Ngày 22/8/2024, Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ tiếp nhận người bệnh H.T.H. (62 tuổi, dân tộc Mường) trú tại huyện Thanh Sơn, Phú Thọ trong tình trạng đau bụng thượng vị, vàng mắt, vàng da, chóng mặt, người yếu mệt, buồn nôn kèm theo đái máu sau khi dùng thuốc chữa táo bón theo lời đồn.

Người bệnh nghe có tiền sử táo bón kéo dài. Nghe nói lá lộc mại (còn gọi là lá du mại) có thể chữa được táo bón nên đã lấy lá sắc trong ấm và lấy nước uống.

Sau 2 ngày uống nước lá lộc mại liên tục, người bệnh xuất hiện đau bụng thượng vị, vàng mắt, vàng da, nước tiểu đỏ, mệt mỏi, ăn kém, chóng mặt. Tình trạng ngày càng nặng nên gia đình đã đưa người bệnh đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ.

Kết quả xét nghiệm máu cho thấy hiện tượng tan máu, thiếu máu nặng (Hồng cầu: 1,71 T/l. Hemoglobin: 41 g/l); men gan tăng cao (GOT: 110,3 U/l, GPT: 25,8 U/l); tăng bilirubin máu (Bilirubin toàn phần: 103,3 µmol/L , Bilirubin trực tiếp 8,3 µmol/L)

Sau khi thực hiện các kiểm tra lâm sàng, cận lâm sàng, kết hợp với bệnh sử, loại trừ các nguyên nhân tan máu khác. Các bác sĩ đã xác định đây là trường hợp tan máu cấp do ngộ độc lá lộc mại, các bác sĩ đã áp dụng các biện pháp chống độc, thải độc, truyền máu, thuốc bổ gan...

Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân đã đáp ứng thuốc và tiến triển tốt, tình trạng tan máu đã cải thiện. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi điều trị, hồi phục sức khỏe và sẽ được ra viện trong những ngày tới.

Theo TS.BS Hà Thị Bích Vân - Trưởng Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, cây lộc mại (hay còn gọi là cây du mại) thường gặp ở các tỉnh miền núi phía Bắc với nhiều loại và hình dạng lá khác nhau. 

Theo y học cổ truyền, lá lộc mại có tác dụng nhuận tràng (liều nhỏ), tẩy (liều lớn), tiêu độc, sát trùng. Dân gian truyền nhau kinh nghiệm uống nước lá lộc mại để chữa bệnh táo bón, kiết lỵ…

Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách, sai liều lượng có thể dẫn đến ngộ độc. Độc tính của lá lộc mại có thể gây ra hiện tượng nhịp tim nhanh, người mệt yếu, da xanh, ăn không tiêu, đau bụng, đi tiểu màu đỏ,…

Qua đó, các bác sĩ khuyến cáo, người dân không nên tự ý sử dụng lá lộc mại để làm thuốc, đồng thời cân nhắc kỹ lưỡng trước khi thực hiện theo các bài thuốc truyền miệng hoặc trên mạng xã hội. Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc, cần nhanh chóng đưa người bệnh tới cơ sở y tế có chuyên khoa cấp cứu - chống độc để được xử trí kịp thời.

Mặc dù đã đưa ra nhiều cảnh báo về sự nguy hiểm của lá lộc mại và các loại lá có độc khác nhưng hằng năm bệnh viện vẫn tiếp nhận nhiều trường hợp người dân sử dụng lá lộc mại chữa bệnh theo truyền miệng. Trước trường hợp của người bệnh H.T.H, đầu năm 2024, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cũng đã tiếp nhận và điều trị thành công cho một trường hợp nhập viện cấp cứu sốc mất máu - tan máu cấp sau khi ăn lá lộc mại kèm thịt chó.