hiện ở TPHCM và một số tỉnh thành Nam bộ trong những ngày cuối tháng 3 và đầu tháng 4/2025, với lượng mưa phổ biến 10 - 20mm và phân bố không đều. 

Về cơ bản, trong mùa khô vẫn xuất hiện những đợt mưa trái mùa và lượng mưa ghi nhận được cũng không quá bất thường. Dù dương lịch bước sang tháng 4 nhưng âm lịch cũng chỉ mới đầu tháng 3, nên vẫn có những đợt không khí lạnh là bình thường. Miền Bắc vẫn xảy ra những đợt rét muộn, dân gian gọi là rét nàng Bân.

Th.S Lê Thị Xuân Lan - Chuyên gia dự báo khí tượng thủy văn giải thích, năm nay nắng nóng và đặc biệt là nắng nóng gay gắt trên diện rộng ít hơn và mưa trái mùa nhiều hơn. Trong tháng 4, không khí lạnh ở phía bắc có khả năng tiếp tục tăng cường xuống nước ta. Nguyên nhân do thời tiết đang ở trạng thái La Nina yếu. Trước đây một số cơ quan dự báo thời tiết cho biết La Nina đã kết thúc, nhưng những dự báo mới nhất cho thấy nó "chưa chết hẳn" và vẫn còn tồn tại dù khá yếu.

Vào những năm có La Nina mạnh thì không khí lạnh có thể kéo dài đến cuối tháng 4, thậm chí đầu tháng 5 nhưng cường độ nhẹ và ngắn. Do ảnh hưởng của La Nina lên rãnh áp thấp xích đạo gây mưa trái mùa, dịch lên phía bắc gần với Nam bộ hơn thay vì nằm gần đường xích đạo như bình thường. Rãnh thấp này kết hợp với nhiễu động thời tiết ngoài Biển Đông gây mưa trái mùa nhiều hơn thông thường.

Th.S Lê Thị Xuân Lan dự báo, có khả năng cuối tháng 5 La Nina mới kết thúc và chuyển sang trạng thái trung tính trong tháng 6 - 7. Đây là yếu tố ảnh hưởng nhiều đến thời tiết giai đoạn sắp tới.