TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết bà M.T.L (64 tuổi, ngụ Thanh Hóa) thường xuyên sử dụng phèn chua rang, tán bột và bôi nách 2 lần/ngày suốt 10 năm.

Gần đây, bà bị ngứa lòng bàn chân, tay, toàn thân mà không có các nốt ban hay sẩn mề đay. Bệnh nhân đã đi khám nhiều nơi nhưng không đỡ. Khi đến Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm kiểm tra. Kết quả cho thấy nồng độ nhôm trong máu và nước tiểu cao hơn mức cho phép.

Theo tiêu chuẩn, nồng độ nhôm trong máu không được quá 12 mcg/lít và nước tiểu phải dưới 12 mcg/24h. Với bệnh nhân này, chỉ số trong máu là 12,5 mcg/lít và nước tiểu 47,37 mcg/24h. Đặc biệt, chức năng thận của bệnh nhân vẫn bình thường, nghĩa là nồng độ nhôm trong cơ thể tăng không phải do suy thận.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên chia sẻ, đây là trường hợp rất hy hữu, lần đầu tiên đơn vị này tiếp nhận ca nhiễm độc nhôm từ bên ngoài xâm nhập qua da và nguyên nhân lại từ một thứ rất quen thuộc. Phèn chua là muối sunfat kali nhôm.

Điều trị gần 1 tháng, tình trạng bệnh nhân L. đã được cải thiện. Bệnh nhân ra viện, uống thuốc ngoại trú và khám lại định kỳ.

Vì sao cơ thể bị nhiễm độc nhôm?

Trên thực tế, hợp chất nhôm vẫn được sử dụng để bào chế và chữa bệnh như thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày tá tràng để điều trị các bệnh lý dạ dày, chữa mùi hôi cơ thể. Nhôm và các hợp chất của nhôm cũng thường được dùng trong chất phụ gia thực phẩm, dược phẩm, sản phẩm tiêu dùng (như đồ dùng nhà bếp) và trong xử lý nước uống (các chất lắng lọc nước…).

Tuy nhiên, theo các nghiên cứu cho đến nay, lượng nhôm vào cơ thể từ những nguồn này là không đáng kể nếu vật dụng, phụ gia, dược phẩm được sản xuất đúng theo tiêu chuẩn và sử dụng đúng chỉ định, liều lượng.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên thông tin, nhiễm độc nhôm thường xảy ra trong môi trường lao động nghề nghiệp, các ngành công nghiệp. Người hay phải tiếp xúc với nhôm, hít phải bụi nhôm, tiếp xúc và nuốt phải. Những người bị suy thận, chạy thận nhân tạo nguy cơ nhiễm độc nhôm cao hơn. Trường hợp của bệnh nhân L bị nhiễm độc nhôm da, chức năng thận hoàn toàn bình thường là cực ky hiếm gặp.

Khi vào trong cơ thể, nhôm tích lũy và gắn chặt ở xương nên việc đào thải, khai trừ chúng ra khỏi cơ thể rất khó khăn và mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, nhiễm độc nhôm gây bệnh thiếu máu nhược sắc hồng cầu, giống như bệnh thiếu sắt nhưng chữa không tác dụng.

Chúng gây chứng nhuyễn xương (osteomalacia), bệnh lý não (biểu hiện rối loạn về phát âm, nói khó, nói lắp, câm, bất thường điện não, giật cơ, co giật, sa sút trí tuệ, khó giữ tư thế và thăng bằng).

Bệnh nhân L dùng phèn chua rang khô lên và tán bột thoa lên da nên hàm lượng nhôm rất cao, lại bôi nhiều năm, không tránh khỏi những khi da bị viêm, mụn hoặc vết xước… Đây là điều kiện nhôm dễ hấp thu vào cơ thể, có thể là lý do dẫn tới nhiễm độc nhôm.

Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, người dân không nên bôi phèn chua trên da trong thời gian dài. Hàm lượng nhôm trong các các sản phẩm chăm sóc da, có hàm sẽ thấp hơn nhiều.

Người bị bệnh dạ dày tá tràng nên đi khám bệnh để được bác sĩ kê đơn an toàn. Tuyệt đối không tự dùng các thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày kéo dài, đặc biệt khi có suy thận.