Quy trình cấp cứu đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ

Câu hỏi

Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ là cơ sở y tế chuyên sâu về cấp cứu, can thiệp đột quỵ, tim mạch đầu tiên tại ĐBSCL. AloBacsi sẽ giúp bạn hiểu thêm về quy trình cấp cứu đột quỵ, chăm sóc sau can thiệp tại Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ.

Trả lời

Ban biên tập AloBacsi

I. Thời gian vàng trong cấp cứu đột quỵ là gì?

Theo TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM, thời gian vàng trong đột quỵ nghĩa là cứu chữa càng sớm, càng ngắn hơn thời gian vàng thì kết quả điều trị càng tốt. Điểm khác biệt trong cấp cứu đột quỵ là phải phân định bệnh nhân bị xuất huyết não hay nhồi máu não, tắc nghẽn mạch máu lớn hay mạch máu nhỏ, bởi nó là yếu tố quyết định xuyên suốt trong thời gian vàng.

Thời gian vàng trong cấp cứu đột quỵ hiện nay vẫn là trước 6 giờ đối với tắc nghẽn mạch máu lớn và trước 4 giờ 30 đối với tắc nghẽn mạch máu nhỏ. Sau 6 giờ là thời gian điều trị cứu vãn theo từng trường hợp cụ thể, không phải kết quả điều trị sau 6 giờ giống kết quả điều trị trước 6 giờ.

Việc khẳng định thời gian vàng có ý nghĩa đối với những trường hợp đột quỵ đến sau 6 giờ nên xem xét can thiệp hơn là điều trị nội khoa đơn thuần. TS Trần Chí Cường nhấn mạnh: “Các cơ sở y tế không có điều kiện can thiệp tốt nhất không giữ bệnh nhân ở lại và không nên chuyển đi quá xa trong phạm vi 2 giờ đi xe”.

Một số dấu hiệu nhận biết đột quỵ bạn cần nhớ:

- Yếu hoặc tê đột ngột ở mặt, tay hoặc chân ở một bên cơ thể.

- Đột ngột bị nhìn mờ, nhìn lóa hoặc giảm thị lực, nhất là ở một mắt.

- Không nói được, nói khó hoặc không hiểu lời nói.

- Đau đầu dữ dội, đột ngột mà không rõ nguyên nhân.

- Chóng mặt, lảo đảo hoặc bị ngã đột ngột mà không rõ lý do, nhất là nếu kèm theo các triệu chứng khác.

>>> Có thể bạn quan tâm: Có hay không việc thời gian vàng cấp cứu đột quỵ nới rộng lên 24 giờ?

II. Bệnh nhân đột quỵ nên đi cấp cứu ở đâu là hợp lý?

Theo các chuyên gia Thần kinh - Đột quỵ, nơi đủ điều kiện cho chẩn đoán bệnh nhân có bị đột quỵ tối thiểu phải có CT scan và bệnh nhân có thể đến đó được trong khoảng 2 giờ đi xe.

Việc bệnh nhân đến càng muộn thì việc cấp cấp cứu và điều trị càng khó khăn. Mạch máu tắc nghẽn càng lâu thì não càng phù, tế bào não càng tổn thương thì bệnh nhân càng hôn mê, càng có những biến chứng và hậu quả nặng nề. Thậm chí có nhiều trường hợp đến muộn và đi lòng vòng thì chưa đầy 24 giờ bệnh nhân đã tử vong.

Khoa Cấp cứu Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

Với các trang thiết bị hiện đại, thế hệ mới nhằm phục vụ tốt nhất để giành lấy cuộc sống cho bệnh nhân đột quỵ

III. Quy trình cấp cứu đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ

Ở Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ, khi tiếp nhận bệnh nhân, bác sĩ lâm sàng tại phòng Cấp cứu sẽ khám, đánh giá các triệu chứng, tình trạng sơ bộ của bệnh nhân.

1. Trường hợp bệnh nhân có thể hợp tác

Trong đó, nếu bệnh nhân hợp tác được (có thể nằm yên, thực hiện theo y lệnh của bác sĩ) thì sẽ chỉ định chụp MRI 3 Tesla. Đây là kỹ thuật hiện đại, không cần dùng thuốc cản từ mà vẫn có thể quan sát rõ bó sợi thần kinh, kiểm tra độ tưới máu não, chi tiết giải phẫu tốt hơn do đó các tổn thương dễ dàng phát hiện hơn.

Qua kết quả chụp MRI, nếu là đột quỵ không xuất huyết (nhồi máu não) thì bác sĩ sẽ kiểm tra xem có chống chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch hay không. Nếu không có chống chỉ định mà bệnh nhân đến trước 3,5 giờ thì sẽ dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch. Ngay sau khi dùng thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định chụp lại CTA (CT có thuốc cản quang) để kiểm tra hiệu quả điều trị, nếu mạch máu không được tái thông và kết quả chụp CTA là tắc mạch máu lớn thì chuyển lên phòng DSA can thiệp nội mạch, nếu là tắc mạch máu nhỏ thì tiếp tục điều trị nội.

Nếu nhồi máu não mà bệnh nhân đến sau 3,5 giờ (trường hợp này đã có chống chỉ định tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, vì nếu bơm thuốc làm gia tăng khả năng xuất huyết) hoặc nhồi máu não do tắc mạch lớn mà bệnh nhân đến trong vòng 6 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng thì sẽ được điều trị bằng can thiệp nội mạch.

Qua kết quả chụp MRI, nếu là đột quỵ xuất huyết và nghi ngờ do cao huyết áp thì sẽ điều trị nội khoa. Trường hợp đột quỵ do dị dạng mạch máu não hoặc do túi phình sẽ chuyển lên phòng DSA can thiệp nội mạch.

Máy chụp MRI 3 Tesla không cần tiêm chất cản từ mà vẫn có thể quan sát rõ bó sợi thần kinh

2. Trường hợp bệnh nhân không thể hợp tác

Trong trường hợp bệnh nhân không hợp tác được, kích thích nhiều thì bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT không cản quang để đánh giá bệnh nhân đột quỵ do xuất huyết hay không xuất huyết. Một số trường hợp đột quỵ không do xuất huyết, nếu bệnh nhân đến trong thời gian vàng 3,5 giờ đồng hồ kể từ khi khởi phát triệu chứng và không có chống chỉ định thì sẽ được tiêm thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch.

Tương tự như trên, sau khi tiêm thuốc bác sĩ sẽ cho chụp lại CTA (CT có tiêm thuốc cản quang) để đánh giá tình trạng tái thông mạch máu. Nếu kết quả đánh giá là mạch máu đã thông thì tiếp tục điều trị nội, nếu kết quả chụp CTA có tắc mạch máu lớn thì chuyển lên phòng DSA điều trị can thiệp nội mạch.

Tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ sau khi đánh giá, thuốc tiêu sợi huyết có thể được tiêm ngay tại phòng chụp CT hoặc quay trở lại phòng Cấp cứu. Vì ngay từ khi thiết kế và thi công, bệnh viện đã chủ ý đặt các phòng CT, phòng MRI ngay cạnh phòng Cấp cứu để tiết kiệm từng mốc thời gian cho bệnh nhân.

Phòng DSA của bệnh viện được trang bị hiện đại tương đương với các nước đi đầu về can thiệp thần kinh đột quỵ trên thế giới. Hệ thống đầu đèn thế hệ mới giúp giảm được lượng tia X, giúp bệnh nhân và bác sĩ hạn chế tiếp xúc quá nhiều với loại tia này. Chất lượng hình ảnh tốt hơn.

Không khí vô trùng tại phòng DSA được trang bị như tại phòng mổ

Việc cần bệnh nhân hợp tác bởi đối với MRI thời gian chụp sẽ lâu hơn, khoảng 10-15 phút hoặc nhiều hơn tùy theo tình trạng và đòi hỏi bệnh nhân phải nằm yên, không cử động đầu để hình ảnh được rõ nét. Còn đối với chụp CT chỉ mất khoảng 5 phút.

Về chi phí, chụp CT rẻ hơn một nửa so với chụp MRI. Mặc dù MRI giá cao hơn nhưng sẽ đánh giá chi tiết hơn, mặt khác không cần tiêm thuốc cản từ vẫn có thể quan sát được bó sợi thần kinh, độ tưới máu não và đánh giá chính xác vùng nhồi máu não, cũ - mới, tranh tối tranh sáng, phù não… Đồng thời giúp quyết định có nên điều trị các trường hợp đến muộn sau 6 giờ hay không.

Sau khi điều trị, can thiệp bác sĩ sẽ theo dõi lâm sàng, nếu ổn định thì không cần chụp CT kiểm tra lại. Nếu bệnh nhân trên lâm sàng diễn tiến nặng hơn thì có thể cần chụp CT không tiêm thuốc cản quang để đánh giá lại tình trạng bệnh nhân có bị tổn thương nhiều hơn hoặc xuất huyết não thêm hay không.

>>> Có thể bạn quan tâm: Ưu việt trong cấp cứu đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ - Tim mạch Cần Thơ

III. Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ chăm sóc bệnh nhân sau can thiệp thế nào?

Ngoài việc xây dựng quy trình cấp cứu, can thiệp đột quỵ chuẩn mực quốc tế, Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ còn rất chú trọng đến quá trình chăm sóc, hồi phục sau đột quỵ.

Khu vực phòng mổ, phòng DSA, phòng Hồi tỉnh, ICU được xây dựng để làm sao giảm thiểu nhất vấn đề nhiễm trùng bệnh viện. Toàn bộ không khí đều được vô trùng trước khi thổi vào khu vực này. Hệ thống hút đàm, ống nội khí quản đều riêng biệt, máy thở vệ sinh thường xuyên...

Để cứu sống được bệnh nhân đột quỵ sớm nhất, bệnh viện cũng đặt ra yêu cầu đối với đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng phải linh hoạt, nhanh chóng tiến hành các biện pháp đồng bộ. Tiêu chuẩn thời gian các khâu trong quá trình cấp cứu bệnh nhân đột quỵ đến sớm để đạt mục tiêu “thời gian cửa-kim” ≤ 60 phút.

Ngoài ra, còn có hệ thống monitor trung tâm theo dõi bệnh nhân 24/24. Chỉ cần bệnh nhân có thay đổi về chỉ số mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở… sẽ được cảnh báo ngay lập tức, điều dưỡng, bác sĩ có mặt kịp thời để xử trí cho người bệnh.

Bên cạnh đó, ngay sau khi can thiệp, Đơn vị Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng của bệnh viện cũng sẽ lên kế hoạch chăm sóc tùy theo giai đoạn, tình trạng giúp bệnh nhân phục hồi chức năng tốt nhất. Quy trình như sau:

Bệnh nhân ở phòng ICU - Hồi sức tích cực từ 0-24 giờ: Kỹ thuật viên sẽ thực hiện các bài tập vận động thụ động (xoa bóp các cơ, các khớp bên liệt, kể cả những vị trí nhỏ nhất chẳng hạn như khớp ngón tay, khuỷu tay, cổ tay, vai cho đến những khớp lớn như khớp háng) giúp kích thích não bộ phản ứng. Ngoài ra, còn xoay trở bệnh nhân ở tư thế tốt (tư thế nằm cho phù hợp để không gây tổn thương thêm), vì nếu sai thì sẽ để lại di chứng như trật khớp vai hoặc khớp háng.

Sau khi bệnh nhân được chuyển sang phòng theo dõi, kỹ thuật viên sẽ tiếp tục thực hiện các bài tập vận động thụ động có thể kết hợp với điện xung kích thích cơ, giảm đau giúp bệnh nhân hồi phục về vận động.

Bệnh phòng (bệnh tỉnh, có thể cử động, làm theo y lệnh của bác sĩ): tập vận động kháng trở (bệnh nhân có thể tự tập theo hướng dẫn của bác sĩ, kỹ thuật viên) kết hợp với điện xung, có thể sử dụng laser nếu có chỉ định, giúp bệnh nhân mạnh về sức cơ.

Xuất viện: Điều trị tại nhà. Đơn vị Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng sẽ hướng dẫn cụ thể cho bệnh nhân cách sinh hoạt, bài tập hồi phục tại nhà và quay lại tập Vật lý trị liệu khi có nhu cầu.

Phòng tập vật lý trị liệu cho bệnh nhân sau đột quỵ cũng như điều trị các bệnh lý khác được trang bị máy móc hiện đại như máy xung kích, tia hồng ngoại, máy laser công xuất thấp tại tầng 4 Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ

Có thể bạn quan tâm: Tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng sau đột quỵ ở đâu, như thế nào?

IV. Miền Tây, chẳng may bị đột quỵ gọi số nào để được hỗ trợ?

Hotline 1800 1115 của Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ hoạt động 24/24. Nếu chẳng may gặp các triệu chứng đột quỵ như đã nói ở trên, hãy gọi ngay tổng đài để được hỗ trợ.

Nếu bệnh nhân được chuyển tuyến từ một cơ sở y tế khác, khi gọi đến tổng đài, bệnh viện sẽ chuẩn bị sẵn sàng ê-kíp để đón bệnh nhân từ phòng cấp cứu và khởi động ê-kíp can thiệp nếu như đã chẩn đoán bệnh nhân nghi ngờ có đột quỵ cấp.

Nếu bệnh nhân tự đến phòng cấp cứu tại bệnh viện (397 Nguyễn Văn Cừ, P. An Bình, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ) thì sẽ được khám, đánh giá các triệu chứng với các quy trình như trên.

>>> Có thể bạn quan tâm: Kinh nghiệm tầm soát đột quỵ tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ

Phương Nguyên - Ảnh: Viết Hưởng - AloBacsi.com

Câu hỏi liên quan