Suy dinh dưỡng mãn tính, nhiều trẻ bỏ lỡ giai đoạn phát triển “vàng”

Gần đây, giai điệu bài hát Nấu ăn cho em của Đen Vâu len lỏi khắp nơi. Trong điểm dừng chân thứ 3 của Hành trình Vi chất: Đi khắp nẻo đường - Cùng con vững bước do Nhãn hàng Fitobimbi - Công ty Cổ phần Dược phẩm Delap tổ chức với sự đồng hành của AloBacsi, Daisy Media và Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TPHCM đã bắt gặp những ánh mắt trong veo - đen láy, “những đôi bàn chân nghiêng nghiêng theo núi đồi” ở xã Đắk Drô và Đắk Mâm, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông.

Nằm phía Đông Bắc của tỉnh, Krông Nô cách trung tâm thành phố Gia Nghĩa 120km. Khoảng cách địa lý, núi rừng sâu hun hút với 24 dân tộc thiểu số cùng sinh sống rải rác trên địa bàn huyện, giao thông khó khăn, dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe không được giải quyết. Cuộc sống thiếu thốn ấy, in hằn lên những bàn tay và ánh mắt của những đứa trẻ nơi đây.

16 bác sĩ của đoàn đều ghi nhận tình trạng chung: trẻ bị suy dinh dưỡng, còi xương, thiếu vi chất dinh dưỡng, thiếu máu; do thiếu sắt với biểu hiện điển hình da xanh xao, thô ráp chiếm đa số. Qua thăm khám, các bác sĩ đã hướng dẫn phụ huynh cách nhận diện vùng da chuyển màu vàng, nhợt nhạt, thiếu hồng hào do thiếu máu vì thiếu sắt.

BS Dinh dưỡng Trần Thị Thành Huế nhận định, có đến 90% trẻ em đến khám gặp vấn đề suy dinh dưỡng thấp còi, suy dinh dưỡng thể nhẹ cân. Thậm chí, nhiều trường hợp bị suy dinh dưỡng mãn tính, đã bỏ lỡ 2 trong 3 giai đoạn “vàng” để phát triển, đó là giai đoạn bào thai và trước 5 tuổi.

“Nếu bỏ qua các giai đoạn vàng phát triển trẻ sẽ mãi mãi bị thấp còi. Vì vậy, hiện chỉ còn giai đoạn “nước rút” ở tuổi tiền dậy thì, dậy thì. Song, cho dù bây giờ bắt đầu điều trị, trẻ cũng mất đi 10-20cm so với bình thường. Tuy nhiên, có còn hơn không, cần phải hành động ngay vì tương lai của trẻ” - chuyên gia dinh dưỡng của đoàn nhấn mạnh.

BS Trịnh Ngọc Bình chia sẻ về những trường hợp điển hình: “Nhiều trẻ thiếu cân nặng trầm trọng, thậm chí thiếu đến 10kg so với chuẩn. Chẳng hạn, trẻ 8-10 tuổi, nhưng chỉ nặng 17-19kg, trong khi với trẻ phát triển bình thường cần phải đạt từ 25-30kg. Trong các chuyến đi trước của đoàn thiện nguyện như tại Sóc Trăng, Tây Ninh vẫn còn bắt gặp một vài trẻ bị thừa cân, béo phì. Song với vùng này của Đắk Nông, trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi đặc biệt nhiều. Nhiều gia đình bận nương rẫy, thiếu điều kiện để quan tâm trẻ, dẫn đến những bữa ăn còn nghèo nàn chất dinh dưỡng”.

Trước bối cảnh này, các chuyên gia đồng quan điểm cho rằng, đây là điểm đến có nhiều trẻ cần được cung cấp thông tin và khám để bổ sung vi chất nhiều nhất, đúng với tinh thần của "Hành trình vi chất". Đặc biệt là đối với suy dinh dưỡng thấp còi khó khắc phục hơn rất nhiều so với suy dinh dưỡng thể nhẹ cân. Nếu tình trạng này không cải thiện, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tương lai của trẻ.

Bên cạnh dinh dưỡng, các vấn đề về răng miệng, rối loạn tiêu hóa, viêm đường hô hấp cũng đặc biệt nhiều và nghiêm trọng do thói quen ăn uống, chăm sóc và vệ sinh. Việc tiêm chủng cũng chưa được các bậc phụ huynh chú trọng. Có trẻ chưa từng được tiêm một loại vắc xin nào, ngoại trừ mũi viêm gan B được thực hiện ngay tại bệnh viện sau khi sinh.

Tết thiếu nhi mang sắc màu vi chất dinh dưỡng

Song song với việc khám bệnh, các bác sĩ còn dành nhiều thời gian để tư vấn, hướng dẫn cho trẻ và phụ huynh cách chăm sóc sức khỏe, thói quen sinh hoạt đúng. BS Thành Huế chia sẻ với nhiều ba mẹ, cách để thay đổi ngay từ những bữa ăn hằng ngày. Nương rẫy có thể trồng thêm các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe như rau dền, rau họ cải… Hay tận dụng nguồn lương thực tự cấp từ gia đình hoặc sẵn có trong vùng như trứng gà, trứng vịt, cá, bơ… đều rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Trong khi đó, BS.CK2 Nguyễn Thị Thanh - nguyên Trưởng khoa Nội 1, BV Nhi đồng 2 cũng nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương, trường học, cần tập trung chú trọng hơn vào những suất ăn cho trẻ. Bởi vì dinh dưỡng những năm đầu đời vô cùng quan trọng, trở thành nền tảng cho sự phát triển tâm thần vận động của các em. Đồng thời, chuyên gia còn tư vấn cho trẻ và phụ huynh về tư thế ngồi đúng khi ghi nhận nhiều trường hợp trẻ lớn có hiện tượng cong vẹo cột sống.

Từ những ý kiến xây dựng của chuyên gia Nhi khoa, Dinh dưỡng trong đoàn cùng kinh nghiệm thực tiễn từ các chuyến thiện nguyện trước đã giúp Fitobimbi - Delap chuẩn bị đầy đủ các loại thuốc cần thiết dựa trên những vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ, đặc biệt là vấn đề bổ sung vi chất dinh dưỡng.

Với kỳ vọng mang đến một mùa Tết Thiếu Nhi đáng nhớ cho trẻ em và cũng nhân dịp Ngày Vi chất Dinh dưỡng (1 - 2/6), lần này, Delap cùng AloBacsi đã mang đến một chương trình thiện nguyện đầy sắc màu rực rỡ. Đó là sắc màu của 800 phần quà xinh xắn, từ các sản phẩm bổ sung vi chất như sắt, kẽm, vitamin D3, canxi, multivitamin…  đến gấu bông, balo, sữa, bánh kẹo, mì, bún… với không gian được trang trí bằng sắc xanh, sắc cam rực rỡ của bóng bay Fitobimbi.

Đó là sắc màu của 800 đôi dép mà AloBacsi vận động từ chính các thành viên, các bác sĩ đóng góp cho chuyến khám bệnh. Và đó còn là sắc màu từ tấm lòng từ tâm của 16 y bác sĩ: Là BS Bùi Thị Tường Vi phát hiện nhiều trường hợp đặc biệt và hướng dẫn lên tuyến trên để xử trí. Là BS Nguyễn Thị Thanh mang đến sự ấm áp, ngọt ngào khi mang theo thật nhiều đồ chơi, bánh kẹo để “dụ” các bé há miệng khám họng thật kỹ.

Là BS Nguyễn Hữu Ngọc, BS Nguyễn Ngọc Tính gặp những ca bệnh khó khăn đều liên hệ ban tổ chức để tìm kiếm sự giúp đỡ. Là Dược sĩ quân y Nguyễn Thu Phượng luôn là người check lại từng toa thuốc, nán lại dặn dò đến người nhận thuốc cuối cùng… Mỗi y bác sĩ đều bận rộn với lịch trình công tác, làm việc dày đặc, song luôn ưu ái dành những ngày cuối tuần cho các chuyến thiện nguyện với tinh thần cống hiến, cẩn trọng và nghiêm túc.

Hành trình vi chất: Tiền đề để các em xây dựng sức khỏe

Kết thúc hành trình ở Đắk Nông, đoàn thiện nguyện khám bệnh và phát thuốc vượt con số dự kiến cho hơn 800 trẻ em và nhiều người lớn dù không có phiếu. Ngoài ra, Fitobimbi - Delap còn trao tặng cho 3 trường hợp đặc biệt khó khăn, mỗi trẻ 1 triệu đồng tiền mặt và nhiều phần quà giá trị. AloBacsi cũng trao tặng 500.000 đồng cho hơn 40 em bé của bản Choah - một bản sống biệt lập trên núi cao.

Một chuyến đi để lại nhiều cảm xúc và cả sự trăn trở. Ở những nơi cái ăn chưa no, cái mặc chưa đủ nhưng đôi mắt trẻ vẫn trong veo, như có ngọn lửa khát khao về một tương lai tốt đẹp hơn. Đoàn thiện nguyện cũng không khỏi xốn xang khi biết các em nhỏ ở bản Choah để đến điểm khám bệnh phải băng qua 25km, trong đó có những quãng đường rừng nguy hiểm.

Hành trình đi tìm con chữ của trẻ em nơi núi cao cách biệt cũng gian nan không kém, thầy cô phải vận động các mạnh thường quân nuôi ăn hàng tháng cha mẹ mới cho đi học. Ngay cả những bộ quần áo mặc trên người, món đồ thiết yếu, rất đỗi bình thường trong cuộc sống, thì với các em, nó cũng là món quà quý giá mà nhờ những nhà hảo tâm các em mới có được..