1. Thiểu năng tuần hoàn não là gì?

Nói đến thiểu năng tuần hoàn não chúng ta nên hiểu như thế nào về vấn đề này?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Thiểu năng tuần hoàn não là một vấn đề thường gặp trong thần kinh học nói chung và trong các lĩnh vực khác nhau của sức khỏe.

Rất nhiều bệnh nhân đến khám và được kết luận là thiểu năng tuần hoàn não. Trong đó, nhiều trường hợp tương đối nặng cần xử lý sớm ngay trong giai đoạn bệnh đang diễn tiến cấp tính. Tuy nhiên có khá nhiều bệnh nhân có biểu hiện nhẹ hơn như đau đầu, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, thay đổi về cảm xúc hoặc biểu hiện về cơ thể như mệt mỏi kéo dài.

Thiểu năng tuần hoàn não có nhiều biểu hiện bệnh ở các giai đoạn khác nhau. Vì vậy chúng ta cần có kiến thức để hiểu biết thêm, từ đó có các bước dự phòng hoặc can thiệp điều trị để sớm phục hồi chức năng của não.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não?

Thiểu năng tuần hoàn não là lượng máu lên não bị giảm so với trước đó. Vậy nguyên nhân vấn đề này là do đâu thưa bác sĩ?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Thiểu năng tuần hoàn não là một trong những nguyên nhân gây thiếu năng lượng trong tế bào não làm tế bào não bị suy giảm chức năng tuần hoàn.

Tuy nhiên, căn bệnh này không chỉ do giảm năng lượng trong tế bào não mà còn nhiều nguyên nhân khác. Vì vậy, việc xác định nguyên nhân gây thiểu năng tuần hoàn não là điều rất quan trọng, để từ đó có các phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân khác nhau.

Có rất nhiều nguyên nhân gây thiểu năng tuần hoàn não:

- Nguyên nhân quan trọng nhất là tắc nghẽn sự lưu thông của dòng máu lên não: Điều này có thể xảy ra do quá trình tăng đông hoặc do cục huyết khối từ tim gây tắc nghẽn.

- Sự cản trở của dòng máu lên não: Bệnh lý xơ vữa động mạch, các chèn ép do vấn đề liên quan đến cột sống cổ như thoái hóa cột sống cổ.

- Tình trạng co thắt mạch do các bệnh lý khác nhau: Dẫn đến giảm lưu lượng máu lên não.

- Nhóm bệnh lý tim mạch: Trường hợp bệnh nhân có suy tim, bệnh lý van tim hoặc rối loạn nhịp, khi đó chức năng của tim sẽ suy giảm làm cho lượng máu từ tim đưa lên các cơ quan (đặc biệt là não) bị giảm đi.

- Nhóm bệnh lý liên quan đến bệnh lý toàn thân: Thiếu vitamin B1, thiếu axit folic làm giảm quá trình tạo ra tế bào hồng cầu và là nguyên nhân giảm lưu lượng máu trên não.

- Nhóm bệnh liên quan đến chuyển hóa: Bệnh lý đái tháo đường có thể gây ra các tổn thương nội mạch và góp phần làm lưu lượng máu giảm đi.

3. Thiểu năng tuần hoàn não thường xuất hiện ở người vận động trí não nhiều?

Khi nói đến thiểu năng tuần hoàn não thường mặt định đây là vấn đề ở những người làm việc, vận động trí não nhiều. Điều này có đúng không thưa BS?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Có nhiều suy nghĩ cho rằng thiểu năng tuần hoàn não chỉ gặp ở tuổi trung niên và người già hoặc chỉ gặp ở nhóm người lao động trí óc, làm việc căng thẳng.

Tuy nhiên bất kể đối tượng nào cũng có khả năng mắc thiểu năng tuần hoàn não nhưng người cao tuổi và người phải lao động trí óc nhiều có nguy cơ cao hơn so với các nhóm khác.

Hiện nay, xu hướng mắc thiểu năng tuần hoàn não và đột quỵ não ngày càng trẻ hóa. Đây là dấu hiệu cảnh báo mọi người cần thận trọng với căn bệnh này.

4. Vì sao thiểu năng tuần hoàn não ngày càng trẻ hóa?

Những vấn đề ảnh hưởng đến thiểu năng tuần hoàn não có thể là bệnh lý tim mạch, bệnh lý chuyển hóa hay sự cản trở dòng máu khi lưu thông. Vậy những người trẻ có cần quan tâm đến các vấn đề này hay không?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Theo một số nghiên cứu, sự trẻ hóa của thiểu năng tuần hoàn não có xu hướng gia tăng. Người trẻ có thể gặp các bệnh lý van tim, suy tim, bệnh lý liên quan đến cơ tim làm giảm lưu lượng máu trên não.

Một số nguyên nhân khác làm gia tăng nguy cơ trẻ hóa:

- Làm việc quá căng thẳng.

- Dành ít thời gian cho hoạt động thể dục thể thao.

- Lối sống có xu hướng không lành mạnh: Sử dụng chất kích thích, sử dụng thức ăn nhiều cholesterol như thức ăn nhanh.

5. Thiểu năng tuần hoàn não ở người trẻ và người cao tuổi khác nhau thế nào?

Đối với người cao tuổi vấn đề thiểu năng tuần hoàn não và các biểu hiện, triệu chứng có gì khác so với người trẻ không thưa BS?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não thường gặp là đau đầu, chóng mặt, có thể ù tai, giảm trí nhớ, rối loạn cảm xúc.

Đối với các độ tuổi khác nhau triệu chứng gặp phải có thể ở mức độ khác nhau. Đặc biệt nhóm bệnh nhân cao tuổi và trung niên sẽ có các biểu hiện đa dạng hơn và có thể nặng nề hơn.

Người trung niên và người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý kèm theo. Đặc biệt trong thời buổi hiện tại tình trạng tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc các bệnh lý chuyển hóa khác gặp khá nhiều.

Các bệnh lý này làm tăng nguy cơ gây vữa xơ mạch từ đó làm tắc nghẽn, cản trở lưu thông máu lên não. Khi bị tắc nghẽn thì nguy cơ mắc bệnh lý mạch máo não hoặc bệnh lý tim mạch lại cao hơn và nặng hơn nhóm bệnh nhân trẻ.

Tuy nhiên, nhóm người trẻ hoàn toàn có thể gặp các tình huống tương tự người cao tuổi và trung niên nếu có triệu chứng mà không được phát hiện sớm và chữa trị kịp thời.

6. Thiểu năng tuần hoàn não ở người cao tuổi diễn ra nặng hơn khi nào?

Đối với người cao tuổi tình trạng thiểu năng tuần hoàn não có thể diễn ra nặng hơn khi gặp phải các vấn đề nào?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Người cao tuổi cần phải lưu ý hơn đối với các nhóm bệnh như:

- Người cao tuổi có các bệnh đồng mắc: Bệnh đồng mắc càng nhiều thì nguy cơ dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não và hậu quả càng cao.

- Tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cholesterol máu và một số nhóm bệnh khác là yếu tố cần ưu tiên kiểm soát để giảm nguy cơ của thiểu năng tuần hoàn não gây ra.

7. Làm thế nào để nhận diện triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não?

Biểu hiện, triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não đôi khi rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Vậy làm thế nào để nhận diện biểu hiện của bệnh lý thiểu năng tuần hoàn não để chủ động điều trị và có kết quả điều trị tốt nhất?

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Các dấu hiệu thường gặp của thiểu năng tuần hoàn não:

- Đau đầu (lên đến 90%): Tuy nhiên đau đầu ở thiểu năng tuần hoàn não có một số điểm cần lưu ý như đau có xu hướng lan tỏa; đau khu trú, đặc biệt là ở vùng chẩm và vùng trán; đau đầu có thể tăng lên khi tập trung suy nghĩ nhiều hoặc chịu các yếu tố liên quan đến căng thẳng, stress.

- Chóng mặt: Là triệu chứng phổ biến và có thể nhầm lẫn với khá nhiều bệnh lý khác nhau, ví dụ nhóm liên quan đến chóng mặt tiền đình. Tuy nhiên, đối với thiểu năng tuần hoàn não chóng mặt chỉ là cảm giác bồng bềnh, chồng chềnh như đang đi trên thuyền và tăng lên khi thay đổi tư thế đột ngột.

- Triệu chứng liên quan đến trí nhớ: Người thiểu năng tuần hoàn não thường có biểu hiện suy giảm trí nhớ như vừa có ý định làm một việc nào đó nhưng lại quên hoặc không tập trung, đặc biệt là khi làm việc với cường độ cao thì khả năng tập trung không duy trì được lâu.

- Nhóm triệu chứng liên quan đến cảm xúc: Dễ thay đổi cảm xúc như hay cáu giận, buồn phiền.

- Mức độ nặng hơn: Có các triệu chứng như mất thăng bằng, thay đổi giọng nói, tê hoặc liệt nửa người. Đây là các dấu hiệu cảnh báo chúng ta cần lưu ý hơn đối với bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não.

Các biểu hiện triệu chứng dù ở giai đoạn khác nhau hay biểu hiện khác nhau thì người bệnh cũng nên tham vấn về mặt y tế để có hướng giải quyết phù hợp.

8. Người bệnh thiểu năng tuần hoàn não nên lưu ý gì?

Thiểu năng tuần hoàn não đôi khi chỉ là biểu hiện đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi và có thể thoáng qua. Vì vậy nhiều người dễ chủ quan và bỏ qua, đặc biệt là người trẻ sẽ ít quan tâm đến việc đi khám, điều trị. Nhờ BS đưa ra lời khuyên cho người bệnh thiểu năng tuần hoàn não.

TS.BS Nguyễn Minh Đức trả lời: Chúng ta không nên coi nhẹ thiểu năng tuần hoàn não. Nhiều suy nghĩ cho rằng căng bệnh này nếu nhẹ sẽ tự khỏi, điều này chỉ có thể đúng ở một số trường hợp nhất định.

Bệnh nhân dù có biểu hiện nhẹ hay nặng vẫn cần phải quan tâm để tránh các trường hợp khi có tai biến giữa chừng dẫn đến các triệu chứng không thể hồi phục.

Vì biểu hiện ban đầu khá nhẹ nên người bệnh có tâm lý chủ quan. Thực tế, trong chuyên khoa có rất nhiều trường hợp lúc đầu không gặp vấn đề nên chủ quan, đến khi đi khám bệnh đã nặng hơn. Do đó, chúng ta không nên bỏ qua các triệu chứng dù nhẹ nhất mà hãy xâu chuỗi các vấn đề để biết cần quan tâm và xử trí ở mức độ nào.

Trân trọng cảm ơn nhãn hàng Tebonin đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này!