Câu hỏi

1. Thưa bác sĩ, em đang dùng thuốc tránh thai loại phối hợp hai pha có tên là Gracial. Em đã uống được 20 ngày rồi. Các chị ở cơ quan em bàn tán nhau rằng uống thuốc tránh thai hằng ngày sẽ gây khô âm đạo. Thưa bác sĩ điều đó có đúng không? Em đang lo lắng sẽ bị khô hạn khi dùng thuốc lâu ngày. (Trang Hạ, 29 tuổi, Hà Nội)

Trả lời

BS.CKI Phạm Thị Hoàng Mận - BV Từ Dũ:

Chào em,

Trước khi nghe các bạn nói về việc này em có cảm giác này không hay đang tự dọa mình sau khi nghe mọi người thảo luận?

Trên thực tế, một số loại thuốc có thể làm âm đạo sẽ bị khô. Tuy nhiên bạn cần biết rằng, sự ẩm ướt, hay “khô hạn” của âm đạo là do estrogen và progestin gây nên. Trong khi đó, nếu sử dụng viên thuốc ngừa thai kết hợp giữa hai nội tiết tố là estrogen và progestin thì đa số thấy bình thường, một số người còn cảm thấy hưng phấn hơn và khoảng 2% người có cảm giác khô ráo.

Nhưng cần phân biệt, khô ráo trong lúc bình thường khác hẳn sự “khô hạn” khi quan hệ. Nếu bình thường thầy khô, sạch sẽ, nhưng khi quan hệ, âm đạo vẫn ướt át như thường thì không thể “quy tội” thuốc tránh thai làm khô âm đạo.

Nếu như bạn uống đã 20 ngày và thấy hài lòng thì bạn không cần phải lo lắng bạn nhé.

2. Tôi đang ở tuổi mãn kinh, có nên uống thuốc tránh thai để bổ sung nội tiết tố? (Thái Thị Thanh, 47 tuổi, Tân Kỳ - Nghệ An)

Chào bạn,

Phụ nữ trên 35 tuổi nếu muốn sử dụng thuốc tránh thai thì cần có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa vì trên 35 tuổi sẽ có nguy cơ nhiều về các chống chỉ định (nguy cơ các bệnh tiểu đường, tim mạch…)

Tuy nhiên, chị không nên dùng thuốc tránh thai để bổ sung nội tiết tố. Vì nhóm thuốc tránh thai dù có kết hợp giữa hai nội tiết tố estrogen và progestin, nhưng không phải là thuốc nằm trong nhóm thuốc bổ sung nội tiết thay thế ở phụ nữ mãn kinh.

Những người mãn kinh mà muốn bổ sung nội tiết tố, phải uống loại thuốc khác (thuốc nội tiết thay thế) và phải tuân theo chỉ định của thầy thuốc.

3. Vợ chồng em đang dùng BCS nhưng ông xã kêu ngứa ngáy khó chịu. Em định chuyển sang uống thuốc hằng ngày nhưng chị gái em bảo uống thuốc tránh thai dễ béo phì làm em băn khoăn quá. Mong BS tư vấn giúp em. Em cảm ơn. (Nguyễn Thị Thu Liễu, TP Nam Định)

Chào bạn,

Câu trả lời là sai. Thực tế, một số người uống thuốc tránh thai có khả năng béo phì, tăng cân, nhưng không phải là hoàn toàn do thuốc ngừa thai, các bạn đang uống thuốc ngừa thai thường trong độ tuổi tăng cân sinh lý (từ 20 - 40 tuổi) trung bình mỗi năm tăng 2 kg.

Một số nghiên cứu cho thấy khi uống thuốc ngừa thai trong 1,5 năm thì một số đối tượng tăng cân từ 0.1 -0.6kg và một số giảm cân. Do vậy, không thể kết luận tăng cân do uống thuốc ngừa thai bạn nhé.

4. Tôi đặt vòng tránh thai được 5 năm. Hiện muốn có con lại nhưng từ lúc tháo vòng đến nay hơn một năm mà vẫn không có thai. Chu kỳ vòng kinh dài 35 - 40 ngày. Xin hỏi việc đặt vòng có ảnh hưởng đến khả năng có con lại? Nếu dùng thuốc kích thích trứng phát triển thì em bé sinh ra có khác những em bé bình thường? Bích Lâm (bichlamle@...)

Chào bạn,

Thông thường, đặt vòng không ảnh hưởng đến khả năng có con lại. Một số trường hợp viêm nhiễm đường sinh dục trong lúc đang đặt vòng hay nhiễm Chlamydia thì có thể gây tắc vòi trứng, khó có thai lại. Thuốc kích thích buồng trứng không ảnh hưởng đến sức khoẻ thể chất và trí tuệ của trẻ sinh ra từ việc điều trị hiếm muộn có sử dụng các loại thuốc này.

Chị khó có thai sau khi tháo vòng ngừa thai thì nên đi chụp buồng tử cung vòi trứng có cản quang để kiểm tra tình trạng hai vòi trứng (HSG). Chu kỳ kinh của chị hơi dài, có thể do rối loạn hoạt động phóng noãn ở buồng trứng. Do đó, sau khi có kết quả chụp HSG, chị nên đến khám bác sĩ chuyên khoa để được dùng thuốc gây phóng noãn giúp tăng xác suất có thai.

5. Tôi là công nhân, người yêu tôi đang học đại học. Chúng tôi chưa cưới nhau nhưng đã sống chung được một tuần, tuy chưa làm “chuyện ấy”. Xin hỏi quan hệ tình dục trước hay sau khi có kỳ kinh thì dễ mang thai hơn? (Anh Hoàng, anhhoangcmc@...)

Chào bạn,

Cách tính theo chu kỳ chỉ áp dụng với các bạn có chu kỳ kinh đều đặn 28 ngày. Với chu kỳ kinh đều đặn, thông thường ngày đầu tiên ra máu được tính là ngày một của chu kỳ, trứng rụng vào khoảng ngày 14 - 15 là thời điểm sẽ thụ thai nếu có quan hệ. Tuy nhiên cách tính này hiệu quả ngừa thai không cao, chỉ đạt khoảng 75% (cứ 4 lần quan hệ có khả năng 1 lần có thai).

Với độ tuổi và công việc của các bạn, có thể dùng các phương pháp tránh thai như bao cao su hay thuốc ngừa thai phối hợp hai pha (viên uống mỗi ngày) sẽ hiệu quả hơn. Tuy nhiên bạn cần hiểu rõ cách sử dụng và tuân thủ thì hiệu quả ngừa thai mới cao như ý.

Không có chuyện vô sinh hay sinh con quái thai sau khi dùng thuốc ngừa thai như nhiều người hay bàn tán.

6. Tôi 33 tuổi, đã có hai con. Cách đây hai tháng tôi mổ thai ngoài tử cung nên rất sợ có thai ngoài ý muốn. Vợ chồng tôi đang ngừa thai bằng bao cao su nhưng tôi vẫn không yên tâm. Xin hỏi dùng bao cao su như thế nào mới đúng cách và có giúp ngừa thai an toàn không? (N.Thuỷ (thuyhtn79@...)

Chào bạn,

Ngừa thai bằng bao cao su là biện pháp ngừa thai an toàn và hiệu quả. Lợi điểm của phương pháp này còn là sự rẻ tiền và tiện dụng khi muốn có thai (có thể ngưng bất cứ lúc nào). Dùng bao cao su hiệu quả cần có hai điều: luôn luôn có bao trong các lần quan hệ và dùng bao đúng cách. Các bao phải còn hạn sử dụng, không bị thủng.

Kiểm tra trước khi sử dụng: rờ vỏ bao không thấy chất nhầy (là chất nhờn tẩm vào bao, nếu vỏ bao thủng, chất này sẽ thấm ra ngoài. Tuy nhiên nếu bao thủng lâu, có khi vỏ bao lại khô, lúc đó bao lấy ra khỏi vỏ cũng đồng thời bị khô, không còn chất nhầy); vỏ bao luôn phồng lên...

Lưu ý, xé vỏ bao theo các đường răng cưa đã định sẵn, không cắn vỏ hay dùng kéo cắt vì có khả năng làm thủng bao. Mang bao đúng cách là mang ngay khi bắt đầu quan hệ, không đợi đến lúc dương vật đã cương. Rút bao sau khi kết thúc quan hệ, thận trọng không để tinh dịch tràn ra ngoài.

Nếu bạn đảm bảo sử dụng đúng cách hiệu quả ngừa thai có thể bảo đảm đến 85%.

7. Vợ chồng tôi mới cưới. Vì điều kiện kinh tế còn khó khăn nên chưa sinh con. Tôi chọn cách tránh thai bằng dùng bao cao su. Tuy nhiên vợ tôi lại luôn có cảm giác nóng rát, khó chịu. Tôi đọc trên mạng nghe nói có dị ứng bao cao su, có đúng không? (Quang T., TPHCM)

Chào bạn,

Đúng là một số người có cơ địa nhạy cảm sẽ phản ứng quá mức với các hoạt chất lạ khi đưa vào cơ thể. Ở đây có thể là thành phần cao su hay các chất bôi trơn và chất bảo quản có trong các bao cao su.

Biểu hiện của phản ứng quá mẫn cảm này có thể là cảm giác nóng rát, ngứa và tấy đỏ ở vùng da tiếp xúc (đặc biệt những nơi nhạy cảm như niêm mạc âm đạo).

Vợ chồng bạn nên đến khoa kế hoạch hoá gia đình tại các bệnh viện phụ sản lớn để được tư vấn thêm về các biện pháp ngừa thai khác ngoài bao cao su như thuốc viên phối hợp dạng uống hằng ngày (như Gracial... chẳng hạn) hoặc loại bao nào ít gây kích ứng và phù hợp với mục đích của vợ chồng bạn.

8. Tôi 39 tuổi, đã có hai con, từng uống thuốc tránh thai nhưng được ba tháng thì ngừng bởi thấy không hợp, tăng cân, cương ngực và nhất là giảm ham muốn. Tôi nghe nói có phương pháp tránh thai bằng cách tiêm hoặc miếng dán. Xin hỏi có phù hợp với tuổi của tôi? (Nguyễn Mai Linh, hatinhqueminh@...)

Chào bạn,

Tránh thai bằng cách tiêm có thể gây tăng cân hay kinh ít. Miếng dán tránh thai cũng có tác dụng tương tự như thuốc ngừa thai, vẫn có thể tăng cân, cương ngực.

Về việc giảm ham muốn, có thể do khô niêm mạc, sẽ cải thiện được bằng thuốc đặt tại chỗ. Phương pháp nào thì cũng có ưu, nhược của nó. Tuy nhiên những bất lợi thì không phải ai cũng có và so với ích lợi của thuốc thì bất lợi là không đáng kể.

9. Tôi có hai con rồi nên muốn đặt vòng tránh thai. Tuy nhiên khi đến các bệnh viện phụ sản để làm thì đều bị từ chối vì tôi đã mổ đẻ hai lần. Uống thuốc ngừa thai thì tôi thấy đau đầu và buồn nôn. Xin hỏi có cách nào khác? Phương Thu (nghiado_34@...)

Bạn có thể dùng thuốc ngừa thai dạng que cấy tránh thai. Có khoảng 10% phụ nữ dùng thuốc uống gặp các tác dụng phụ chủ quan do quá lo lắng khi bắt đầu sử dụng thuốc dẫn đến buồn nôn, đau đầu nhưng thường chỉ trong vỉ đầu, sau đó cơ thể tự quen dần, sẽ dễ chịu. Nếu cẩn thận hơn, bạn có thể khám nội khoa kiểm tra coi có bệnh lý gì trước khi dùng thuốc ngừa thai không.

Vòng tránh thai vẫn có thể dùng được, tuy nhiên trên vết mổ sanh hai lần có thể tư thế tử cung của bạn có bất thường gây khó khăn cho việc đặt vòng (do dinh nhieu vao thanh bung truoc)

10. Tôi với mấy chị bạn trong cơ quan thỉnh thoảng vẫn hay quên uống thuốc tránh thai, sau đó có đôi lần đi điều hoà. Nghe nói điều hoà nhiều không tốt nên xin bác sĩ tư vấn cách xử trí khi quên uống thuốc tránh thai. Sau khi quan hệ rồi mới uống thuốc thì có hiệu quả?... (Thuý Hạnh, cogaingayxua@...)

Chào bạn,

Nếu quên một ngày (trong vòng 12h) thì bạn uống ngay khi nhớ ra và sau đó uống thêm 1 viên vào giờ thường uống (trong ngày hôm sau khi nhớ ra sẽ uống 2 viên), có thể cho phép quên 1-2 lần như vậy trong tháng, tuy nhiên tỷ lệ thất bại của thuốc sẽ tăng hơn người không quên ngày nào.

Nếu quên quá 12h, bạn vẫn uống bù và cần dùng 1 biện pháp tránh thai kết hợp ( như bao cao su) trong 7 ngày sau đó.

Ngay trên tờ hướng dẫn dùng thuốc cũng có chỉ dẫn cụ thể khi quên thuốc.

Thuốc ngừa thai khẩn cấp dùng sau khi quan hệ vẫn có tỷ lệ thất bại, cao hơn thuốc ngừa thai uống. Hơn nữa, dùng nhiều lần trong tháng sẽ có thể bị rối loạn kinh nguyệt làm cho người dùng lo lắng không rõ rối loạn kinh do thuốc hay có thai. Điều hoà kinh nguyệt thật ra là phá thai, lạm dụng sẽ dễ gây viêm nhiễm vùng chậu, ảnh hưởng khả năng mang thai lẫn chất lượng cuộc sống.

11. Xin hỏi phương pháp tránh thai theo kiểu truyền thống mà các cụ ở quê vẫn làm là ngồi xổm và xả nước thật mạnh sau khi quan hệ có hiệu quả không? Tôi cũng muốn áp dụng, mong bác sĩ giải đáp. Nguyễn Nguyên Trang, trangnguyen_hn@...com

Tránh thai bằng cách đặt miếng chanh vào âm đạo trước khi giao hợp có tác dụng không, liệu có ảnh hưởng gì tới sức khoẻ? Tiểu Tử, tieutu_2007@...com

Chào bạn,

Ngồi xổm và xả nước thật mạnh sau khi quan hệ có thể làm giảm lượng tinh dịch có trong đường sinh dục. Tuy nhiên, thật tình là cách này không hiệu quả, vì ngay sau khi xuất hiện ở đường sinh dục, tinh trùng đã có thời gian di chuyển để đến đích. Hơn nữa, việc rửa âm đạo thường xuyên sẽ làm thay đổi môi trường âm đạo, tạo điều kiện cho viêm nhiễm sinh dục dễ xảy ra.

Về việc đặt chanh ở âm đạo trước khi quan hệ, không chỉ là không có hiệu quả ngừa thai mà còn nguy hiểm vô cùng cho sức khoẻ! Chanh có tính axit, sẽ làm thay đổi môi trường âm đạo, tạo nguy cơ viêm nhiễm âm đạo sau đó. Chưa kể, sau khi đặt chanh, bạn sẽ cảm thấy bỏng rát vùng kín.

Có nhiều biện pháp tránh thai hiện đại, có hiệu quả mà cũng khá tiện lợi, nên thực hiện các biện pháp đó hơn là theo các cách dân gian, truyền miệng, hiệu quả thấp. Hiện tại các biện pháp như thuốc ngừa thai phối hợp dạng uống hằng ngày an toàn cho sức khỏe và có thể sử dụng lâu dài (như thuốc ngừa thai Gracial).

12. Tôi và bạn trai quan hệ có dùng bao cao su nhưng bị tuột. Tôi đã uống thuốc tránh thai khẩn cấp liền sau đó. Hôm sau tiếp tục nhưng không dùng bao và không xuất tinh. Theo tôi tính thì đó cũng là ngày đến chu kỳ. Vậy cho hỏi liệu tôi có thai không? Van Quang (anhhung_chonthamcung@...)

Chào bạn,

Bao cao su bị rơi trong lúc quan hệ, vẫn có thể mang thai dù không xuất tinh, do những giọt tinh dịch ban đầu các bạn không để ý hay không kiểm soát được. Tuy nhiên nếu có dùng thuốc tránh thai khẩn cấp tức là đã có bảo vệ. Ngày hôm sau các bạn lại có quan hệ không bảo vệ thì tác dụng của thuốc sẽ không hoàn hảo.

Sau dùng thuốc tránh thai khẩn cấp, một số người có ra máu. Dấu hiệu ra máu và đau bụng cũng có thể do bạn đến ngày kinh. Nếu chu kỳ đều đặn và hiện đã gần ngày hành kinh, việc quan hệ xảy ra vào khoảng không có rụng trứng, tương đối khá an toàn (lưu ý, chỉ với điều kiện chu kỳ kinh đều). Cẩn thận hơn, bạn có thể đợi vài ngày, nếu có hành kinh, có thể nói là không thụ thai.

Những lần sau, tốt nhất các bạn nên chọn một phương pháp tránh thai có hiệu quả hơn để tránh những lo lắng như thế này. Thuốc ngừa thai khẩn cấp dùng nhiều lần trong tháng sẽ gây rối loạn kinh nguyệt. Nếu có quan hệ thường xuyên, thuốc tránh thai uống mỗi ngày sẽ cho hiệu quả chắc chắn hơn.

Câu hỏi liên quan

• Tại sao tắm xong bị nổi chấm đỏ li ti khắp người?
• Bệnh nhân bị phù mạch bạch huyết muốn được BS.CK2 Nguyễn Cao Viễn điều trị bằng mổ vi phẫu, liên hệ ở đâu?
• Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh có đo thị lực không?