Khi tâm lý bất ổn khiến da “phát tín hiệu cầu cứu”

Khi cảm xúc tác động lên làn da

Theo các bác sĩ da liễu, mối liên hệ giữa tâm lý và da được gọi là trục não - da (brain-skin axis). Khi căng thẳng, não sẽ kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, khiến cơ thể tiết ra cortisol - hormone stress. Cortisol làm rối loạn hàng rào bảo vệ da, gây mất nước, giảm khả năng chống lại vi khuẩn và dị nguyên, từ đó da dễ kích ứng, nổi mẩn hoặc ngứa.

Không chỉ vậy, stress kéo dài còn thúc đẩy quá trình viêm trong cơ thể, khiến các bệnh lý da liễu như viêm da cơ địa, mề đay, vảy nến, trứng cá… trở nên nặng hơn hoặc tái phát liên tục.

Một số trường hợp, người bệnh cảm thấy ngứa dữ dội nhưng không tìm thấy nguyên nhân dị ứng cụ thể, đây chính là dạng ngứa do tâm lý (psychogenic pruritus).

Dấu hiệu nhận biết dị ứng da do stress

Biểu hiện có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng thường gặp gồm:

- Da nổi mẩn đỏ, ngứa, rát, đôi khi kèm sưng phù nhẹ.

- Các mảng da khô, bong tróc, sạm màu hoặc xuất hiện đốm nhỏ như mề đay.

- Cảm giác ngứa tăng khi lo lắng, mất ngủ hoặc chịu áp lực công việc.

- Da dễ nhạy cảm hơn với mỹ phẩm hoặc thời tiết.

Nếu các triệu chứng này xuất hiện cùng lúc với tình trạng stress, mất ngủ, mệt mỏi kéo dài, người bệnh nên nghĩ đến khả năng da đang phản ứng do tâm lý bất ổn chứ không chỉ vì tác nhân bên ngoài.

Vì sao cần điều trị song song da và tâm lý?

Nhiều người thường chỉ bôi thuốc hoặc uống thuốc kháng dị ứng, nhưng bệnh vẫn tái phát khi căng thẳng trở lại. Theo các chuyên gia, điều trị hiệu quả dị ứng da do stress cần kết hợp chăm sóc da và ổn định tinh thần.

- Về da: nên sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu hoặc cồn; dưỡng ẩm đầy đủ để phục hồi hàng rào bảo vệ da. Khi ngứa nhiều, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamin hoặc kem chứa corticoid ngắn ngày.

- Về tâm lý: học cách kiểm soát stress bằng thiền, yoga, hít thở sâu hoặc tập thể dục thường xuyên. Ngủ đủ giấc, hạn chế caffeine, rượu bia, và tránh làm việc quá sức cũng giúp giảm bớt hormone stress.

- Về dinh dưỡng: nên tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt lanh… vì chúng có tác dụng chống viêm, hỗ trợ làn da hồi phục.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu các triệu chứng kéo dài trên 1-2 tuần, lan rộng hoặc ngứa dữ dội ảnh hưởng giấc ngủ, người bệnh nên đến khám chuyên khoa da liễu. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể phối hợp thêm chuyên khoa tâm lý hoặc thần kinh để hỗ trợ điều trị toàn diện.

Lời khuyên từ chuyên gia

Theo các bác sĩ da liễu, da và tâm trí có mối quan hệ hai chiều: stress có thể gây bệnh da, ngược lại, bệnh da cũng khiến người bệnh lo âu, tự ti hơn, tạo thành “vòng xoáy stress - ngứa - stress”. Vì vậy, điều quan trọng là nhận diện sớm tín hiệu từ cơ thể, đừng xem nhẹ những thay đổi trên da trong thời gian căng thẳng.

Một tinh thần thư thái, giấc ngủ đủ và chế độ sinh hoạt lành mạnh không chỉ giúp ổn định tâm lý mà còn là “liều thuốc tự nhiên” để làn da khỏe mạnh, tươi sáng hơn mỗi ngày.