Siêu âm doppler màu động mạch cảnh là gì, ai cần làm?

Câu hỏi

Khi động mạch cảnh bị hẹp bởi mảng xơ vữa, điều này có nghĩa bạn có nguy cơ bị đột quỵ. Vậy có thể phát hiện sớm mảng xơ vữa động mạch không? Câu trả lời là có, chúng ta có thể phát hiện sớm mảng xơ vữa động mạch thông qua kỹ thuật siêu âm doppler màu động mạch cảnh.

Trả lời

Ban biên tập AloBacsi

I. Siêu âm doppler màu động mạch cảnh là gì?

Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 ở Mỹ và là nguyên nhân gây tàn phế hàng đầu. Khoảng ¼ số trường hợp đột quỵ là hậu quả của bệnh lý xơ vữa động mạch xảy ra tại chỗ chia đôi của động mạch cảnh.

BS.CK2 Bùi Thị Bích - Phó khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ cho biết: “Siêu âm doppler màu động mạch cảnh là một kỹ thuật siêu âm mạch máu bao gồm: siêu âm 2D, siêu âm màu và kết hợp khảo sát doppler ở động mạch cảnh vùng cổ hai bên thực hiện bởi đầu dò linear tần số 7,5 - 12 MHz”.

Máy siêu âm bao gồm một máy tính, một màn hình video, và đầu dò. Đầu dò là một thiết bị cầm tay, gửi và nhận sóng siêu âm vào và ra khỏi cơ thể. Mỗi đầu dò có tần số khác nhau sẽ thực hiện nhiệm vụ khác nhau.

Cụ thể theo BS Bích, đầu dò có tần số > 7MHz là đầu dò phẳng (linear), đánh giá tốt phần mềm như tuyến giáp, tuyến vú tuyến mang tai, tuyến dưới hàm, hạch cổ, đánh hạch vùng nách, vùng bẹn, siêu âm cơ xương khớp và mạch máu, các cơ quan nông cụ thể giúp phát hiện ruột thừa viêm, hạch mạc treo, đánh giá độ dày thành ruột, mỡ mạc treo...

Đầu dò có tần số < 7 MHz: đầu dò vector (2- 4 MHz) có ứng dụng trong siêu âm tim và đầu dò convex (3,5 MHz) khảo sát các tạng trong ổ bụng: gan, túi mật, đường mật, thận, tụy, lách, động- tĩnh mạch chủ bụng, bàng quang, tiền liệt tuyến (nam), tử cung và hai buồng trứng (nữ), đánh giá hạch trong ổ bụng...

Trong đó, đầu dò linear tần số cao 7,5- 12 MHz là lý tưởng khảo sát thành mạch máu: lớp áo giữa, nội mạc và mảng xơ vữa.

>>> Mua một thùng bia hay đi siêu âm động mạch cảnh?

II. Siêu âm doppler màu động mạch cảnh chẩn đoán bệnh gì?

Siêu âm dopper động mạch cảnh cho phép khảo sát động mạch cảnh của bạn cả về mặt hình thái và huyết động học.

Theo BS Bích, đây là một kỹ thuật không xâm lấn nên hoàn toàn vô hại, đem lại nhiều thông tin bổ ích cho các bác sĩ lâm sàng có hướng điều trị thích hợp. Siêu âm giúp phát hiện mảng xơ vữa bám thành động mạch. Đồng thời kiểm tra tính chất mảng xơ vữa như liệu có vôi hóa hay không hoặc hỗn hợp, mảng xơ vữa bên trong có ổ loét thành hay không, đánh giá mảng xơ vữa có tiên lượng tốt hay xấu (dựa vào đường bờ, độ hồi âm, bề dày và chiều dài), xác định mức độ hẹp động mạch cảnh, tắc động mạch cảnh hoàn toàn hay không hoàn toàn.

Không có chống chỉ định đối với siêu âm doppler động mạch cảnh. Có thể thực hiện cho mọi đối tượng, bao gồm cả phụ nữ có thai, trẻ em.

BS.CK2 Bùi Thị Bích tiến hành siêu âm dopper động mạch cảnh cho người bệnh tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

III. Những trường hợp nào cần siêu âm doppler động mạch cảnh?

Siêu âm doppler động mạch cảnh cho thấy cấu trúc giải phẫu và hình ảnh màu thể hiện sự lưu thông dòng máu, vận tốc và trở kháng của mạch máu, xác định có hay không có mảng xơ vữa trong lòng động mạch. Mảng xơ vữa có thể gây hẹp và đánh giá mức độ hẹp, hay tắc nghẽn hoàn toàn lòng mạch.

Thường, khi nghi ngờ có bị bệnh động mạch cảnh sẽ thực hiện siêu âm động mạch cảnh. Theo BS Bích, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm doppler động mạch cảnh khi:

- Bệnh nhân có cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đã từng bị đột quỵ.

- Chóng mặt hay nhức đầu nhiều chưa rõ nguyên nhân.

- Có âm thổi ở vùng cổ tương ứng với vị trí động mạch cảnh gợi ý tắc nghẽn động mạch cảnh.

- Kiểm tra stent động mạch cảnh ở bệnh nhân có đặt stent động mạch cảnh, đánh giá vị trí và sự lưu thông trong lòng stent.

- Bệnh nhân có tiền sử gia đình bị đột quỵ hoặc bệnh tim.

- Khám tầm soát định kỳ ở bệnh nhân có nguy cơ cao bị đột quỵ: cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lippid máu, hút thuốc lá...

IV. Cần chuẩn bị gì trước khi siêu âm doppler động mạch cảnh?

Với kỹ thuật này, bạn không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi siêu âm, có thể khảo sát mọi lúc. Nhưng bạn có thể mặc một chiếc áo thoải mái, nên tháo dây chuyền hoặc hoa tai loại dài để thuận tiện hơn trong quá trình siêu âm. Phương pháp này cần sự phối hợp của bệnh nhân, nằm ngửa và nghiêng đầu sang bên trái khảo sát siêu âm hệ động mạch cảnh phải và ngược lại.

Ngoài ra, theo BS Bích, kỹ thuật siêm âm doppler động mạch cảnh không giới hạn độ tuổi. Vì theo xu hướng hiện nay, đột quỵ xảy ra ở độ tuổi trẻ hóa. Chẳng hạn như tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ đã có trường hợp nam bệnh nhân hút thuốc lá trong 12 năm và đột quỵ ở tuổi 27.

Hiện nay, kỹ thuật siêu âm doppler màu rất phổ biến, nhiều phòng mạch cũng có thiết bị này. Tuy nhiên, một kết quả siêu âm đáng tin cậy phụ thuộc vào nhiều yếu tố: con người, chất lượng máy và thời gian khảo sát.

V. Siêu âm doppler màu động mạch cảnh diễn ra như thế nào?

Siêu âm động mạch cảnh thường được thực hiện trong bệnh viện bởi một bác sĩ chuyên khoa mạch máu hoặc chẩn đoán hình ảnh. Kỹ thuật này không gây đau.

Khi thực hiện kỹ thuật này, bạn được bác sĩ yêu cầu nằm ngửa, xoay 45 độ qua hướng đối diện bên khảo sát. Bác sĩ sẽ bôi một lớp gel lên vùng cổ bạn. Chất gel này vô hại cho da và giúp sóng siêu âm được xuyên thấu tốt hơn. Một đầu dò phát sóng siêu âm sẽ được di chuyển dọc theo vùng cổ bệnh nhân. Các tín hiệu sóng siêu âm phản hồi sẽ được đầu dò ghi lại là tạo nên hình ảnh động về động mạch cảnh.

Cụ thể, BS Bích cho biết: “Khi khảo sát, khởi đầu là siêu âm 2D, tiếp theo doppler màu để xác định dòng chảy và sau cùng khảo sát doppler xung cho biết phổ sóng và vận tốc, trở kháng của mạch máu ở động mạch cảnh chung, hành cảnh, đoạn đầu động mạch cảnh trong đoạn ngoài sọ, động mạch cảnh ngoài và khảo sát động mạch đốt sống hai bên. Thường đánh giá ở vị trí trước, tại và sau vị trí hẹp của động mạch bệnh lý”.

Thời gian thực hiện siêu âm doppler tùy thuộc vào tình trạng của mỗi bệnh nhân khác nhau, trung bình khoảng 10-15 phút. Tuy nhiên, trường hợp nặng và bệnh khó thì thời gian thực hiện sẽ kéo dài hơn. Sau siêu âm xong khoảng 5 -10 phút có kết quả.

VI. Quy trình siêu âm doppler động mạch cảnh Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ hay còn được biết đến với tên gọi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ với thế mạnh tầm soát, cấp cứu và can thiệp đột quỵ là một trong những cơ sở y tế uy tín, cung cấp nhiều kỹ thuật chẩn đoán hiện đại như CT 128 lát cắt, MRI 3 Tesla, DSA, trong đó có siêu âm doppler động mạch cảnh.

Nếu bạn đến trực tiếp bệnh viện, không đặt lịch qua tổng đài 1800 1115 thì sẽ đến lấy số thứ tự, điền thông tin vào phiếu khám. Gặp bác sĩ tư vấn tại quầy tiếp nhận (tầng trệt). Bác sĩ sẽ hỏi thông tin về sức khỏe chung của bạn, tiền sử bệnh và các triệu chứng.

Sau đó, bạn sẽ đóng phí khám, siêu âm tại quầy và đến phòng 20 bên trong khoa Chẩn đoán hình ảnh (bên cạnh quầy tiếp nhận) đợi đến lượt. Sau khi có kết quả lên tầng 2 vào phòng khám Thần kinh - Đột quỵ để được tư vấn cụ thể.

Ngoài ra, để tiết kiệm thời gian cũng như chủ động hơn khi thăm khám, bạn có thể đặt lịch hẹn qua tổng đài 1800 1115, cung cấp đầy đủ thông tin họ và tên, thời gian và nhu cầu khám. Bạn nên đến trước thời gian hẹn 15 phút, lấy số thứ tự, đến quầy tiếp nhận đóng phí và đến phòng 20 siêu âm doppler màu động mạch cảnh. Sau khi có kết quả lên tầng 2 vào phòng khám Thần kinh - Đột quỵ để được tư vấn cụ thể.

Chi phí cho một lần siêu âm động mạch cảnh cũng không quá mắc. Tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ chi phí thực hiện kỹ thuật này khoảng 300.000 đồng.

VII. Địa chỉ Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ (hay còn gọi là Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ)

397 Nguyễn Văn Cừ nối dài, An Bình, Ninh Kiều, Cần Thơ

ĐT: 1800 1115

>>> MRI 3 Tesla có gì khác biệt so với MRI thông thường?

>>> Kinh nghiệm tầm soát đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

>>> Tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng sau đột quỵ ở đâu, như thế nào?

>>> Quy trình cấp cứu đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ

Phương Nguyên - Ảnh: Viết Hưởng - AloBacsi.com

Câu hỏi liên quan