Người phụ nữ 69 tuổi, ngụ Hà Nội, bị tăng huyết áp nhiều năm. Sau một tuần mệt mỏi, ho nhưng tự điều trị không đỡ, khó thở tăng dần, bà đến phòng khám tư kiểm tra. Kết quả chụp CT cho thấy bà bị viêm phổi - tràn dịch màng phổi 2 bên.

Bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Đại học Y Hà Nội với vết loét hoại tử khô, kích thước 1x2 cm ở vùng nách trái, nghi ngờ sốt mò. Sau 2 ngày điều trị, bệnh vẫn cải thiện chậm, tình trạng hô hấp tiếp tục xấu đi, toan hóa máu nặng. Người bệnh được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, phải thở máy.

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân được chẩn đoán: Sốc nhiễm khuẩn, viêm phổi có tràn dịch màng phổi do Rickettsia, suy thận cấp, suy tim, rung nhĩ. Sau 5 ngày điều trị, tình trạng bệnh nhân đã có chiều hướng cải thiện rõ, các cơ quan dần hồi phục, bệnh nhân đã có thể rút ống thở để tự thở.

Sốt mò nếu điều trị muộn hoặc điều trị không phù hợp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng

Theo ThS.BS Đồng Phú Khiêm - Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, đơn vị này thường xuyên tiếp nhận và điều trị các ca sốt mò. Các trường hợp thường là ở giai đoạn nặng, suy đa tạng, điều trị hồi sức rất khó khăn và tốn kém.

Sốt mò là bệnh truyền sang người qua côn trùng trung gian là ấu trùng mò. Người bị nhiễm bệnh khi bị ấu trùng mò đốt. Mò và ấu trùng ưa sống ở nơi đất xốp, ẩm mát trong các khe hang, ven bờ sông suối, nơi râm mát có bụi rậm và cây thấp có quả hạt để chờ thú nhỏ, gặm nhấm lui tới.

Người có thể bị đốt nếu đi phát rẫy làm nương; bộ đội đi dã ngoại; ngồi, nằm nghỉ, trên bãi cỏ, để mũ nón buộc võng vào gốc cây…

Lúc đầu, nơi ấu trùng mò đốt thường có một nốt phỏng nước bằng hạt đỗ, không đau, bệnh nhân thường không chú ý. Sau thời gian ủ bệnh từ 8 - 12 ngày, bệnh khởi phát với những triệu chứng sốt cao liên tục, đau nhức đầu, đau mỏi cơ, xuất hiện vết loét đặc trưng.

Những vết này thường xuất hiện ở vùng da mềm, ẩm, như bộ phận sinh dục, vùng hạ nang, hậu môn, bẹn, nách, cổ... đôi khi ở vị trí bất ngờ trong vành tai rốn, mi mắt (dễ nhầm với lẹo mắt). Nốt loét thường không đau, không ngứa, hình tròn/bầu dục, đường kính 1mm - 2cm.

Nốt phỏng ban đầu phát triển dần thành dịch đục trên một nền sẩn đỏ. Sau 4-5 ngày thì vỡ ra thành một nốt có vẩy nâu nhạt hoặc sẫm tùy vào vùng da mềm hay cứng và độ non hay già của nốt loét.

Sau một thời gian, vẩy bong để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không mủ, không tiết dịch, bờ viền hồng đỏ hoặc thâm tùy theo bệnh đang phát triển hay đã lui. Từ khi hết sốt, nốt loét liền dần, nốt loét gặp ở 65 - 80% các trường hợp.

BS Đồng Phú Khiêm nhấn mạnh, một số bệnh nhân có thể có nổi hạch gần vết loét, phát ban trên da. Trong trường hợp bệnh được chẩn đoán điều trị sớm (5 ngày đầu), kết quả điều trị sẽ rất thuận lợi. Nếu điều trị muộn hoặc điều trị không phù hợp, có thể có biến chứng nặng như viêm cơ tim, sốc nhiễm khuẩn, viêm phổi, suy hô hấp, viêm não - màng não.