NỘI DUNG TƯ VẤN

1. Tác hại của bụi mịn đối với sức khỏe?

Thưa BS, hiện tượng mù khô bao phủ TPHCM khiến nhiều người lo ngại, nhất là vấn đề bụi mịn. Xin BS cho biết bụi mịn có ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào ạ?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước:

Mù khô thường sẽ làm gia tăng bụi nhiều hơn, đặc biệt là bụi mịn.

Mũi chúng ta có 3 cơ chế chính để làm thanh lọc những yếu tố gây nguy hại cho hệ thống hô hấp:

• Một là mũi có thể làm ấm không khí
• Hai là có thể làm ẩm không khí
• Ba là có thể lọc bụi và lọc vi khuẩn khi chúng ta hít không khí vào trong mũi

Như vậy, nếu bụi gia tăng nhiều mà cơ chế bảo vệ không đạt được thì những hạt bụi này sẽ đi vào trong đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới là phổi làm ảnh hưởng, cũng như kích thích hệ thống hô hấp.

Trong bụi mịn đơn thuần là các vi hạt, ngoài ra còn có: nấm, vi khuẩn, hóa chất,… nói chúng là rất nhiều thứ có nguy hại cho hệ thống hô hấp. Nếu chúng ta càng hít nhiều bao nhiêu thì hệ thống hô hấp sẽ phải làm việc nhiều bấy nhiêu để đào thải nó đi.

Cơ thể tuy có cách để đẩy những thứ không tốt này ra, nhưng nếu vượt quá mức thì hệ thống bảo vệ của cơ thể cũng sẽ suy sụp dẫn đến hiện tượng con người dễ bị bệnh (bệnh của đường hô hấp trên/ dưới)

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước - Trưởng khoa Tai mũi họng, Bệnh viện Thống Nhất TPHCM

2. Khẩu trang vải có ngăn được bụi mịn?

Theo BS, chúng ta phải làm gì để ngăn chặn bụi mịn xâm nhập vào đường hô hấp? Vì dường như là khẩu trang vải sẽ không đủ ngăn chặn?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước:

Giống như tôi đã nói, cơ thể là một hệ thống phòng thủ tốt nhất. Nhưng, khi hệ thống đó vượt quá mức độ phòng thủ thì buộc phải sử dụng những hệ thống do chúng ta tạo ra, đơn giản nhất khẩu trang.

Có rất nhiều loại khẩu trang khác nhau, mỗi loại sẽ có 1 chức năng riêng của nó. Nếu nói khẩu trang không phòng chống được bụi thì không đúng; chỉ có điều, khẩu trang chưa đúng loại.

Ví dụ khẩu trang N95 - có khả năng lọc được bụi mịn 95% nghĩa là trong 100% bụi mịn thì nó lọc được 95%; những hạt rất nhỏ 0,3 micromet. Một điều lo ngại là khẩu trang N95 khá đắt tiền và khó mua.

Khẩu trang y tế thì có thể giải quyết được những hạt bụi cỡ 10 micromet. Còn lại cơ thể chúng ta sẽ tìm cách để giải quyết nốt những phần còn lại.

Khẩu trang N95 thực sự tốt nhưng nó phức tạp. Riêng khẩu trang y tế chúng ta hay mang có 3 lớp chính:

• Lớp ngoài cùng là chống thấm nước, kháng được các vi hạt nước có thể bắn vào.
• Lớp thứ hai: lọc các hạt.
• Lớp trong cùng: đây đặc biệt là một lớp thấm nước để khi chúng ta thở không khí ra; trong hởi thở của mình sẽ có hơi nước và chính lớp này giúp hút ẩm.

Tóm lại, chúng ta có thể sử dụng khẩu trang y tế 3 lớp cũng phần nào lọc được những hạt bụi.

3. Người bệnh viêm mũi dị ứng, viêm xoang cần lưu ý gì?

BS có lưu ý dành riêng cho những người bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang trong tình hình mù khô bao phủ?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước:

Trước tiên chúng ta sẽ nói về viêm mũi dị ứng: là những tác nhân không mong muốn tác động vào niêm mạc mũi của bệnh nhân bị dị ứng.

Đối với người đã từng bị viêm mũi xoang mà phải hít thêm một lượng bụi, trong đó có rất nhiều thứ như: nấm, hạt hóa học, vi trùng,… cơ thể sẽ tạo hàng rào để đẩy những hạt này ra. Nếu mũi xoang của chúng ta yếu thì khả năng chống chọi sẽ bị giảm sút làm cho bệnh nặng thêm.

Những trường hợp bị dị ứng nếu đúng là những hạt gây nên dị ứng cho mũi xoang thì đương nhiên cơ thể sẽ xuất hiện hàng loạt triệu chứng như: nhảy mũi, chảy mũi, ngứa mũi, nghẹt mũi.

4. Các loại thuốc vệ sinh mũi, mắt khi có bụi mịn?

BS có thể kể tên một số loại thuốc nhỏ mũi, nhỏ mắt, dung dịch rửa mũi có thể sử dụng trong thời điểm này?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước:

Các dị ứng nguyên vào mũi gây ra cho người bệnh những kích ứng, dị ứng. Đơn giản nhất người ta có những dụng cụ để rửa mũi, như sử dụng các loại bình nhỏ đổ từ bên mũi này chảy qua mũi kia; hoặc mới hơn chúng ta có những dụng cụ rửa mũi bơm từ bên này qua bên kia, thực tế trên thị trường có nhiều cách, nhiều chủng loại khác nhau chúng ta có thể nghiên cứu thêm; đây là phương pháp có từ thời xa xưa.

Đơn giản nhất là chúng ta sử dụng nước mũi sinh lý 9/1000 hoặc dùng những gói muối nhỏ người ta đã tính toán sau đó đổ vào bình với dung tích nhất định lúc đó chúng ta có được một nồng độ nước muối 9/1000, những dung dịch này chúng ta có thể rửa mũi tốt.

Hoặc nếu bạn không có thời gian thì có thể ra những hiệu thuốc tây mua chai dịch truyền 9/1000 để rửa mũi cũng rất êm ái; vì nó có khả năng truyền trực tiếp vào mạch máu, chỉ có điều cái này hơi tốn tiền một chút những vẫn không phải là quá đắt so với lợi ích mà chúng ta hưởng thụ được.

5. Làm sao phòng tránh tác hại của bụi mịn?

Về chế độ ăn uống và sinh hoạt thì cần lưu ý gì để tránh tác hại của bụi mịn, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước:

Riêng với việc rửa mũi thì có rất nhiều loại trên thị trường chúng ta có thể sử dụng được. Ngoài ra, nếu đi ra ngoài đường thì vẫn nên đeo khẩu trang là tốt nhất. Tụ chung lại cuối cùng vẫn là dẫn xuất của các loại dung dịch nước muối, có loại ưu trương có loại đẳng trương; nên chọn loại đẳng trương là tốt nhất nghãi là 9/1000 hoặc nước muối dùng để truyền vào tĩnh mạch cũng có thể dùng để rửa mũi.

Bạn cũng có thể sử dụng những loại muối tinh khiết bằng cách pha một ít muối vào nước đun sôi để nguội rồi rửa mũi cũng có thể chấp nhận được, đây là điều đơn giản rẻ tiền ai cũng có thể sử dụng được, hoặc bạn có thể sử dụng những gói muối người ta bán ở hiệu thuốc tây để pha, trên mỗi gói đều có hướng dẫn cụ thể để bạn pha rửa cho đúng.

6. Lời khuyên

Trong giai đoạn này khuyến cáo của Bộ y tế là khi ra ngoài đường dứt khoát phải đeo khẩu trang y tế đạt chuẩn do những cơ sở sản xuất có uy tín, có kiểm tra chất lượng đàng hoàng.

Nếu bạn là nhân viên y tế phải tiếp xúc với các mối nguy cơ gây bệnh trực tiếp thì cần sử dụng các loại khẩu trang như N95.

Bạn nên ăn thức ăn tươi, uống nhiều nước để luôn luôn cung cấp đủ lượng nước đến các mô tiếp xúc trực tiếp với không khí nóng hoặc khô mà khi đi qua mũi nó sẽ lấy rất nhiều hơi nước, chất ẩm từ niêm mạc mũi của chúng ta.