1. Làm thế nào để nhận định một sản phẩm men vi sinh tốt?

Lựa chọn một sản phẩm men vi sinh có nghiên cứu lâm sàng, sẽ khiến chúng ta an tâm hơn khi dùng, đặc biệt dùng cho con nhỏ. 

- Tuy nhiên, có cách nào để nhận biết một sản phẩm đã có nghiên cứu hay chưa có nghiên cứu không, thưa BS?

- Một sản phẩm men vi sinh có chứa chủng lợi khuẩn được nghiên cứu trên trẻ sơ sinh, sinh non nói lên điều gì? Có phải lựa chọn những sản phẩm được chứng minh này sẽ đảm bảo an toàn hơn cho trẻ? 

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Có thể xem thông tin một loại sản phẩm nhanh nếu phụ huynh không có thời gian, tập trung vào các thông tin chính như: Sản phẩm đó tên gì? Thương hiệu như thế nào? Nồng độ là bao nhiêu? Sau đó so sánh với các loại sản phẩm khác.

Nếu là một người khoa học, các bậc phụ huynh có thể tìm hiểu và xem thêm các nghiên cứu về loại sản phẩm mình lựa chọn. Trong việc chọn lựa sản phẩm dùng cho trẻ, tốt nhất các bậc cha mẹ nên hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa, để chuyên gia đưa ra nhận định là sản phẩm này đã qua các nghiên cứu lâm sàng hay loại sản phẩm này chưa được nghiên cứu rõ ràng.

Thông thường, khi muốn thực hiện nghiên cứu trên một loại thuốc cho đối tượng trẻ em bất kỳ, người ta sẽ chia ra các nhóm đối tượng khác nhau. Trong men vi sinh, rõ ràng những em bé sinh non cũng không có điều kiện để tạo được loại men vi sinh có lợi trong đường ruột. Một phần do sinh non nên đường ruột của trẻ chưa thực sự ổn để tạo ra được men có lợi. 

Ngoài ra, còn các em bé nhỏ một thời gian sau bú mẹ mới có thể tự tạo được men vi sinh cho cơ thể. Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu về các vấn đề này. Nghiên cứu về trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đương nhiên sẽ khó hơn những trẻ lớn. Chính vì vậy, phụ huynh cần phải tìm hiểu xem các loại men vi sinh mình lựa chọn có nghiên cứu cho trẻ nhỏ hay trẻ sinh non hay không? Được nghiên cứu như thế nào?

Cuối cùng, phụ huynh nên quay lại xem trong thông tin của sản phẩm và hỏi thêm ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có thể hoàn hảo được các chọn lựa của mình.

2. Lợi điểm của chủng lợi khuẩn Lactobacillius reuteri DSM 17938 là gì?

Tổ chức Tiêu hóa Thế giới (WGO) 2023 có đề cập đến men vi sinh với chủng lợi khuẩn Lactobacillius reuteri DSM 17938. Xin hỏi BS, chủng lợi khuẩn này mang lại những lợi điểm nào trong cải thiện vấn đề rối loạn tiêu hóa ở trẻ em? 

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Vi khuẩn trong đường ruột có rất nhiều dòng. Ví dụ, khi nhắc về dòng lợi khuẩn Lactobacillius, đọc thành phần trên sản phẩm sẽ thấy ghi có Lactobacillius và không đề cập đến các thông tin khác phía sau. Trong Lactobacillius có chứa rất nhiều dòng nhỏ khác. 

Chính vì vậy, Hội tiêu hóa hay Hội dinh dưỡng có nhiệm vụ phải phân tích tất cả các nghiên cứu khác nhau và xem đó là dòng gì? Do trong số các nhánh nhỏ sẽ có những dòng lợi khuẩn không thực sự có lợi. 

Nhiệm vụ của các chuyên gia về tiêu hoá hay vi sinh học là phải đọc hết tất cả những nghiên cứu. Lẽ đương nhiên các nhà sản xuất cũng hỗ trợ trong quá trình nghiên cứu để chọn ra đúng dòng và nó thật sự có lợi, để tự đánh giá Lactobacillius không sẽ không đúng. 

Khi một loại vi sinh vật được chứng minh là có lợi, cộng đồng vi sinh vật trong đường ruột của một đứa trẻ phải đủ thăng bằng thì trẻ nhỏ mới ngủ yên, không khóc đêm, không đầy bụng và ọc sữa hoặc do nhiều nguyên nhân khác. Nhưng về sau các nghiên cứu cho thấy vi khuẩn chí trong đường ruột của trẻ rất quan trọng trong việc xuất hiện các triệu chứng.

3. Vai trò của Lactobacillius reuteri DSM 17938 giúp dự phòng và giảm khóc dạ đề

WGO nhắc đến Lactobacillius reuteri DSM 17938 với vai trò giúp dự phòng và giảm khóc dạ đề (Colic) ở trẻ sơ sinh. BS nhìn nhận như thế nào về lợi ích này của chủng lợi khuẩn được WGO đề cập ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Ngày xưa khi các nhà khoa học không biết được nhiều nguyên nhân rối loạn làm cho trẻ khóc đêm. Ông bà hay nói là khóc dạ đề, khóc đúng 100 ngày mới hết (khoảng 3 tháng 10 ngày). Về sau khi nghiên cứu, các chuyên gia đã dùng từ “Colic” để chia ra có bao nhiêu nguyên nhân khiến trẻ khóc dạ đề.

Một ví dụ về câu chuyện vui, bà mẹ ẵm con đến khám nói “bác sĩ ơi con em khóc hoài” sau thăm khám, chẩn đoán trẻ khóc không rõ nguyên nhân, bác sĩ cũng không biết điều này. 

Tuy nhiên, sau này nghiên cứu cho thấy, vai trò của vi sinh đường ruột khá là quan trọng trong triệu chứng được gọi là khóc dạ đề, trẻ khóc không dỗ được, cả nhà dỗ cũng không được. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác, nhưng trong đó có một nguyên nhân là vi khuẩn chí, một vi khuẩn thường trú trong đường ruột đứa trẻ có vai trò rất quan trọng.

Có những tình huống, ví dụ khi đi khám, bác sĩ cũng không cho thuốc do không xác định nguyên nhân. Phụ huynh có quyền được thử nếu cảm thấy loại sản phẩm men vi sinh tốt. Thông thường những loại sản phẩm men vi sinh đều được chứng minh trong thành phần chứa vi khuẩn có lợi với nồng độ và con vi khuẩn, có thể tìm và uống thử. 

4. Quan niệm sử dụng sản phản men vi sinh chứa nhiều lợi khuẩn có đúng không?

Một số người cho rằng, lựa chọn men vi sinh cho trẻ càng chứa nhiều chủng lợi khuẩn càng tốt. Nếu dùng 1 chủng đã tốt, thì thêm nhiều chủng sẽ càng tốt hơn? Quan điểm của BS về vấn đề này như thế nào ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Quan điểm này là không đúng. Đầu tiên, trong đường ruột của mình, loại vi khuẩn không tốt sẽ sống chung với loại vi khuẩn tốt. Nếu loại không tốt nhiều hơn sẽ khiến hai loại không cân bằng nhau. Điều quan trọng là nên bổ sung loại vi khuẩn tốt.

Thứ hai, sản phẩm chứa nhiều lợi khuẩn không phải là cố tình bỏ nhiều, có thể là do nhà sản xuất không thể tách ra được, nếu tách ra không đúng dòng sẽ không cho ra một loại lợi khuẩn tốt. Có khả năng là các nhà nghiên cứu nghĩ loại vi khuẩn đó tốt, nhưng không có nghĩa nhiều là tốt, vì là một loại vi khuẩn có lợi, đặc biệt là được chứng minh bởi khoa học theo thời gian.

Chính vì vậy, khi lựa chọn sản phẩm phụ huynh nên xem thành phần có chứa loại lợi khuẩn thật sự tốt đã được khoa học chứng minh. Không nên thấy sản phẩm có chứa nhiều lợi khuẩn, nghĩ là tốt và lựa chọn mua.

5. Việc bổ sung liều lượng men vi sinh lớn, liệu có tốt?

Bên cạnh số lượng, các bậc phụ huynh còn quan tâm đến liều lượng của chủng lợi khuẩn trong sản phẩm. 

- Xin hỏi BS, có phải bổ sung liều lượng càng lớn càng tốt? Mỗi chủng lợi khuẩn có khuyến nghị liều lượng khác nhau và khác thế nào?  

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Thông thường, người ta phải nghiên cứu để biết được liều lượng sử dụng hợp lý là bao nhiêu. Liều lượng cần phải dựa vào nghiên cứu khoa học, vì khi bỏ nhiều sẽ dư nhưng bỏ ít thì không đủ. 

Chính vì vậy, phải có nghiên cứu giới hạn để làm sao đảm bảo có tác dụng và không có hại. Người sử dụng có thể dựa theo khuyến cáo đã nghiên cứu của sản phẩm để điều chỉnh liều lượng dùng.

Theo tôi được biết, có những chủng người ta cần nghiên cứu giai đoạn của nó là khoảng 100 triệu, nhưng có những loại phải đến vài tỷ. Vì vậy phải biết được nhà sản xuất, nghiên cứu như thế nào và nồng độ bao nhiêu.

6. Điểm khác biệt của men vi sinh dạng dung dịch là gì?

Thưa BS, hiện nay trên thị trường cũng những loại - dạng men vi sinh nào ạ? So với các dạng bào chế khác, men vi sinh dạng dung dịch mang lại các ưu điểm gì khác biệt?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Đa phần, khi nghiên cứu một loại thuốc dùng để điều trị hoặc bổ sung lợi khuẩn ở đường ruột của trẻ, người ta có thể điều chế thành dạng viên, dạng gói, dạng siro, dạng nhỏ giọt, dạng ống, những dạng điều chế trên đều được tính toán để giữ an toàn cho trẻ. 

Ví dụ, trẻ không uống được dạng thuốc viên, có thể thay thế bằng dạng uống, tuy nhiên dạng uống được để trong chai khi rót ra sẽ khó đo lường. Do đó, sau này nhà sản xuất có khuynh hướng làm dạng nhỏ giọt để canh liều lượng chính xác hơn. Càng về sau, các nhà sản xuất đã nghiên cứu để phụ huynh khi sử dụng dễ dàng đưa thuốc vào miệng của trẻ nhỏ và nồng độ chính xác, ít sai lệch hơn.

7. Nên cho trẻ sử dụng men vi sinh vào thời gian nào là phù hợp nhất?

Cho trẻ sử dụng men vi sinh sao cho đúng để đảm bảo hấp thu hiệu quả tối ưu từ men vi sinh, thưa BS? Nên dùng thời điểm nào trong ngày? Có cần sử dụng cách thời gian với các loại thuốc đang điều trị bệnh hoặc thuốc bổ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Thông thường, men vi sinh được đề cập đến qua việc dùng với kháng sinh, hoàn toàn không có tính toán. Nhưng nếu phụ huynh cho trẻ uống lúc no, trẻ sẽ ói hết. Phụ huynh nên cho trẻ uống vào lúc bụng trống, sau đó mới cho trẻ ăn.

Thường những loại men vi sinh được dùng cho trẻ nhỏ, nếu phụ huynh cho trẻ ăn no rồi ép uống sẽ khiến trẻ ói ra hết. Các bác sĩ thường khuyến cáo nếu uống lúc no thì uống xong rồi ăn, còn uống lúc đói là uống xong rồi đợi một khoảng thời gian rồi ăn. Trẻ nhỏ không giống người lớn, nên khi uống men vi sinh phải đúng liều và uống trước khi ăn, cẩn thận để không làm trẻ ói.  

Trước khi cho trẻ uống thuốc bổ hay bất kỳ loại thuốc nào, phụ huynh nên giải thích cho bé hiểu, từ từ bé sẽ cảm nhận và đừng bắt ép. Một số sản phẩm, nhà sản xuất cho phép pha chung với sữa hoặc thức ăn của trẻ. 

Phụ huynh có thể dựa vào hướng dẫn của toa thuốc và bổ sung thêm sữa nhưng đừng để quá nóng, phải theo hướng dẫn hoặc cho trẻ uống đơn thuần, tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ có thể uống vào.

8. Sử dụng men vi sinh trong trường hợp khóc dạ đề đến khi nào là hợp lý?

Sử dụng men vi sinh kéo dài bao lâu là phù hợp nhất, thưa BS? Chẳng hạn với các bệnh đường tiêu hóa dùng đến khi nào là phù hợp? Với trường hợp khóc dạ đề, sử dụng đến khi nào là hợp lý?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Khi bổ sung một chất bất kỳ vào cơ thể nếu không phải dùng để khám chữa bệnh, ví dụ dùng kháng sinh hoặc thuốc hạ sốt. Tất cả những loại thuốc khác mang tính bổ sung sẽ được chia theo từng đợt, mỗi đợt 2 tuần. 

Sau đó, phụ huynh nên tìm hiểu xem có nên kéo dài hay không, nếu trẻ thích ứng tốt với chất bổ sung, phụ huynh có thể tiếp tục bổ sung cho trẻ. Tuy nhiên, có một số sản phẩm men vi sinh cũng được các chuyên gia khuyên dùng thường xuyên cho đến lúc trẻ lớn.

Loại lactobacillius reuteri DSM 17938 mọi người đã hỏi nếu muốn sử dụng thời gian dài phải xem lại nghiên cứu của nhà sản xuất. Nếu chủng lactobacillius reuteri DSM 17938 đã được nghiên cứu sử dụng cho một thời gian kéo dài ra như 2 tuần, khi đọc thành phần nếu phụ huynh thấy trên bao bì sản phẩm vẫn ghi cho phép uống trong 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng… vẫn có thể sử dụng kéo dài được. 

Song song đó, phụ huynh phải theo dõi triệu chứng của trẻ như thế nào, nếu cải thiện có thể tiếp tục uống. Men vi sinh thông thường sẽ không áp dụng phụ thuộc vào độ tuổi mà phải là triệu chứng của trẻ nhỏ cũng như chế độ ăn. 

9. Bảo quản và sử dụng men vi sinh kéo dài dài như thế nào là tốt nhất

Sử dụng men vi sinh kéo dài ở trẻ em, trẻ sơ sinh, trẻ sinh non, liệu có an toàn, thưa BS? Bảo quản men vi sinh như thế nào để đảm bảo sản phẩm chứa đủ hàm lượng chủng lợi khuẩn trong suốt thời hạn sử dụng ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Việc sử dụng men vi sinh không phụ thuộc vào độ tuổi mà sẽ phụ thuộc vào triệu chứng, chế độ ăn và trước đây trẻ đã từng sử dụng loại thuốc và kháng sinh nào khác.

Bảo quản men vi sinh rất quan trọng, tất cả những loại sản phẩm men vi sinh khi sử dụng, phụ huynh nên xem hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. Ví dụ bảo quản theo nhiệt độ phòng hay ngăn mát tủ lạnh, sau khi uống hoặc khi mở nắp ra dùng được trong bao lâu, những hướng dẫn này phụ huynh cần phải lưu ý và tuân thủ theo. Hướng dẫn sử dụng trong từng loại sản phẩm sẽ khác nhau và tuỳ vào nhà sản xuất nghiên cứu độ ổn định của loại vi sinh có trong sản phẩm của họ. 

Phần 1: Men vi sinh là gì, khi nào trẻ cần bổ sung?

Trân trọng cảm ơn BS Trương Hữu Khanh và nhãn hàng Men vi sinh BioGaiA đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này!