Mang khối u "bằng cục gạch" suốt một năm, nam Việt kiều sốc khi biết đó là phình động mạch chủ bụng

Bệnh nhân cho biết, ông làm việc liên tục, thường xuyên tập thể dục, đặc biệt là các động tác vùng bụng. Ông tự nhận thấy có khối vùng bụng khoảng một năm nay nhưng không đau nên không đi khám.

Khai thác tiền sử cho thấy bệnh nhân từng tán sỏi hệ niệu bên trái và thường xuyên sử dụng ghế massage để giảm đau lưng. Kết quả X-quang ngực không ghi nhận tổn thương phổi, vài đốt sống thắt lưng cao thay đổi thoái hoá.

Qua thăm khám, bác sĩ nhận thấy một khối vùng bụng lệch phải, đập theo nhịp mạch. Siêu âm bụng phát hiện túi phình động mạch chủ bụng hình thoi kích thước lớn 10x20 cm. Bệnh nhân tiếp tục được chỉ định chụp cắt lớp vi tính (CLVT) động mạch chủ ngực - bụng có cản quang.

Kết quả dựng hình cây động mạch chủ ngực - bụng cho thấy hệ thống động mạch xơ vữa, đóng vôi rải rác. Phình dạng hình thoi động mạch chủ bụng đoạn dưới chỗ chia động mạch thận và động mạch chậu chung hai bên, đường kính 20x10cm, bờ ngoài phình vị trí phía sau sát cột sống thắt lưng L3-L5 không đều, khả năng loét thành mạch. Không thấy tụ dịch hay thâm nhiễm mỡ xung quanh túi phình trên CLVT.

Ngoài ra còn phát hiện sỏi niệu quản phải đoạn 1/3 giữa gây ứ nước thận phải độ 1. Trên tầng ngực CLVT, các nhánh mạch vành vôi hoá nhiều - có chỉ định khảo sát mạch vành. Siêu âm tim nhận thấy dãn nhẹ xoang Valsalva động mạch chủ; hở van 2 lá ¼; hở van động mạch chủ 2.5/4; rối loạn chức năng tâm trương thất trái.

TS.BS Hoàng Thị Triều Nghi - Khoa Chẩn đoán hình ảnh cho biết, phình động mạch chủ bụng được xác định khi đường kính động mạch tăng trên 30mm hoặc trên 1,5 lần đoạn bình thường ở trước hoặc sau. Nguyên nhân thường gặp nhất là do xơ vữa động mạch, điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tầm soát bệnh lý xơ vữa.

Phình động mạch chủ bụng dưới thận (như trường hợp của bệnh nhân trên) chiếm 95% các trường hợp, trên lâm sàng có thể có dấu hiệu De Bakey (có thể trượt tay giữa bờ sườn và bờ trên khối phình). Bệnh lý này thường được chẩn đoán bằng CLVT hoặc cộng hưởng từ. Biến chứng nguy hiểm có thể gặp là đột ngột vỡ túi phình.

Việc điều trị hiện nay có thể áp dụng can thiệp nội mạch bằng stent hoặc phẫu thuật khi đường kính túi phình vượt quá 50mm. Các dấu hiệu dọa vỡ phình động mạch chủ bụng trên CLVT bao gồm: tăng đậm độ tự nhiên của thành mạch hay huyết khối thành, tái thông của cục huyết khối đã ổn định, mất liên tục lớp lót vôi hóa thành mạch mà trước đó còn liên tục, thành mạch mỏng tiếp xúc cấu trúc gai xương đốt sống lân cận.

Các khuyến cáo theo dõi có thể thay đổi đa dạng nhưng tóm lại, khối phình càng lớn nguy cơ vỡ càng cao. Đường kính túi phình tăng trên 1cm trong vòng một năm hay 5mm trong 6 tháng; trên 5,5cm ở nam giới; 5cm ở nữ giới có chỉ định điều trị khẩn.

Hiện bệnh nhân trên đã được TS.BS Lê Thị Thu Thủy - Chuyên gia Tim mạch của phòng khám tư vấn các phương án điều trị và theo dõi phù hợp với nguyện vọng cá nhân và hoàn cảnh gia đình. Trong lúc chờ đợi điều trị, bệnh nhân cần tránh căng thẳng, tránh làm nặng, ngưng hút thuốc lá, kiêng ăn thịt đỏ, đồ lòng, da, ưu tiên ăn nhiều thịt trắng, cá biển, các loại hạt, rau cải có màu sậm.