Nam bệnh nhân N.Q.D (53 tuổi, ở Thái Thụy, Thái Bình) đang điều trị Bệnh viện Đại học Y Hà Nội với chẩn đoán thông liên thất, suy tim, sức khỏe đã ổn định và dự kiến sẽ chuyển về điều trị tiếp tại Bệnh viện tỉnh Thái Bình.

Song khoảng 4g sáng, ngày 30/3, ông D. dậy đi vệ sinh thì người nhà phát hiện bị ngã, đột ngột giảm ý thức, lơ mơ, không nói được, nhanh chóng rơi vào hôn mê, glasgow 12 điểm, liệt nửa người phải. Ngay lập tức, bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính sọ não lúc 4g30 phút, phát hiện tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong trái, nhiều huyết khối dọc theo động mạch cảnh.

Kíp cấp cứu đột quỵ được kích hoạt ngay lập tức. Sau khi hội chẩn nhanh liên chuyên khoa, bệnh nhân được vào phòng can thiệp lúc 5g, chọc mạch đùi và chụp DSA 5g45, hút ra rất nhiều cục máu đông trong mạch não, tái thông dòng chảy hoàn toàn lúc 6g sáng.

Các bác sĩ can thiệp hút ra rất nhiều cục máu đông trong mạch não bệnh nhân. Ảnh: VnExpress

Theo TS.BS Nguyễn Ngọc Cương - Trung tâm CĐHA và Can thiệp điện quang, người trực tiếp thực hiện can thiệp cho bệnh nhân, đột quỵ tắc mạch máu não chiếm 80% các loại đột quỵ não, thời điểm có thể xảy ra bất kỳ lúc nào nhưng hay gặp nhất là khi bệnh nhân ngủ dậy.

Vị chuyên gia đánh giá, đối với ông D. là trường hợp may mắn vì bị đột quỵ ngay trong bệnh viện nên được phát hiện, xử trí cấp cứu kịp thời. Vì vậy, nhân trường hợp này các bác sĩ đưa ra khuyến cáo, dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ có thể rất nhẹ nhưng cũng có thể diễn biến nặng lên rất nhanh và sau vài tiếng đã dẫn đến hôn mê.

1. Dấu hiệu đột quỵ dễ nhận biết

Đột quỵ não có thể gây ra nhiều triệu chứng, tuy nhiên để dễ nhớ chúng ta nghi ngờ khi có ít nhất 1 trong 3 nhóm dấu hiệu sau, xuất hiện đột ngột thì nguy cơ bị đột quỵ từ 90 - 95%, đó là dấu hiệu F.A.S.T

• Liệt mặt (Face): Miệng bị lệch sang một bên, nếp nhăn mũi-má mờ;

• Yếu, liệt tay (Arm) hoặc chân: Không thể cầm, nắm, đi lại;

• Rối loạn ngôn ngữ (Speech): Đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ... như bình thường trước đó.

• Thời điểm phát bệnh (Time): Khi gặp những triệu chứng trên, cần gọi cấp cứu ngay. Người bệnh/người nhà cần ghi nhớ thời điểm phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.

Lưu ý, dù chỉ là nghi ngờ đột quỵ, người bệnh cũng nên được đưa ngay vào bệnh viện để kiểm tra đầy đủ, càng sớm càng tốt. Không nên dùng các thuốc trôi nổi trên thị trường được quảng cáo là chống hoặc chữa đột quỵ vì có thể phản tác dụng, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng.

2. Phòng ngừa đột quỵ thế nào?

Theo Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận thêm khoảng 200.000 ca đột quỵ mới, 80% trong đó là người bị tăng huyết áp. Gần 40% không biết bệnh, 69% không được kiểm soát. Bệnh rất dễ phát hiện bằng cách đo huyết áp đơn giản nhưng thường bị bỏ sót, do tăng huyết áp thường không có triệu chứng.

Để giải quyết được gốc rễ gánh nặng điều trị đột quỵ, không gì tốt hơn là điều trị phòng ngừa, tức là kiểm soát tốt các nguyên nhân gây ra bệnh.

Một số biện pháp dự phòng đột quỵ thường được khuyến cáo hiện nay là kiểm soát các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, rung nhĩ... đòi hỏi phải dùng thuốc kiểm soát lâu dài, hầu như điều trị suốt đời, đồng thời phải được theo dõi thường xuyên với các bác sĩ chuyên khoa, thay đổi lối sống.

Bên cạnh việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ thì cần xây dựng lối sống lành mạnh, nên sử dụng thức ăn nhiều chất xơ, giảm ăn mặn, giảm chất béo (mỡ, nội tạng động vật). Bệnh nhân bị tiểu đường thì hạn chế đường, tinh bột, tăng cường rau xanh trong khẩu phần ăn.

Đồng thời cần tăng cường vận động, đi lại, tập luyện thể thao đều đặn, ít nhất mỗi ngày 30 phút, không nên tập quá sức, phải ngủ trước 23 giờ. Giữ trọng lượng cơ thể trong giới hạn. Tránh các chấn động thần kinh, lo âu, căng thẳng, hút thuốc lá… để phòng ngừa bệnh đột quỵ.

Hạn chế rượu bia, cai thuốc lá triệt để vì hút thuốc làm nguy cơ đột quỵ và bệnh mạch vành tăng. Và đừng quên khám sức khỏe định kỳ, tầm soát các nguy cơ và điều trị sớm các bệnh có nguy cơ gây đột quỵ não.

Tìm hiểu các thông tin về bệnh đột quỵ TẠI ĐÂY.