1. Vi khuẩn gây ra nhiễm khuẩn tiết niệu hiện nay là gì?

Hiện nay có những vi khuẩn nào (thường gặp và hiếm gặp) gây ra nhiễm khuẩn tiết niệu?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Vi khuẩn thường gặp gây nhiễm khuẩn tiết niệu là vi khuẩn E.coli. Bên cạnh đó, tại bệnh viện, theo thống kê sau dịch COVID-19 số lượng kháng thuốc gia tăng.

Có thể do trong thời gian dịch bệnh người dân ở quê, ở xa nên không đến bệnh viện và không được điều trị kịp thời hoặc có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan khiến tình trạng bệnh nhân nặng hơn. Do đó, trong cộng đồng thỉnh thoảng có những tác nhân lạ và đa kháng, gây ảnh hưởng đến người bệnh.

2. Như thế nào được gọi là vi khuẩn kháng thuốc?

Khá nhiều bệnh nhân than phiền điều trị nhiễm trùng tiểu lâu ngày chưa khỏi và cho rằng mình bị kháng thuốc, lờn thuốc. Chính xác thì như thế nào được gọi là vi khuẩn kháng thuốc, thưa BS?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Thứ nhất, trước khi người bệnh tự chẩn đoán kháng thuốc hãy đến cơ sở y tế để có thể phân lập đúng tác nhân vi khuẩn. Vì khi phân lập nếu tác nhân là phơi nhiễm thì không phải là tác nhân gây bệnh.

Thứ hai, tùy theo cơ địa bệnh nền của người bệnh mà bác sĩ đánh giá xem có điều trị được hay không? Bệnh viện Bình Dân đã tiếp nhận nhiều trường hợp gặp vi khuẩn kháng thuốc đa kháng. Vì vậy, quý bệnh nhân nên tin tưởng và đồng hành cùng bác sĩ để bác sĩ có thể tư vấn, cá thể hóa từng trường hợp, không nên tự cảm nhận, tự nhận định dẫn đến tâm lý hoang mang.

3. Bệnh nhân nào có nguy cơ kháng thuốc cao hơn?

Những bệnh nhân nào khi bị nhiễm trùng tiết niệu sẽ có nguy cơ kháng thuốc cao hơn người khác?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Những trường hợp có khả năng gặp các tác nhân đa kháng thuốc thường là những bệnh nhân nhiễm khuẩn tái đi tái lại, bệnh nhân có bệnh lý nền, ung thư hoặc bệnh nhân có bất thường về hệ tiết niệu, có tình trạng suy giảm miễn dịch hoặc nằm viện lâu ngày hoặc nằm viện tại một cơ sở khác sau đó xuất viện và quay lại bệnh viện có tiếp xúc với chăm sóc y tế.

Tuy nhiên, vi khuẩn học có thể cùng một tên nhưng có cơ chế đề kháng (kháng thuốc) khác nhau. Ví dụ, vi khuẩn E.coli có những loại không kháng và có những loại đa kháng hoặc toàn kháng.

4. Khi nào cần xét nghiệm kháng sinh đồ?

Bệnh nhân đến với Bệnh viện Bình Dân có nhiều trường hợp cần làm xét nghiệm kháng sinh đồ hay không ạ, khi nào thì cần làm?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Tại bệnh viện có phác đồ hướng dẫn để bác sĩ thực hiện lâm sàng đúng. Đa phần là cá thể hóa điều trị, mỗi bệnh nhân là một bức tranh, một hoàn cảnh. Dựa vào bệnh sử của bệnh nhân (triệu chứng, lịch sử tiếp xúc) mà bác sĩ có thể đưa ra y lệnh.

Thường phân lập những bệnh phẩm như nước tiểu, mủ, dịch hoặc máu. Tại bệnh viện và các trung tâm y tế đa phần sử dụng phương pháp tự động để phân lập các tác nhân. Chỉ cần lấy được mẫu nghiệm phẩm đúng và thực hiện quy trình phân lập đúng sẽ tìm ra được tác nhân gây bệnh (không phải tác nhân lây nhiễm) để có phương pháp điều trị thích hợp.

5. Trường hợp nào cần ứng dụng sinh học phân tử để tìm ra nguyên nhân chính xác gây nhiễm trùng tiểu?

Những trường hợp nào cần ứng dụng sinh học phân tử để tìm ra nguyên nhân chính xác gây nhiễm trùng tiểu? Chi phí tại Bệnh viện Bình Dân khoảng bao nhiêu?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Bệnh viện Bình Dân là cơ sở công lập nên chi phí phân lập nước tiểu có mức giá theo Bộ Y tế quy định.

Hiện nay, phân lập các vi khuẩn có rất nhiều công nghệ. Đa phần sẽ phân lập tên và kháng sinh đồ bằng máy tự động. Ngoài ra, để hiểu sâu hơn về vi khuẩn cũng như về cơ chế kháng thuốc sẽ có các xét nghiệm chuyên sâu hơn về gen của vi khuẩn, tuy nhiên chưa được phổ biến.

Các trường hợp đặc biệt, cần hội chẩn bác sĩ sẽ đưa ra hướng dẫn để người bệnh có thể hiểu đúng tác nhân đa kháng, toàn kháng để có chiến lược điều trị thích hợp cho người bệnh.

6. Điều trị nhiễm khuẩn bằng thuốc gì, có phải thuốc mắc tiền sẽ có hiệu quả hơn?

Sau khi xác định được nguyên nhân chính xác, người bệnh được điều trị bằng những thuốc gì? Có phải là thuốc mắc tiền sẽ có hiệu quả hơn?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Vi khuẩn kháng thuốc, đa phần sẽ sử dụng kháng sinh tiêm hoặc uống đúng với kháng sinh đồ (tính toán có thể diệt được vi khuẩn theo liều lượng và thời gian).

Chương trình chống đề kháng kháng sinh, cũng như chương trình quốc gia về bảo vệ kháng sinh quý hiếm có thể diệt được những vi khuẩn mạnh luôn luôn được khuyến cáo và áp dụng trong các bệnh viện tuyến cuối.

Về giá thành kháng sinh, đa phần người dân tham gia BHYT, được điều trị nội trú thì những kháng sinh tại Bệnh viện Bình Dân sẽ được bảo hiểm chi trả. Một số loại kháng sinh có chi phí cao nhưng vẫn được bảo hiểm chi trả, vì vậy người dân không nên quá lo lắng nếu có BHYT.

7. Người bị suy giảm miễn dịch cần làm gì để điều trị nhiễm trùng tiết niệu do vi khuẩn kháng thuốc mau khỏi, ít tái phát?

Với những người bị suy giảm miễn dịch, họ cần làm gì để việc điều trị nhiễm trùng tiết niệu do vi khuẩn kháng thuốc mau khỏi, ít tái phát?

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh trả lời: Nếu người bệnh có suy giảm miễn dịch sẽ là khó khăn, thử thách cho ê kíp điều trị. Ngoài ra, bệnh viện cũng tổ chức rất nhiều cuộc hội chẩn liên khoa, toàn viện để có thể chăm lo và đưa ra quyết định đúng đắn cho người bệnh suy giảm miễn dịch có nhiễm khuẩn.

Vì suy giảm miễn dịch là bệnh lý phức tạp, cơ thể người bệnh không có nhiều đề kháng chống lại để đồng hành với thuốc. Đôi khi cần có ý kiến của chuyên gia, dược lâm sàng, bác sĩ nội khoa, bác sĩ hồi sức để cùng nhau đóng góp vào lộ trình điều trị cho người bệnh để nhanh chóng hồi phục.