Trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và nam giới chăm sóc răng miệng thế nào?

Livestream: Chăm sóc và bảo vệ răng miệng cho cả gia đình sao cho đúng và đủ?, ngày 31/10 tại AloBacsi

NỘI DUNG TƯ VẤN

Tiếp theo phần 1: Vì sao đã đánh răng nhưng vẫn nên dùng nước súc miệng?

1. Có phải răng sữa không cần chăm sóc vì khi thay răng vĩnh viễn sẽ đẹp như thường?

Trẻ em rất thích ăn đồ ngọt nhưng lại làm biếng đánh răng, súc miệng, nên nhiều bé “sở hữu” hàm răng sún, răng sâu. Các bậc phụ huynh quan niệm, răng sún là răng sữa, khi được thay răng lại đẹp như thường.

Xin hỏi BS, điều này có đúng không ạ? Trẻ mắc bệnh răng miệng ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân như thế nào?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Trẻ em bắt đầu mọc răng là 6 tháng tuổi và kết thúc ở 20 tháng tuổi, bé sẽ có 20 răng sữa ở khung hàm, nhờ răng sữa giúp bé ăn được và phát triển toàn diện theo thể chất của mình; nếu bạn nghĩ vấn đề sâu răng của bé là bình thường sau này thay răng sẽ hết thì đây là một quan niệm cực kì sai lầm. Răng chính là công cụ giú bé ăn nhai như vậy bé mới có thể phát triển toàn diện.

Ở giai đoạn từ 6 tháng tuổi cho đến khi bé đi nhà trẻ thì ở giai đoạn này các bậc phụ huynh phải lau răng cho bé hoặc chải răng cho bé giúp bé quen dần với kem đánh răng, hoặc mua các loại bàn chải có hình thú cưng giúp các bé thích thú và chấp hành chải răng đều đặn sau mỗi bữa ăn.

Ở giai đoạn từ 6 đến 10 tuổi, lúc này trẻ đang thay răng sữa và mọc răng vĩnh viễn lần lượt. 6 tuổi trẻ sẽ được thay một cái răng vĩnh viên đầu tiên (rất quan trọng) đây là răng số 6 – răng hàm vĩnh viễn.

4 cái răng cửa trên và dưới của răng sữa sẽ được thay từ 5 – 8 tuổi, nếu bé bị sâu trước đó sau đó dẫn đến tủy nếu không điều trị thì sẽ phải nhổ, nếu nhổ sớm sẽ dẫn đến việc răng bị mọc lệch lạc, đây là điều không tốt.

Thường ở giai đoạn 10 tuổi là bé đã thay xong các răng cửa trước; từ 9 – 12 tuổi (học cấp II) thì bé sẽ được thay các răng còn lại như răng nanh, hàm. Để có một bộ răng vĩnh viễn hoàn chỉnh trung bình là đến 14 tuổi. Trong suốt khoảng thời gian này nếu các răng hàm bị sâu mà không điều trị dẫn đến viêm tủy thì rất khó có bé nào có thể hợp tác để giữ được răng trên khung hàm; thậm chí sẽ dẫn đến áp xe phải nhổ răng.

Nếu răng số 6 mà mọc sớm nó sẽ chi phối đến răng bị mất sớm lúc này cũng sẽ dẫn đến việc mọc lệch lạc, mất răng không có răng để ăn uống làm chậm lại quá trình sinh hoạt và phát triển của trẻ dễ dẫn đến việc suy dinh dưỡng và không có sức khỏe để học. Cho dù là răng sữa hay răng vĩnh viễn cũng đều phải lưu tâm để ý, cho trẻ đi khám định kì để được điều trị kịp thời.

2. Mua nước súc miệng cho trẻ em cần lưu ý gì? Mấy tuổi bé mới dùng được?

- Nhờ BS hướng dẫn chăm sóc răng miệng cho trẻ theo từng độ tuổi. Riêng với trẻ em thì cha mẹ cần lưu ý gì khi chọn mua nước súc miệng cho con? Trẻ bao nhiêu tuổi thì nên dùng nước súc miệng ạ?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Nước súc miệng là một sản phẩm hỗ trợ sau khi chúng ta chải răng, nên lưu ý chỉ cho trẻ sử dụng khi thật sự cần thiết từ 6 tuổi trở lên, lúc này các bé đã ý thức được việc súc miệng sau đó nhổ ra và không nuốt vào bụng.

Ngoài ra vẫn có thể sử dụng nước muối sinh lí cho trẻ trong trường hợp các bé đang điều trị các bệnh lí về răng miệng như viêm nướu, nha chu hoặc sau một phẫu thuật nào đó ở vùng răng miệng.

3. Có phải răng giả thì không sợ bị sâu, không sợ viêm?

Vấn đề răng miệng ở người già ít được quan tâm, nhất là ở những người bị mất răng, phải trồng răng giả. Vì ông bà cho rằng, răng làm giả nên không sợ bị sâu, viêm. Xin hỏi BS, việc chăm sóc răng miệng ở người lớn tuổi nên thực hiện thế nào? Vệ sinh răng giả liệu có cần thiết? Và làm sao để phòng ngừa bệnh răng miệng ở người già?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Bất cứ ở lứa tuổi nào cũng nên chăm sóc răng miệng, ngoài việc chăm sóc răng miệng nói chung như: chải răng sau mỗi bữa ăn, khám răng định kì thì ở người lớn tuổi hay có quan niệm lớn tuổi rồi không cần đẹp, không cần phải đến nha sĩ mặc kệ vì tôi sắp chết, không quan tâm.

Ở những trường hợp này con cháu hay người trong gia đình đóng một tầm quan trọng nhất định, giúp khuyên răn cha mẹ, ông bà, những người lớn tuổi,… giúp họ đến gặp nha sĩ sớm để điều trị kịp thời.

Nhiều người lớn tuổi chủ quan rằng “mất răng tôi có thể trồng răng mới”, đây là điều sai lầm. Khi mất răng xen kẽ hoặc một ít răng thì chúng ta cần làm răng giả để phục hồi lại chức năng ăn nhai, giúp sức khỏe cải thiện hơn, tốt hơn.

Khi mang răng giả, những phần kẽ răng giả tiếp xúc với răng thật sẽ dễ có những mảng bám kế bên; vì thế sau khi ăn cần tháo răng giả ra để chải răng thật bằng kem đánh răng, còn răng giả sẽ chải bằng nước rửa chén thông thường sau đó ngâm răng giả bằng nước sạch. Khoảng 10 ngày 1 lần bạn có thể ngâm răng giả với thuốc ngâm hàm giả chuyên dụng, đây là một dung dịch sát khuẩn để hỗ trợ thêm giúp làm sạch hàm răng giả.

Mỗi buổi tối bạn nên tháo hàm giả ra để máu được lưu thông dễ dàng hơn. Mang hàm giả bạn vẫn cần phải chải răng và vệ sinh sạch sẽ bình thường, trừ trường hợp bạn bị mất toàn bộ răng tuy nhiên vẫn phải tháo sau mỗi bữa ăn để chà rửa, nếu bạn không tháo ra thì phần tiếp xúc với nền hàm sẽ tạo thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi nảy nỡ và bị nấm ở miệng dẫn đến việc điều trị rất phức tạp; nhất là với những bệnh nhân già tiểu đường.

Cho dù là người lớn tuổi hay trẻ em thì chúng ta vẫn cần phải chăm sóc răng miệng một cách đều đặn, chải răng thật, chải hàm giả, … nên tái khám định kì 6 tháng/ lần.

Một điều cần lưu ý đó là không nên dùng tăm xỉa răng, chỉ nên dùng chỉ nha khoa; nhất là ở người lớn tuổi. Nếu cha mẹ, ông bà đã lớn tuổi không tự làm được hoặc mắc các bệnh lí như đột quỵ, tai biến thì người thân trong gia đình có thể hỗ trợ như việc bạn đang giúp một đứa bé; trẻ em bạn chăm sóc thế nào thì người lớn tuổi cũng như vậy.

4. Chăm sóc răng miệng khi mang thai cần lưu ý gì?

Tương tự, mang thai là giai đoạn nhạy cảm của các chị em. Nếu răng miệng không được chăm sóc kỹ lưỡng có thể dẫn đến điều gì thưa BS? Và nếu lỡ mắc bệnh răng miệng khi mang thai thì việc điều trị có ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Nếu bạn có ý định mang thai thì trước đó nên đi khám nha sĩ; để bác sĩ có thể phát hiện sớm các bệnh lí vùng răng miệng đơn giản nhất là lấy vôi răng, phát hiện sâu răng sớm để trám răng hay có bất kì triệu chứng bất thường nào,…

Trong những tháng đầu mang thai, các bạn thường hay bị nghén: nôn, ói, chính những chất nôn này tạo ra axit dễ làm mòn đi men răng và dẫn đến sâu răng, … Hoặc đơn giản như việc phụ nữ mang thai hay có thói quen ăn vặt, ăn nhiều bữa; chính điều này cũng rất dễ gây sâu răng bạn nên nhớ.

Ở 3 tháng giữa của thai kì nếu bạn có cảm giác như hơi ê buốt ở vùng răng hay hôi miệng thì nên đi khám ở nha sĩ ngay để nha sĩ giúp bạn; đừng để đến 3 tháng cuối bạn mới bắt đầu can thiệp điều này là không tốt. Không nên để quá lâu, nếu tình trạng ngày càng xấu, nếu bạn bị ê buốt đau nhức khiến tâm trạng căng thẳng mệt mỏi thì cũng rất dễ ảnh hưởng đến thai kì. Đặc biệt là phải chích thuốc hay uống kháng sinh ở những những ngày thai kì thì cũng sợ sẽ ảnh hưởng đến thai nhi. Tốt nhất nên chăm sóc răng miệng trước khi bạn muốn có thai.

5. Nam giới hay uống rượu bia, hút thuốc lá thì chăm sóc răng miệng thế nào?

Nam giới khó tránh khỏi những bữa tiệc với rượu bia rồi cộng thêm thuốc lá. Xin hỏi BS những thói quen này ảnh hưởng như thế nào đến răng miệng? Vì rượu bia, thuốc lá nhiều nên hơi thở của cánh mày râu cũng thường xuyên có mùi. Làm cách nào để có hơi thở thơm tho, đừng cản trở giao tiếp thưa BS?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Nếu bạn có hút thuốc lá thì việc hôi miệng là điều khó tránh khỏi hoặc những ai uống rượu bia cũng vậy; thậm chí khi bạn ăn nhậu say quá đà thì chải răng là việc không bao giờ.

Khi hút thuốc nicotine của khói thuốc lá sẽ bám trên răng cộng với những mảng bám thức ăn của chúng ta lại càng gia tăng hôi miệng so với người không hút thuốc.

Thuốc là còn góp phần khiến bạn bị viêm nướu dẫn đến nha chu viêm; theo thống kê cho thấy bệnh lí nha chu viêm ở người hút thuốc lá là khá cao. Vì thế tốt nhất bạn nên hạn chế hoặc tốt hơn là từ bỏ thuốc lá.

Ở những đối tượng uống rượu bia và hút thuốc lá thì không phải 6 tháng mới đến nha sĩ mà 4 tháng nên đến một lần.

Bất kì ai hút thuốc lá mà nếu gặp các vấn đề về răng miệng thì quá trình điều trị cũng sẽ phải kéo dài hơn so với người bình thường. Nếu bạn hút thuốc lá mà dẫn đến các vấn đề về hô hấp hay tim mạch chẳng hạn; lúc này khi đến nha sĩ lấy vôi răng rất nhiều bệnh nhân gặp khó khăn trong việc thở vì viêm họng, viêm xoang, … rất mất thời gian và khó khăn trong việc điều trị.

Tốt nhất nên hạn chế hút thuốc và đi khám nha sĩ sớm hơn so với người bình thường. Nên chải răng đúng cách và đều đặn tốt nhất là sau ăn 30 phút, sử dụng nước súc miệng để giúp giữ được hơi thở thom tho bạn nhé

6. Có nên tự pha chế nước súc miệng?

Trên mạng có hướng dẫn cách tự làm nước súc miệng như sau: 1. Nước súc miệng với bột baking soda; 2. Nước súc miệng với giấm táo; 3. Nước súc miệng với quế, mật ong và nước cốt chanh; 4. Nước súc miệng với thảo mộc (hương thảo, đinh hương…). Theo BS các loại nước súc miệng tự chế này có tốt cho răng miệng không?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Thật ra nếu đó là một loại nước súc miệng không có kiểm định của Bộ y tế thì bạn không nên dùng; một vài trường hợp bị dị ứng với banking soda chẳng hạn. Hoặc đơn cử như khi bạn dùng chanh mà nếu có sâu răng, mòn cổ răng, nứt men răng thì khi dùng sẽ khiến cho răng của bạn vô cùng đau và ê buốt hoặc bạn đang bị viêm tủy thì tình trạng này sẽ càng trầm trọng hơn.

Tất cả công thức của dân gian đều không qua kiểm định vì thế những người làm bác sĩ như chúng tôi cũng khuyên bạn không nên dùng. Trong trường hợp bất khả kháng bạn muốn dùng thì có thể tự pha chế nước muối sinh lí (9g muối hòa với 1 lít nước) sau đó nấu lên để nguội và sử dụng.

7. Tại sao nên dùng nước súc miệng sau khi đánh răng?

Tại sao phải sử dụng nước súc miệng thưa bác sĩ, tôi nghĩ đánh răng là đủ sạch rồi không cần phải thực hiện thêm bước vệ sinh nào nữa?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Trên thực tế nếu bạn chải răng đúng cách thì đã sạch rồi, nước súc miệng để giúp hỗ trợ thêm trong quá trình vệ sinh răng miệng chứ đây không phải là bước quyết định làm sạch duy nhất và hoàn toàn. Hoặc nếu sau quá trình điều trị về răng miệng thì bạn có thể sử dụng nước súc miệng giúp quá trình điều trị được nhanh và hiệu quả hơn.

8. Cách chọn nước súc miệng khi đang viêm nướu, niềng răng, răng giả?

Nhờ BS hướng dẫn bạn đọc cách chăm sóc răng miệng nói chung và cách chọn nước súc miệng cho các tình trạng sau: 1. Răng nướu bình thường, 2. Viêm nướu, viêm nha chu, 3. Nhiệt miệng, viêm loét lưỡi, 4. Niềng răng, bọc răng sứ, sử dụng răng giả.

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Với 4 đối tượng trên chúng ta đều có một cách chăm sóc răng miệng chung như là: chọn bàn chải, kem đánh răng, cách chải thế nào cho hiệu quả, sử dụng nước súc miệng, …

Chăm sóc cho từng trường hợp:

- Viêm nướu: cần 1 loại nước súc miệng đặc biệt trong đó có nồng độ chlorhexidine đúng theo chỉ định; bạn có thể mua tại các cơ sở y tế hoặc nhà thuốc tây dưới sử chỉ định của bác sĩ.

- Niềng răng: có thể sử dụng thêm bàn chải kẽ, tăm nước (giúp hỗ trợ sau đánh răng, làm sạch các kẽ răng.

- Sử dụng răng giả: nên tháo răng giả ra để vệ sinh; bạn nên vệ sinh cả răng thật và răng giả; răng thật chải bằng kem đánh răng và răng giả là bằng xà phòng.

- Nhiệt miệng và viêm loét lưỡi: ở trường hợp này có thể tự khỏi; nhưng bạn có thể sử dụng thêm nước súc miệng hoặc nước muối sinh lí nhằm giúp các vết loét được mau lành. Nếu bạn không vệ sinh răng miệng tốt thì các vết loét có thể kéo dài thậm chí gây ra tình trạng bội nhiễm.

9. Thế nào là chăm sóc răng miệng đúng cách?

Cuối chương trình, BS có thể đúc kết lại việc chăm sóc răng miệng đúng cách cần thực hiện như thế nào ạ? Bao lâu nên khám răng miệng định kỳ một lần? Mỗi lần khám răng định kỳ sẽ được kiểm tra những gì?

BS Vũ Thị Ninh Anh:

Bạn nên chải răng trung bình 2-3 lần/ ngày; chọn bàn chải và kem đánh răng phù hợp với từng lứa tuổi.

Nên sử dụng chỉ nha khoa thay vì dùng tăm xỉa răng vì nó sẽ làm tổn thương nướu; khi cần thiết có thể sử dụng nước súc miệng hoặc nước muối.

Tái khám định kì 6 tháng/ lần.

Trân trọng cảm ơn Nước súc miệng Sumicare - CTCP Dược Phẩm Tín Phong đã đồng hành cùng chương trình.